فهرست كامل اختلالات روانى

فهرست كامل اختلالات روانى شامل ١٨٢ اختلال و بيمارى

رسته هاى مختلف و متعدد اختلالات روانى شناخته شده اند. رويه و صور مختلفى نيز براى اختلال رفتار و شخصيت انسان ها وجود دارند.

اضطراب و ترسى كه در زندگى روزمره اثر نمايد، اختلال اضطراب ناميده مى شود. رسته هاى شناخته شده اختلال روانى شامل برخى ترس ها، اضطراب عمومى، اضطراب اجتماعى، اختلال وحشت، اختلال حضور در فضاهاى باز، وسواس جبرى، و اختلال تنشی پس از وقوع مصيبت هم ميشوند.

ساير مشخصه هاى احساسى و خلقى و عاطفى هم ميتوانند دستخوش اختلال گردند. اختلال خلقى شامل غم شديد غير معمول، ماليخوليا، ياس و نوميدى از انواع بيماری هاى شديد روانى هستند. افسردگى مزمن يا بيمارى تك قطبى، حاوى حالت شديد خوى نارحت است. اختلال دو قطبى شامل خوى های متناوب شادى و غم بيش از حد است.

اِشكال باورها، نحوه سخن گفتن، و قبول واقعيات هم ميتوانند مختل شوند. اختلال هاى روان پريشانه ( جنون آميز)، شامل اختلال گسستگى افكار ( شيزوفرنى)، و اختلالات توهمى ميباشند.

اختلالات شخصيتى هم انواع و ا قسام دارند. اين اختلالات، افكار و رفتارهاى انسان را تحت تأثير قرار ميدهند. تعدادى از اين اختلالات كه به نظر عموم غير طبيعى نشان ميدهند در زير آمده است.

اختلالات غير عادى شامل افراد هذيانى، توهمى، جنون گوشه گيرى، و شيزوفرنى گونه هستند.

اختلالات احساسى و دراماتيك شامل افراد ضد اجتماعى، مرزى مرضى، نمايش، خودشيفتگى و بيماريهايى كه بر پايه ترس، اضطراب، وسواس ميباشند.

اختلالات ديگر شامل خوردن، پرخورى، بدخورى، كم خورى، اختلالات خواب، بي خوابى، بد خوابى، زياد خوابى، كابوس، اختلالات جنسى، اختلالات خود ول دادن، عدم كنترل بر خود،و…… انواع اعتيادها، و…. غيره هستند.

يك فهرست نسبتاً كامل امراض روانى در زير آمده كه بر أساس الفباى انگليسى نگاشته شده است.

1) Abulia ضعف اراده

2) Absence epilepsy غش و صرع همراه با فراموشى و نبود. غش غيبتى

3) Acute stress reaction واكنش حاد تنشى

4) Adjustment disorder اختلال سازگاری

5) Adolescent antisocial behavior رفتار ضد اجتماعى نوجوانى

6) Adult antisocial behavior رفتار ضد اجتماعى بزرگسالى

7) Agoraphobia هراس از مکانهای باز

8) Alcohol abuse سو مصرف الكل

9) Alcohol dependence وابستگى به الكل

10)  Alcohol withdrawal ترك الكل

11) Alcoholic hallucinosis توهمات الكلى

12) Alzheimer’s disease بيمارى آلزايمر

13) Amnestic disorder اختلال ياد زدايى

14) Amphetamine dependence اعتياد به امفيتامين ( نوعى مسكن)

15) Anorexia nervosa بى اشتهايى عصبى

16) Anterograde amnesia ياد زدودگى پيش گستر

17) Antisocial personality disorder اختلال شخصيتى ضد اجتماعى

18) Anxiety disorder اختلال اضطرابى

19) Attention deficit disorder اختلال عدم تمركز

20) Attention deficit hyperactivity disorder اختلال تمركز بهمراه بيش فعاليتى

21) Autism در خود ماندگى

22) Auto-phobia خود هراسى

23) Avoidant personality disorder اختلال شخصيتى دورى گزين

24) Atelophobia ترس از كودك نمايى

25) Asperger Syndrome نوعى در خود ماندگى در كودكان

26) Barbiturate dependence اعتياد به اسيد باربيتوريك (مسكن و خواب آور)

27) Benzodiazepine dependence اعتياد به بنزوديازپاين ( نوعى داروى آرام بخش)

28) Benzodiazepine misuse سو استفاده از بنزوديازپاين

29) Benzodiazepine withdrawal عوارض ترك بنزوديازپاين

30) Bereavement داغديدگى

31) Bibliomania جنون گردآورى كتاب

32) Binge eating disorder زياده خورى

33) Bipolar disorder اختلال دو قطبى

34) Bipolar I disorder اختلال دو قطبى نوع يك

35) Bipolar II disorder اختلال دو قطبى نوع دو

36) Body dysmorphic disorder خود زشت انگارى

37) Borderline intellectual functioning اختلال مرزى افراد كم هوش

38) Borderline personality disorder اختلال مرزى

39) Brief psychotic disorder اختلال جنون مختصر

40) Bulimia nervosa پرخورى عصبى و بالا آوردن متعاقب آن

41) Caffeine-related disorder اختلال مرتبط با كافيين

42) Caffeine-induced sleep disorder بد خوابى ناشى از كافيين

43) Cannabis dependence اعتياد به حشيش

44) Claustrophobia ترس از فضاى تنگ و محصور

45) Catatonic disorder جمود خلسه اى، بی حسى

46) Catatonic schizophrenia شيزوفرنى نوع جمودى

47) Celebrity worship syndrome پرستش نامداران

48) Circadian rhythm sleep disorder اختلال خواب شبانه روزى

49) Cocaine dependence اعتياد به كوكايين

50) Cocaine intoxication سم زدايى از كوكايين

51) Cognitive disorder اختلال شناختى

52) Communication disorder اختلال ارتباط كلامى

53) Conduct disorder اختلال هدايت كردن

54) Coward delusion توهم بزدلى

55) Cyclothymia خلق و خوى ادوارى

56) Delirium tremens روان آشفتگى الكلى

57) Depersonalization disorder دگرسان بينى خود – اختلال زوال شخصيت

58) Depressive disorder اختلال اندوه سارانه – افسردگى

59) Derealization disorder دگرسان بينى محيط- نبود قوه ادراك

60) Dermatillomania جنون كندن پوست خود

61) Desynchronosis مشكلات خواب ناشى از سفر jet lag

62) Developmental coordination disorder اختلال هماهنگ سازى تكاملى

63) Diogenes Syndrome بى توجهى شديد به خود با انزواطلبى و زباله گردى و بیشرمى

64) Dispareunia آميزش جنسى سخت و دردناك

65) Dissociative identity disorder-Multiple personality disorder اختلال چند شخصيتى، هويتهاى جدا داشتن

66) Dyspraxia كنش پريشى – مشكل تحرك

67)  Dyslexia خوانش پريشى – مشكل خواندن

68) EDNOS اختلال در خوردن بدون علت خاص

69) Ekbom’s Syndrome (Delusional Parasitosis) توهم انگل زدگى

70) Encopresis بى اختيارى در دفع

71) Enuresis شب ادرارى غير پزشكى

72) Erotomania جنون جنسى

73) Exhibitionism عورت نمايى – نوعى انحراف جنسى

74) Euphoria شنگولى- سرخوشى بى علت

75) Factitious disorder اختلال ساختگى

76) Fregoli delusion توهم وجود يك شخص در قالب افراد متعدد

77) Frotteurism تماس بدن به شخص ديگر براى لذت – نوعى انحراف جنسی

78) Fugue State حالت فراموشی روانى – گريز مرضى

79) Ganser syndrome (due to a mental disorder) خود را روانى نماياندن براى گريز از زندان يا سربازى يا …

80) Gender dysphoria اضطراب ناراحتى از جنسيت خود

81)  Generalized anxiety disorder اضطراب عمومى

82)  General adaptation syndrome اختلال عمومى فرزند خواندگى

83) Grandiose delusions توهم خود بزرگ بينى

84) Hallucinogen-related disorder اختلال مرتبط با توهم

85) Hallucinogen persisting perception disorder اختلال تداوم توهم پيش بينی

86) Histrionic personality disorder اختلال شخصيت نمايشى

87) Huntington’s disease خرابى مداوم سلول هاى مغزى

88) Hypomanic episode وقوع جنون هاى خفيف

89) Hypochondriasis خود بيمار انگارى و اضطراب آن

90) Kleptomania جنون دزدى بيمار گونه

91)  Korsakoff’s syndrome اختلال حافظه به علت كمبود وبتأمين ب1

92) Lacunar amnesia ياد زدودگى و فراموشی اختصاصى

93) Major depressive disorder افسردگى اساسی يا ماژور

94) Major depressive episode وقوع افسردگى هاى اساسى

95) Maladaptive Daydreaming روياهاى ناهنجار و ناسازگار

96) Male erectile disorder اختلال راست شوندگى آلت مردانه

97) Malingering تمارض براى فرار از كار

98) Manic episode وقوع دوره هاى شيدايی

99) Mathematics disorder اختلال يادگيرى رياضيات

100) Mean world syndrome باور به پست و خطرناك بودن جهان

101) Melancholia ماليخوليا، سودايى، دلتنگى، روان افسردگى

102) Minor depressive disorder اختلال افسردگی جزيى

103) Misophonia تنفر از صدا

104) Mixed episode وقوع دوره هاى مخلوط

105) Mood disorder اختلال خلق و خوى

106) Morbid jealousy حسادت ناسالم و وحشت آور

107) Munchausen’s syndrome تظاهر به داشتن نشانه هاى بيمارى براى بستری و تست شدن

108) Munchausen’s syndrome by proxy تظاهر به داشتن نشانه هاى بيمارى با واسطه تراشى

109) Narcolepsy حمله خواب و خواب آلودگى

110) Narcissistic personality disorder اختلال خود شيفتگى

111) Neglect of child غفلت از كودك

112) Nicotine withdrawal عوارض ترك نيكوتين

113) Night eating syndrome مشكل شب خورى

114) Nightmare disorder اختلال كابوس ديدن

115) Neurocysticercosis عفونت عصب كه از خوك سرايت ميكند

116) Obsessive-compulsive disorder OCD وسواس مجبور

117) OCPD Obsessive-compulsive personality disorder شخصيت وسواس مجبور

118) Oneirophrenia توهمات مشابه خواب ديدن

119) Opioid dependence اعتياد شبه افيونى

120) Opioid-related disorder اعتياد مرتبط با شبه افيون

121) Oppositional defiant disorder ODD اختلال نافرمانى جسورانه

122) Orthorexia ON ميل شديد وسواس گونه به سالم خورى

123)  Ondine’s curse كم تنفسى شناختى ( در خواب)

124) Pain disorder اختلال درد

125) Panic disorder اختلال وحشت

126)  Paranoid personality disorder اختلال شخصيت توهمى و شکاک

127)  Parasomnia نابهنجارى خواب

128) Parkinson’s Disease بيمارى پاركينسون – فلج مرتعش

129) Pathological gambling قماربازى بيمارگونه

130) Perfectionism كمال گرايى – وسواس كمال خواهى

131) Persecutory delusion خيال تحت تعقيب و شكنجه بودن

132) Personality disorder اختلال شخصيتى

133) Phencyclidine related disorder اعتياد به مواد بيهوشى و توهم زا

134) Phobic disorder اختلال واكنشهاى هراس

135) Phonological disorder اختلال صوتى و دگرگونى صدا در زبان

136) Physical abuse سواستفاده بدنى

137) Pica ويار گل و خاك خوارى

138) Polysubstance-related disorder  اعتياد همزمان به سه ( يا بيشتر) نوع مواد

139) Post-traumatic embitterment disorder PTED اختلال خشم و تلخى پس از مصيبت

140) Post-traumatic stress disorder PTSD اختلال تنشى پس از مصيبت

141) Premature ejaculation انزال زودرس و ناخواسته

142) Primary hypersomnia خواب زدگى ابتدايى

143) Primary insomnia بى خوابى ابتدايى

144) Psychogenic amnesia فراموشى روان زادى

145) Psychotic disorder اختلال جنون و روان پريشی

146) Pyromania جنون آتش افروزى

147) Reactive attachment of infancy or early childhood disorder
اختلال واكنشى وابستگى در نوزادان و بچه هاى كوچك – اضطراب جدايى

148) Recurrent brief depression افسردگيهاى كوتاه مدت ولى مكرر

149) Relational disorder اختلال ارتباطى

150) Residual schizophrenia پسماندهاى شيزوفرنى

151) Retrograde amnesia فراموشى و ياد زدودگى پس گستر

152) Rumination syndrome نشخوارگرى انديشه

153) Schizoaffective disorder اختلال شيزوفرنى عاطفى

154) Schizoid personality disorder اختلال شخصيت اسكيزوييد و جنون گوشه گيرى

155) Schizophrenia شيزوفرنى يا جنون جوانى يا روان گسيختگى

156) Schizophreniform disorder اختلال جنون گونه

157)  Schizotypal personality disorder اختلال شخصيت شيزوفرنى گونه

158) Seasonal affective disorder افسردگى فصلى

159) Sedative-, hypnotic or anxiolytic-related disorder
اختلال مرتبط با آرام بخش ها، خواب آورها و ضد اضطراب ها

160) Selective mutism خموشى ولالى گزينشى

161) Separation anxiety disorder اضطراب جدايى

162) Severe mental retardation عقب ماندگى شديد ذهنى

163) Shared psychotic disorder اختلال روان پريشى مشترك

164) Sleep disorder اختلال خواب

165) Sleep terror disorder اختلال وحشت از خوابيدن

166) Sleepwalking disorder اختلال خواب گردى

167) Social anxiety disorder اختلال اضطراب اجتماعى

168) Social phobia ترس اجتماعى

169) Somatization disorder اختلال جسمانى كردن

170) Somatoform disorder اختلال جسمانى شكل

171) Specific phobia ترس خاص

172) Stendhal syndrome اختلال جسمانى شامل طپش شديد قلب به همراه گيجى، غش، تار ديدن وقتي كسي با تجربه بزرگ شخصى و هيجانى و هنرى روبرو ميشود

173)  Stereotypic movement disorder اختلال حركت كليشه اى و ساختگى يكجور

174) Stockholm syndrome حس مثبت و دلسوزى گروگان نسبت به رباينده

175)   Stuttering لكنت زبان

176) Substance-related disorder اختلال مرتبط با مواد

177) Tardive Dyskinesia اختلال رشته هاى عصبى ناشى از مصرف مداوم داروهاى روانپزشكى

178) Tourette Syndrome اختلال انجام حركت يا صداى تكرارى ناخواسته

179)  Transient Tic Disorder اختلال انجام تيكهاى مكرر

180) Transient Global Amnesia از دست دادن ناگهانى حافظه

181) Trichotillomania وسواس مو كندن

182)  White coat hypertension بالا رفتن فشار خون در حساسيت به بيمارستان

اختلال های روانی در دسته بندی میلون Millon

انواع اختلالات شخصیت از دیدگاه میلون

Theodore Millon یک روانشناس آمریکایی شناخته شده در اختلالات شخصیت بود.

متولد 1928، نیویورک، وفات 2014.

1- پارانوئید

  • گارد گرفته، محافظ، تدافعی، بدگمان و مشکوک به انگیزه های تضعیفی و یا آسیبی دیگران. همیشه به دنبال مدرکی برای اثبات طرح های پنهان است.
  • احساس محق بودن همراه با متهم بودن.
  • افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید یک الگوی بی اعتمادی گسترده و سوء ظن از دیگران را تجربه میکنند. با آنها به طور کلی مشکل بتوان کار کرد.

２- اسکیزویید

  • بی تفاوت، دور ایستا، انفرادی، بی مزاح. نیاز به پیوستن به انسانها ندارد. بدون رابطه بوده و ترجیح میدهد تنها باشد. علاقه کمی به دیگران دارد، اغلب به عنوان یک انزواطلب دیده می شود.
  • آگاهی حداقل از احساسات خود و دیگران دارد. جاه طلب است. گریزان از فعالیت های اجتماعی، به طور مداوم خجالتی است. تا حدودی کسل کننده و بی مزاح به نظر می رسند.
  • از آنجا که آنها تمایل به نشان دادن احساسات ندارند، ممکن است به نظر برسند که در مورد آنچه در اطراف آنها میگذرد اهمیتی نمی دهند.

３- اسکیزوتیپال

  • گریزان، عجیب و غریب، غایب. نمایش رفتار عجیب و غریب. فکر میکنند میتوانند افکار دیگران را بخوانند. سرگرم خیال پردازی ها و باورهای عجیب و غریب خودشانند.
  • بین واقعیت و تخیل فرق زیادی نمیگذارند. تفکر جادویی و باورهای عجیب و غریب دارند. افراد مبتلا اغلب به عنوان عجیب و غریب توصیف میشوند.
  • آنها به طور کلی چگونگی روابط و یا تاثیر رفتار خود بر دیگران را درک نمی کنند.

４- ضد اجتماعی

  • عملکرد غیر مسئولانه، منحرف، سرکش. بی توجه به قانون و تعهدات اجتماعی و آداب و رسوم اجتماعی. بی احترام به قوانین و استانداردها. خود را  آزاد و مستقل می ببیند.
  • افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی یک الگوی طولانی بی توجهی به حقوق افراد دیگران دارند.

5- مرزی-مرضی

  • غیر قابل پیش بینی، سو استفاره گر، و ناپایدار. دیوانه وار از انزوا و رها شدن میترسد. به سرعت در حال نوسان خلق و خوست.
  • به سرعت در حال تغییر بین دوست داشتن و نفرت است. مشاهده خود و دیگران به صورت یا همه خوب و یا همه بد. بی ثبات و اغلب در حال تغییر خلق و خویند.
  • افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی یک الگوی فراگیر بی ثباتی در روابط میان فردی دارند.

６- نمایشی

  • نمایشی، اغوا کننده، کم عمق، محرک طلب، بیهوده. واکنش شدید به حوادث جزئی. نمایش به عنوان وسیله ای برای تأمین توجه. خود را جذاب مشاهده میکند.
  • بطور مداوم به دنبال توجه دیگران است. اختلال جلب توجه دارد، واکنش افراطی عاطفی دارد، تلقینی است.
  • تمایل به بیش نمایشی ممکن است روابطشان را مختل کند و منجر به افسردگی شود، اما اغلب دارای عملکرد بالا هستند.

７- خودشیفته

  • خودخواه، متکبر، پر آب و تاب، بی پروا. سرگرم توهمات، زیبایی، و موفقیت های خود است. خود را قابل تحسین و برتر میداند، و در نتیجه خود را محق به برخورد خاص میداند.
  • احساس با اهمیت بودن و خود تحسینی عمیق دارد. باور دارد که نسبت به دیگران برتر هست و به احساسات افراد دیگر بی توجه.

８- انزوا طلب

  • مردد، خجالتی، مضطرب. ترس از طرد در موقعیت های اجتماعی. گرفتار اضطراب عملکرد. خود را بی منطق، تحتانی، و یا نچسب می ببیند.
  • احساس عدم کفایت دارد و به آنچه که دیگران در مورد او فکر می کنند بسیار حساس است.

９- وابسته

  • درمانده، بی کفایت، مطیع، صلب. عدم مسئولیت بزرگسالی (بچه ماندن). خود را ضعیف و شکننده می ببیند. به دنبال اطمینان مجدد از چهره های قوی تر است.
  • نیاز به مراقبت توسط یک فرد دارد. ترس رها و جدا شدن از افراد مهم دارد.

１０- شخصیت وسواسی مجبور OCPD

  • محدود، بدبین، و سفت و سخت. حفظ یک شیوه زندگی با قاعده. دقت در رعایت عرف اجتماعی. جهان را با مقررات و سلسله مراتب می ببیند.
  • خود را مخصوص، قابل اعتماد، کارآمد و مولد می بیند.

11- افسرده

  • غم انگیز، دلسرد، بدبین، فرو، جبرگرا. آسیب پذیر و رها شده است. احساس بی ارزشی، گناه، ناتوانی. خود را شایسته انتقاد و تحقیر میداند.
  • نا امید، با افکار خودکشی، بی قرار. این اختلال می تواند به اقدامات تهاجمی و توهم هم منجر شود.

12- منفعل-تهاجمی منفی گرایانه

  • رنجشی، برعکس عمل کننده، شک و تردید، ناراضی. مقاوم در برابر انجام انتظارات دیگران. به عمد ناکارآمد.
  • بیرون ریختن خشم به طور غیر مستقیم با تضعیف اهداف دیگران. متناوبا مودی و تحریک پذیر، و پس از آن عبوس. خودداری احساسات.

13- سادیستی- آزارگر

  • انفجاری خصمانه، ساینده، بی رحمانه، جزم گرا. طغیان ناگهانی خشم. به دست آوردن رضایت از طریق بازی، ارعاب و تحقیر دیگران. خود رای.
  • لذت بردن از اقدامات وحشیانه. لذت در سوء استفاده از دیگران. به احتمال زیاد در یک رابطه آزارگرانه جنسی درگیر میشود، اما نقش یک آزارگر را بازی نمی کند.

14- خودآزار

  • دیگران را تشویق به استفاده از آنها میکند. ترس لذت بردن دارد. احترام گذار و چاپلوس شدید است، خود را سزاوار سرزنش میداند.
  • دستاوردهای خود را به عمد شکست میداند و به دنبال محکوم و یا شریک میگردد. به افرادی که با او به خوبی رفتار می کنند شک میکند.
  • به احتمال زیاد در یک رابطه با آزار جنسی شرکت میکند.

تست میلون

پرسشنامه چند محوری بالینی میلون 3

Millon Clinical Multiaxial Inventory (MCMI-III)

پرسشنامه چندمحوری بالینی میلون (MCMI) یک پرسشنامه خودسنج استاندارد شده است که دامنه ی گسترده ای از اطلاعات مربوط به شخصیت، سازگاری هیجانی و نگرش مراجعان به پرسشنامه را می سنجد، مخاطبان آن افراد بالای ۱۸ سال و دارای توانایی خواندن حداقل کلاس هشتم میباشند و دومین پرسشنامه پراهمیت پس از پرسشنامه چند وجهی مینه سوتا (MMPI) است.

پرسشنامه میلون از جمله پرسشنامه های منحصر به فردی ست که در آن بر اختلالهای شخصیت و نشانه هایی که اغلب با این اختلال ها همراه هستند تاکید می شود.

نسخه ی اصلی پرسشنامه میلون برای اولین بار در سال ۱۹۷۷ تدوین شد و از آنزمان تاکنون دوبار مورد تجدید نظر قرار گرفته است و از آن زمان تا کنون بیش از ۶۰۰ مقاله درباره آن و یا با استفاده از آن منتشر شده است، که یکی از پر کاربردترین پرسشنامه ها در حرفه بالینی ست. شهرت این پرسشنامه بیشتر به دلیل کاربرد آن در کشورهای مختلف و ترجمه آن به زبانهای گوناگون است.

نسخه فعلی(MCMI-III)  شامل ۱۷۵ ماده تحت ۲۸ مقیاس جداگانه و براساس طبقات:

۱- شاخص های تغییر پذیری

۲- الگوهای شخصیت بالینی

۳- آسیب های شدید شخصیت

۴- نشانگان بالینی

۵- نشانگان شدید بالینی

نمره گذاری میشود که با نظریه شخصیت میلون و DSM-IV همخوانی دارد. میتوان گفت MCMI به طور اخص برای کمک به تشخیص اختلالهای محور II طراحی شده است.

یک ویژگی MCMI و نسخه‌های تجدید نظر شده آن استفاده از نمره‌های برش نرخ پایه (BR) برای تأیید وجود یا عدم وجود یک ویژگی خاص است. نمره BR نیز مانند نمره شناخته شده T در واقع وسیله تبدیل یک نمره خام به یک نمره معنادار برای تفسیر است. با این همه نمره‌های BR در مورد درصد معینی از یک جمعیت که تصور می‌شود دارای یک ویژگی یا نشانگان معین است برگرفته شده‌است. برای مثال ۱۷ درصد از جمعیت بیماران روانی را می‌توان دارای ویژگی‌های آشکار یک شخصیت وابسته تلقی نمود. در صورتی که گمان می‌رود فقط یک درصد از آن‌ها دارای ویژگی‌های شخصیت آزارگر باشند. یعنی تصمیم‌گیری دربارهٔ ویژگی‌های بیمار هنگامی انجام می‌شود که نمره‌های وی در دامنه‌ای همخوان با هر یک از دو نشانگان بالا باشد.

میلون به‌طور اختیاری نقطه برش نرخ پایه ۸۵ یا بالاتر را به عنوان وجود قطعی ویژگی‌های مورد نظر تعیین کرد.

نمره‌های BR ۷۵ یا بالاتر دلالت بر وجود ویژگی‌های یک اختلال دارند.

نمرات BR پایین‌تر از ۷۵ نشان می‌دهد که برخی از ویژکی‌ها وجود دارند نه همه آنها.

نمره‌های برش یا وجه اضافی عبارت بودند از ۳۵ برای نشان دادن نمره میانه گروه بهنجار و نمره ۶۰ که میانه جمعیت بیماران روانی بود.

رویکرد نرخ پایه بالا از لحاظ نظری توسط تعدادی از نویسندگان تأیید شده و به‌طور تجربی نشان داده‌است که در مقایسه با رویکرد پر استفاده تر نمره T دقت تشخیص را افزایش می‌دهد. میلون در مورد مفهوم نرخ پایه شیوع و علت استفاده از نمره‌های نرخ پایه در ام.سی.ام. آی به تفضیل بحث نموده‌است.

میلون در اصل یک ابزار تشخیصی برای ارزیابی اختلالات شخصیت است. از اینرو قسمت عمده پژوهش‌های ام.سی.ام. آی به پژوهش در مورد روایی همزمان و همگرا در ارزیابی اختلالات شخصیت پرداخته‌اند.

مقایسه MCMI با MMPI :

تفاوت این دو پرسشنامه به طور کلی در موارد زیر خلاصه می شود :

هردو ابزار دامنه گسترده ای از الگوهای پایدار شخصیت و نشانگان بالینی را پوشش می دهند.

– MCMI مکمل  MMPI است زیرا برای تشخیص اختلالات محورII  طراحی شده است در حالیکه  MMPI بر اختلالهای محورI  تاکید دارد.

MCMI بطور قابل ملاحظه ای از  MPMI کوتاهتر است (۱۷۵ماده در بر ابر ۵۶۷ ماده) و فقط ۲۰تا ۳۰ دقیقه زمان میبرد که برای آن یک امتیاز مهم محسوب میشود.

پایه های پژوهشی، مطالعات روایی و گزینه های تفسیری برای MMPI گسترده تر از MCMI است که میتواند برای MCMI یک محدودیت در نظر گرفته شود.

اعتبار و روایی پرسشنامه :

مطالعات مربوط به اعتبار و روایی نشان میدهد که پرسشنامه میلون به طور کلی یک ابزار روان سنجی به خوبی سازمان یافته است و به ویژه همسانی درونی آن بالاست.

ضریب آلفای مقیاس های ۲۰ و ۲۶ MCMI – III80/0 و برای مقیاس های افسردگی و وسواس عملی به ترتیب بالاتر از ۹۰/۰ و پایین تر از ۶۶/۰ است.

اعتبار بازآزمایی MCMI اصلی با فاصله زمانی ۳۷۹ روز ضریبی با میانگین ۶۹/۰ برای مقیاس های شخصیت و ۶۷/۰ برای مقیاس های بالینی را نشان داده است که بیانگر سطح متوسطی از ثبات بلند مدت است.

برای پرسشنامهMCMI-III  ضریب اعتبار بازآزمایی بالایی با میانه ۹۱/۰ گزارش شده است – بالاترین ۹۶/۰ برای اختلال جسمانی شکل و پایین ترین آن ۸۲/۰ برای تحقیر.

به لحاظ استفاده از هنجارهای جداگانه برای نمره گذاری نیمرخ مردان و زنان، اثرهای مربوط به جنس نیز به حداقل رسیده است.

بر اساس راهنمایMCMI-III  میانگین اعتبارپرسشنامه برای مقیاسهای شخصیت ۸۹/۰ وبرای مقیاسهای بالینی ۹۱/۰ گزارش شده است.

درصد توافق (نرخ تشخیص درست) میان پیش بینی پرسشنامه و درجه بندی های متخصصان بالینی برای نمره برش ۷۵ در  MCMI-IIIنرخ تشخیص درست بالا یعنی ۴/۹۰% برای مقیاس پرخاشگر (آزارگر) و نرخ تشخیص پایین یعنی ۳/۶۰% برای مقیاس اجتنابی را سبب شده است. نمره برش ۸۵ باعث افزایش نرخ تشخیص به ۸/۹۷% (پرخاشگر، آزارگر) و ۸/۷۴% (اجتنابی) گردید.

تحلیل عاملی MCMI-II به طور کلی سازماندهی مقیاس ها را تایید کرده است که جامع ترین تحلیل عاملی در ارتباط با آن به یک راه حل ۸ عاملی منتج شده است، بزرگترین عامل که ۳۱% واریانس را تبیین میکند مربوط به ناسازگاری کلی بوده و شامل افسرده، روابط بین فردی آشفته، عزت نفس پایین و شناخت و رفتار با خود غیرعادی است.

با توجه به همبستگی بالای میان مقیاس هاس MCMI-II , MCMI-III می توان گفت دامنه همبستگی ها از همبستگی بالای ۰/۹۴ برای تحقیر تا همبستگی پایین تر از ۰/۵۹ برای وابستگی میباشد و نتایج تحلیل عاملی قابل تعمیم به نسخه سوم آن نیز میتواند باشد. اما بهتر است به طور مجزا مورد بررسی قرار گیرد.

تست میلون

جمله های زیر که در اختیار شما قرار گرفته است دارای جمله هایی است که مردم برای توصیف خودشان به کار می برند. این جمله ها برای کمک به توصیف احساس، رفتار و طرز فکر شما در نظر گرفته شده است. صداقت و جدیت شما در علامت گذاری جمله ها به شناخت شما کمک میکند. چنانچه تعدادی از سوال ها غیر واقعی به نظر می آیند یا با شرائط شما منطقی نیستند، نگران نباشید زیرا آن ها برای توصیف افرادی با مشکلات مختلف تهیه شده اند.

–          اگر شما با یک جمله موافق هستید یا معتقدید که منطبق با وضعیت شماست واژه ” بلی” را در پاسخنامه علامت بزنید.

–          اگر شما با یک جمله موافق نیستید یا معتقدید که در مورد شما صحت ندارد واژه ” خیر” را در پاسخنامه علامت بزنید.

–          سعی کنید به همه جمله ها جواب دهید حتی اگر از انتخاب خود مطمئن نیستید.

–          اگر حداکثر سعی خود را نمودید ولی نتوانستید نتیجه بگیرید، واژه خیر را در پاسخنامه علامت بزنید.

  1. اخیرا، حتی صبح ها احساس ضعف و بی حالی می کنم.
  2. برای قوانین و مقررات احترام زیادی قائلم، زیرا از حقوق افراد حمایت می کنند.
  3. به قدری از انجام دادن کارهای مختلف لذت میبرم، که نمیتوانم تصمیم بگیرم، کدام یک را اول انجام بدهم.
  4. بیشتر وقت ها احساس ضعف و خستگی میکنم.
  5. چون فکر میکنم آدم بزرگ و مهمی هستم برایم مهم نیست که دیگران در مورد من چه فکری میکنند.
  6. دیگران به اندازه کافی قدر کارها و زحمات مرا نمیدانند.
  7. اگر خانواده ام به من زور بگویند احتمالا عصبانی میشوم و در برابر خواست آنها مقاومت میکنند.
  8. مردم پشت سرم در مورد قیافه و رفتارم حرف میزنند و مسخره ام میکنند.
  9. اغلب اگر کسی اذیتم کند به شدت از او انتقاد می کنم.
  10. به ندرت تحت تاثیر چیزی قرار میگیرم.
  11. هنگام راه رفتن نمیتوانم تعادلم را حفظ کنم.
  12. به آسانی و به سرعت احساساتم را بروز میدهم.
  13. استعمال مواد مخدر اغلب مرا به دردسر می اندازد.
  14. گاهی اوقات با خانواده ام بسیار تند و خشن برخورد میکنم.
  15. خوشی های من دوام چندانی ندارند.
  16. من آدمی خیرخواه و فروتن هستم.
  17. در نوجوانی به خاطر رفتار بدی که در مدرسه داشتم دچار دردسرهای فراوانی میشدم.
  18. از ارتباط نزدیک با دیگران می ترسم، زیرا ممکن است رسوا شوم و مسخره ام کنند.
  19. دوستانی را انتخاب می کنم که بدی هایم را به من گوشزد کنند.
  20. اغلب از دوره کودکی افکار غم انگیزی به خاطر دارم.
  21. من ارتباط با جنس مخالف را دوست دارم.
  22. بسیار دمدمی مزاج هستم، دایم نظرات و احساساتم را تغییر می دهم.
  23. هرگز مصرف مواد مخدر، مشکل جدی در کارم به وجود نیاورده است.
  24. چندسالی است که احساس میکنم در زندگی شکست خورده ام.
  25. نمی دانم چرا اغلب دچار پشیمانی و احساس گناه میشوم.
  26. دیگران نسبت به قدرت من حسادت میکنند.
  27. اگر حق انتخاب داشته باشم ترجیح میدهم تنها کار کنم.
  28. فکر میکنم نظارت و کنترل دقیق بر اعضای خانواده ام لازم و ضروری است.
  29. دیگران مرا آدمی گوشه گیر و منزوی میدانند.
  30. اخیرا دلم میخواهد چیزها را بشکنم.
  31. من با جذابیت خودم میتوانم توجه هر فرد خاصی را به خودم جلب کنم.
  32. من همیشه دنبال این هستم که دوستان جدیدی پیدا کنم و با افراد تازه ای نشست و برخاست کنم.
  33. اگر کسی از من انتقاد کند فورا خطاها و عیب های او را بیان می کنم.
  34. تازگی ها به کلی خرد شده ام.
  35. اغلب از انجام کار دست میکشم، زیرا میترسم آن را درست انجام ندهم.
  36. اغلب خشم و عصبانیتم را بروز میدهم و بعد پشیمان میشوم.
  37. گاهی قدرت حس کردن در بعضی از قسمت های بدنم را از دست میدهم.
  38. من بدون توجه به این که انجام کاری چه اثری بر دیگران دارد کارم را انجام میدهم.
  39. مصرف مواد مخدر ممکن است عاقلانه نباشد ولی در گذشته حس میکردم به آن احتیاج دارم.
  40. من آدم آرام و ترسویی هستم.
  41. اغلب احمقانه و بی مقدمه رفتار میکنم به طوری که بعدا مرا به دردسر می اندازد.
  42. هرگز کسی را که از من سوء استفاده کرده نمیبخشم، یا موقعیت دردناکی را که تحمل کرده ام فراموش نمیکنم.
  43. اغلب بعد از آن که حادثه برایم اتفاق افتاد احساس ناراحتی و تنش میکنم.
  44. اکثر اوقات احساس افسردگی و ناراحتی وحشتناکی دارم.
  45. همیشه سعی میکنم دیگران را از خود خشنود کنم حتی اگر از آنها بدم بیاید.
  46. در مقایسه با دیگران، همیشه کمتر به مسائل جنسی علاقه نشان داده ام.
  47. وقتی اتفاق بدی می افتد، احساس گناه میکنم.
  48. از خیلی وقت پیش، صلاح خود را در این دیده ام که با دیگران کمتر رابطه داشته باشم.
  49. از بچگی مواظب بودم کسی سرم کلاه نگذارد.
  50. از آدم هایی که خیال میکنند هر کاری را میتوانند بهتر از من انجام دهند متنفرم.
  51. وقتی حوصله ام سر برود، دوست دارم به کار پر هیجانی دست بزنم.
  52. اعتیاد من مشکلاتی برای من و خانواده ام به وجود آورده است.
  53. تنبیه هرگز مانع انجام کاری که دوست دارم نشده است.
  54. بارها بی دلیل، شادی و هیجان بیش از حد به من دست داده است.
  55. چند هفته است که بی دلیل احساس خستگی و فرسودگی می کنم.
  56. مدتی است که هیچ کاری را درست انجام نمیدهم و به این دلیل شدیدا احساس گناه می کنم.
  57. فکر میکنم آدمی اجتماعی و خونگرم هستم.
  58. اخیرا بسیار کم رو و خجالتی شده ام.
  59. برای روزهای تنگدستی پس انداز می کنم.
  60. من به اندازه دیگران در زندگی شانس ندارم.
  61. دائم افکار و اندیشه ها ، در ذهنم موج می زنند و رهایم نمی کنند.
  62. چند سالی است که از زندگی کاملا دلسرد و ناامید شده ام.
  63. چند سالی است که افراد زیادی در مورد زندگی خصوصی ام جاسوسی می کنند.
  64. نمی دانم چرا ولی گاهی حرفهای بد می زنم، صرفا برای این که دیگران را رنجیده خاطر کنم.
  65. در سال گذشته، بیش از 30 بار بر فراز اقیانوس اطلس پرواز کرده ام.
  66. در گذشته اعتیاد به مواد مخدر باعث شده شغلم را از دست بدهم.
  67. فکرهای مهمی در سر دارم که مردم این زمانه آن را نمی فهمند.
  68. اخیرا مجبورم بدون دلیل در مورد چیزی مکررا فکر کنم.
  69. از اکثر موقعیت های اجتماعی دوری می کنم زیرا میترسم مردم از من انتقاد کنند یا مرا طرد کنند.
  70. بیشتر وقتها فکر میکنم شایسته موفقیت هایی که نصیبم شده است نبوده ام.
  71. اغلب وقتی تنها هستم، احساس میکنم کسی کنارم نشسته که دیده نمیشود.
  72. اغلب به دیگران اجازه میدهم تصمیمهای مهمی برایم بگیرند.
  73. احساس بی هدفی میکنم و نمیدانم در زندگی به کجا میروم.
  74. ظاهرا نمیتوانم بخوابم و بعد از خواب هم به اندازه قبل از خواب خسته ام.
  75. اخیرا خیلی عرق میکنم و کلافه ام.
  76. پیوسته فکرهای عجیبی به سرم میزند. کاش می توانستم از شر آنها خلاص شوم.
  77. حتی وقتی بیدارم متوجه آدم هایی که دور و برم هستند، نمیشوم.
  78. برایم مشکل است که بر هوس مشروب خواری خود غلبه کنم.
  79. من اغلب اوقات افسرده و غمگین هستم.
  80. پیدا کردن دوست برایم کار ساده ای است.
  81. از سوء استفاده ای که در کودکی از من شده شرمنده ام.
  82. همیشه نگرانم که کارهایم خوب برنامه ریزی و تنظیم باشد.
  83. ظاهرا اغلب خلق و خویم از روزی به روز دیگر تغییر زیادی میکند.
  84. میترسم ریسک کنم و چیزهای جدید را امتحان کنم.
  85. سوء استفاده کردن از کسی که خود اجازه چنین کاری را میدهد عیب نمیدانم.
  86. مدتی است غمگین و گرفته ام و نمیتوانم از این حالت خلاص شوم.
  87. اغلب از دیدن آدم هایی که کند کار میکنند عصبانی میشوم.
  88. در مهمانی ها هیچوقت گوشه گیر نیستم.
  89. من آن چه اعضای خانواده ام انجام میدهند را زیر نظر دارم تا به چه کسی میتوان اعتماد کرد.
  90. گاهی در برابر مهربانی مردم دستپاچه و عصبانی میشوم.
  91. استعمال مواد مخدر باعث درگیری خانوادگی برایم شده است.
  92. اکثر اوقات تنها هستم و این تنهایی را ترجیح می دهم.
  93. بعضی از اعضای خانواده ام می گویند که خودخواه هستم و فقط به خودم فکر می کنم.
  94. مردم خیلی راحت می توانند نظرم را نظرم را عوض کنند حتی اگر تصمیم نهایی را خودم گرفته باشم.
  95. بیشتر وقت ها به دیگران دستور می دهم و آنها را عصبانی می کنم.
  96. قبلا دیگران به من گفته اند که به خیلی چیزها بیش از حد شور و علاقه نشان داده ام.
  97. بهتر است آدم زود بخوابد و زود بیدار شود.
  98. احساس من نسبت به افراد مهم زندگی ام اغلب بین محبت و نفرت در نوسان است.
  99. در جمع و موقعیت های اجتماعی همیشه مضطرب و کلافه ام.
  100. من هر روز مشروب می خورم.
  101. قبول دارم که مسئولیت های خانوادگی را جدی نمی گیرم ، ولی باید آن ها را جدی بگیرم.
  102. از همان کودکی بتدریج رابطه خودم را با واقعیت از دست داده ام.
  103. افراد آب زیرکاه اغلب سعی دارند کاری را که من انجام داده ام یا فکرش از من بوده است را به اسم خودشان تمام کنند.
  104. من نمی توانم شادی زیادی تجربه کنم چون احساس می کنم لیاقتش را ندارم.
  105. علاقه چندانی به دوست پیدا کردن و رفاقت ندارم.
  106. بارها در زندگیم وقتی شاد بودم و فعالیت زیادی داشتم حالت افسردگی به من دست داده است.
  107. اشتهایم را به کلی از دست داده ام.
  108. من از تنهایی و بی کسی و از این که به خودم متکی باشم می ترسم.
  109. خاطره یک تجاوز وحشتناک در گذشته، دائم فکر مرا پریشان می کند.
  110. در سال گذشته عکس من روی جلد مجله های زیادی چاپ شد.
  111. ظاهرا علاقه ام را به اکثر فعالیت های لذت بخش مثل رابطه جنسی از دست داده ام.
  112. در یکی دو سال گذشته بسیار غمگین و دلسرد بوده ام.
  113. یکی دوبار با قانون مشکل داشته ام.
  114. بهترین راه اجتناب از اشتباه، تجربه داشتن است.
  115. مردم به خاطر کاری که انجام نداده ام، به من تهمت میزنند.
  116. اکثر اوقات عادت دارم برخی از مردم را اذیت کنم.
  117. گاهی مردم فکر میکنند من عجیب و غریب صحبت میکنم و صحبت های من برای آنها غریب و نا آشناست.
  118. دوره هایی در زندگی من وجود داشته است که قادر به خرید مواد مخدر نبوده ام.
  119. مردم تلاش دارند مرا بگیرند چون فکر میکنند من دیوانه ام.
  120. من هرکاری لازم باشد انجام میدهم تا فردی که دوستش دارم مرا ترک نکند.
  121. یکی دوبار در هفته پرخوری میکنم.
  122. فکر میکنم تمام فرصت های خوبی که برایم پیش آمد را از دست داده ام.
  123. هیچ وقت نتوانستم از احساس غم و اندوه رهایی یابم.
  124. وقتی تنها و دور از خانه هستم اغلب احساس اضطراب و هراس می کنم.
  125. گاهی مردم از دست من عصبانی می شوند زیرا فکر می کنن من زیاد حرف می زنم یا تند صحبت می کنم.
  126. امروزه اکثر افراد موفق ، یا خوش شانس اند یا کلاه بردار.
  127. من نمی خواهم با دیگران رابطه نزدیک پیدا کنم چون مطمئنم به من علاقه مند می شوند.
  128. بدون علت مشخصی احساس افسردگی می کنم.
  129. بعد از سالها همچنان در مورد حادثه ای که واقعا زندگی ام را تهدید می کرد، خواب های وحشتناک می بینم.
  130. توان انجام کارهای روزمره ام را ندارم.
  131. وقتی به کمک احتیاج دارم الکل می نوشم.
  132. من از فکر کردن در مورد این که چگونه در کودکی مورد سوء استفاده قرار گرفته ام متنفرم.
  133. وقتی همه کارها خوب پیش می رود دائم نگرانم، بزودی حادثه بدی اتفاق خواهد افتاد.
  134. وقتی حادثه بدی در زندگی ام اتفاق می افتد گاهی احساس ناتوانی می کنم و تقریبا دیوانه می شوم.
  135. واقعا از تنهایی و درماندگی و از دست دادن حمایت نزدیکانم که من به آنها وابسته ام، می ترسم.
  136. می دانم که پول زیادی برای مواد مخدر خرج کرده ام.
  137. همیشه قبل از شروع انجام کاری، باید اطمینان پیدا کنم که آن کار در آن مدت محدود تمام می شود.
  138. می دانم که مردم پشت سرم صحبت می کنند.
  139. من در گرفتن عفو و بخشش دیگران مهارت دارم.
  140. می دانم که برایم نقشه کشیده اند.
  141. احساس می کنم که بیشتر مردم افکار پست و زشتی در مورد من دارند.
  142. اغلب احساس تنهایی و پوچی می کنم.
  143. گاهی بعد از غذا خوردن خودم را مجبور به استفراغ می کنم.
  144. من معتقدم که همه را خوشحال می کنم و دیگران مرا به خاطر کارهایی که انجام می دهم و حرف هایی که می زنم تحسین می کنند.
  145. دائم نگران کسی یا چیزی هستم.
  146. همیشه بی جهت فریب می خورم، به ویژه وقتی کسی خودش را برتر از من نشان می دهد.
  147. دائم افکار اضطراب برانگیز به ذهنم می آید.
  148. در زندگی ام چیزهای کمی وجود دارد که واقعا مرا حوشحال کند.
  149. وقتی به سرنوشت دردناکی که در گذشته داشته ام فکر می کنم  احساس ناکامی کرده و به مرگ می اندیشم.
  150. از این که خیلی زود بیدار می شوم و دیگر نمی توانم بخوابم ناراحتم.
  151. من هرگز قادر به ابراز احساساتم نیستم چون در نظر مردم ارزشی ندارم.
  152. من مشکل اعتیاد دارم و تلاشم برای کنارگذاشتن آن ناموفق بوده است.
  153. عده ای تلاش می کنند افکارم را کنترل کنند.
  154. قبلا تلاش کرده ام خودم را بکشم.
  155. من گرسنگی می کشم تا از همین هم که هست لاغر تر شوم.
  156. نمی دانم چرا برخی از مردم به من می خندند.
  157. در ده سال گذشته هیچ ماشینی ندیده ام.
  158. از آدم هایی که مرا لمس می کنند شدیدا می ترسم چون فکر می کنم آنها ممکن است به من صدمه بزنند.
  159. چون آن ها از توانایی های فوق العاده من خبردارند می خواهد مرا دستگیر کنند.
  160. دائم فکرم درگیر حادثه ای است که برایم اتفاق افتاده است.
  161. ظاهرا کاری می کنم که دیگران فکر کنند می خواهم به خودم صدمه بزنم.
  162. اغلب آن قدر غرق افکارم می شوم که متوجه نمی شوم اطرافم چه می گذرد.
  163. مردم به من می گویند لاغر هستم ، اما من احساس می کنم خیلی چاقم.
  164. وقایع هولناک گذشته دائم به فکر و خواب من می آیند.
  165. من به جز اعضای خانواده ام هیچ دوستی ندارم.
  166. من اغلب کارهایم را سریع انجام می دهم و در مورد چیزهایی که باید انجام دهم فکر نمی کنم.
  167. من به گونه ای حمایت دوستانم را جلب کرده ام که دیگران نمی توانند از من سوء استفاده کنند.
  168. اغلب به وضوح چیزهایی می شنوم که مرا ناراحت می کند.
  169. من همیشه برای نزاع با دیگران خودم را مجهز نگه می دارم زیرا از برخورد تندشان می ترسم.
  170. من هر کار را چند بار انجام می دهم . گاهی به خاطر کاهش نگرانیم و گاهی به خاطر این که مطمئن شوم حادثه بدی اتفاق نمی افتد.
  171. تازگی ها به طور جدی به این فکر افتاده ام که به زندگیم خاتمه دهم.
  172. مردم مرا آدمی منظم و مقرراتی می دانند.
  173. وقتی به حادثه دردناکی که سالها پیش برایم اتفاق افتاد فکر می کنم دچار ترس و اضطراب می شوم.
  174. اگر چه من از دوست پیدا کردن می ترسم ولی مایلم دوستان بیشتری داشته باشم.
  175. واقعیت این است که مردم می خواهند با من دوست شوند تا مرا خرد کنند.

فتحی آشتیانی ، علی . آزمون های روان شناختی – ارزشیابی شخصیت و سلامت روان . انتشارات بعثت . 1388

شریفی، علی اکبر (1386) . راهنمای ام . سی . ام . آی .(میلون3 ) . تهران . مرکز نشر روان سنجی

منبع: کالج پروژه

اختلال های روانی در فهرست Thomas Szasz

Thomas Szasz

نکات کلیدی نظرات توماس شاز

1920-2012
Psychiatrist, Psychoanalyst,
Academic-State University of New York Upstate Medical University

خودكشى حق مسلم يك إنسان است!

2. اگر با خدا حرف ميزنيد، داريد دعا ميكنيد. اگر خدا با شما حرف ميزند، شيزوفرنى هستيد. اگر درگذشتگان با شما حرف ميزنند، معتقد به روح هستيد. اگر شما با درگذشتگان حرف ميزنيد، شيزوفرنى هستيد.

3. در دنياى حيوانات يا بايد بكشى يا كشته ميشوى. در دنياى انسانها، يا بايد خودت رأ معرفى كنى، يا برايت شخصيتى مشخص ميكنند.

4. بى حوصلگى، دلزدگى و ملالت ذهنى داشتن احساس بيهوده و بى خود بودن همه چيز است. آرامش يعنى هيچ چيزى بيهوده نيست.

5. خوشنودى و خوشبختى يك تصور خياليست. قبلاً از طرف زنده ها به مردگان نسبت داده ميشد. اكنون از طرف بالغين به كودكان، و از طرف كودكان به بزرگسالان نسبت داده ميشود. قبلاً ميگفتند خوش به حالش مرد، حالا بزرگها به بچه ها ميگويند خوش به حالتان، و كودكان به بزرگها ميگويند خوشا به حالتان.

6. اظطراب يعنى در شرايطى كه همه چيز به نفع شماست هم دوست نداريد ريسك كنيد. شجاعت يعنى اگر شرايط به نفع شما هم نباشد، عمل مى كنيد.

7. قضات، دادرسان، وكلا، و روانپزشكان، همگى با عطش و اشتياق قلبى زيادى ميخواهند بدانند كه چرا يك متهم عمل مجرمانه اى انجام داده، ولى عملشان كاملا برعكس است. تمام تلاششان در دادگاه اين است كه همه حرف بزنند جز خود متهم، مخصوصا اگر جرم متهم سياسى يا روانى باشد.

8. گفته ميشود كه قديميترين حرفه دنيا فاحشگى است. در واقع آن شغل يك مدل ساير شغلهاست. كارگر هم براى پول كنترل خود را دست كارفرما ميدهد. ولى از آنجا كه فاحشگى يك كار منفعلانه است، نقش بدى به خود گرفته است.

9. مردم اغلب ميگويند فلانى خود رأ پيدا نكرده است. اما اين “خود” يك چيز يافتنى نيست، بلكه هر شخصى انرا براى خود خلق ميكند.

10. دو عمل اشتباه توليد يك كار درست نميكنند. ولى ميتوانند بهانه خوبى باشند.

11. شخص احمق نه مى بخشد و نه فراموش ميكند. ساده لوح هم مى بخشد و هم فراموش مى كند. عاقل ميبخشد ولى فراموش نمى كند.

12. آدم عاقل احترام به خود رأ غير قابل مذاكره ميداند. وى آنرا با هيچ چيزى، چه سلامتى و چه ثروت، معامله نميكند.

13. مردم افراد معتاد رأ تحت تاثير الكل يا مواد مخدر يا مواد شيميايى ديگر ميشناسند و ميگويند حركات و رفتار آنها تحت تأثير آن مواد است. در حاليكه افراد ميتوانند همين عيوب رأ تحت تأثير موارد روانى داشته باشند. مواردى همچون مذاهب و ايسمهاى مكتبى مختلف هم همين اثر رأ دارند.

14. قبلاًها كه مذهب از علم قويتر بود، أدمها جادو رأ دارو ميدانستند. الان دارو رأ جادو ميدانند.

15. كودك زمانى بالغ ميشود كه بفهمد حق اشتباه كردن رأ دارد.

16. والدين دو انضباط كاملا متضاد رأ به كودكانشان مى امورند. هم به او ياد ميدهند كه مطيعشان باشند، و هم ميخواهند مستقل بار بيايند.

17. مردم و بخصوص روانپزشكان ميگويند كه علل اصلى جرم اختلال روانى و فقر است. دارا بودن اختلال روانى بنابراين، يك روش و رَآه دفاع از متهم در قانون جزاييست. اما اگر باور داشتيم كه فقر هم علت جرم است، بايد دفاع فقر هم ميداشتيم. وكلا بايد اساتيد اقتصاد رأ هم براى شهادت به دادگاه مياوردند.

18. مثلى هست كه ميگوىد، نبايد دست يارى ده رأ بريد. ولى اگر آن دست مانع كمك خودتان به خودتان باشد، بايد آنرا بريد.

19. سهل انگارى در تربيت كودكان بر اين أصل أستوار است كه از يك سو با آنها همچون افراد بالغ رفتار كنيد، و در سوى ديگر نگذاريد هرگز بالغ شوند.

20. روشن فكرى و داشتن ديد واقع بينانه بيشتر شجاعت ميخواهد تا هوش.

21. نسبت “شك” به “يقين” مثل نسبت “روان رنجى” است به ” روان پريشى”. روان رنج در شك است و از افراد و چيزها مى هراسد. روان پريش به آن ادعاها اطمينان دارد. به عبارت ديگر، روان رنج مشكلاتى دارد ولى روان پريش جواب دارد.

22. بلوغ و بزرگسالى فاصله بسيار كوتاهى بين بچگى و پيرى است. هدف عصر جديد جوامع صنعتى، هر چه كوتاه تَر كردن اين دوره است.

23. هر عملى كه منجر به آگاهى و بيدارى فرد منجر شود، مستلزم قبول آسيب به عزت نفس از جانب خود وى است. به همين علت است كه كودكان سريعتر ياد ميگيرند چون هنوز خود رأ مهم نميدانند.

24. روان درمانى انفرادى (نه گروهى)، يعنى مكالمه انسانى و منضبط يك روانشناس با يك شخص پريشان. پس روانشناس بايد پخته، لطيف و داراى ديد درستى از فلسفه زندگى داشته باشد. روانشناس بايد صبور باشد، شنونده خوبى باشد، فروتن و متواضع باشد، كمتر حرف بزند و اندرزگو نباشد.

25. يك معلم بايد اختيار حداكثر و قدرت حداقل داشته باشد.

26. تنبيه ديگر منسوخ شده، زيرا باعث تمايز روانى بين افراد ميگردد، ومردم دمكرات از اين اختلاف گذارى متنفرند. ما مردم يك گناه بى معنى دسته جمعى رأ به مسوليت پذيرى معنى دار فردى ترجيح ميدهيم.

27. قديما، مردم دنبال يافتن جادوگر بودند، امروز دنبال افراد روان پريش.

28. روان درمانى يك مكالمه خصوصى و محرمانه است و هيچ ربطى به بيمارى، دارو، و مداوا ندارد.

29. ميگويند كه قتل غيرقابل تصور است. بر عكس، كشتن در بين بيشترين تصورات افراد در ميان انواع جرمهاى ديگر است.

30. اكثر مردم هرگز نميتوانند به فكر كشتن يك شخص غريبه بيافتند. ولى همين مردم به اندازه زيادى آنقدر خشمگين شده اند كه به فكر قتل همسر، فرزند، برادر، خواهر و منسوبين بيافتند.

31. انسانها براى پايدار و أمن كردن جامعه خود، دست به توليد تابو و حرامسازيهاى اجتماعى ميزنند. به همين علت از خبر قتل عميقاً به هم ميريزند.

32. بزرگترين راز يك قتل آن است كه ما دقيقاً نميدانيم چرا مردم ميكشند.

33. در تعريف، در يك جامعه با سلامت روانى، نه كشمكش و نزاعى هست، نه جنگى، نه قتل و كشتارى، نه جرمهاى خيابانى، نه بى خانمانى. به عبارت ديگر بهشت روى زمين است.

34. وقتى كسى نتواند بر خود بخندد، ديگران به او ميخندند.

35. خودكشى يك حق مسلم انسان است. اين حق به معنى مطلوب بودن آن نيست. بلكه به اين معنى است كه جامعه اخلاقاً حق دخالت به زور و جلوگيرى از خودكشى كسى رأ ندارد. نتيجه اين دخالت هر چه صغيرتر كردن و تحقير بيشتر شخص خودكشى كننده است.

36. ياد گرفتم كه: كار اشتباه و غلط ميتواند خطرناك باشد. اما كار درستى كه مورد تأييد جامعه نباشد، ميتواند نابود كننده باشد.

37. برخى مردم آزادى رأ مى پسندند زيرا، آزادى از كنترل شدن و تحقيرشدنشان توسط ديگران جلوگيرى ميكند. آزادى ميتواند موجب احترام و سرافرازى آنها باشد. در سوى ديگر، برخى مردم از آزادى بيزارند زيرا، آزادى آنها را با تواناييها و امكانات خودشان روبرو نموده و در نتيجه ميتواند آنها رأ با بى اهميت بودن هستيشان آشنا سازد.

38. جوانان و پيرها در مقابل منسوبينى كه مايلند با روانى شمردنشان، از دستشان خلاص شوند، بى دفاعند. همين موضوع در ارتباط با روانپزشكانى كه زندگيشان از آن تامين ميشود نيز صادق است.

فروپاشى ذهنى

Mental Breakdown

“فروپاشی ذهنى” يا “درهم پريشى ذهنى” يا “فروپاشی روانی” يا “انفجار عصبی” یا “بحران روحی”، اصطلاحی ‌است برای توصیف دوره‌ای حاد و کوتاه مدت از یک آشفتگی خاص که ابتدا با مشخصه‌های افسردگی یا اضطراب تظاهر می کند، و معمولاً به‌واسطهٔ محرک‌های تنش‌زای بیرونی تسریع می‌شود.

شرایط یادشده می‌تواند با اختلالات روان پریشی ديگر همراه باشد يا نباشد.

این وضعیت در مواردی خاص پس از اینکه يك فرد از فعالیت روزمره به دليل مشكلات رخ داده ناتوان می‌گردد نیز گاه با تک‌واژهٔ «فروپاشی» توصيف می‌شود.

این فروپاشی‌ها انگیزه‌های گوناگونی دارند. پدیده‌هایی برخاسته از متزلزل شدن بنیاد روابط تنگاتنگ، همچون پدیدهٔ طلاق یا جدایی زناشویی ۲۴٪ ، مشکلات کاری و درسى ،۱۷٪ و مشکلات مالی ۱۱٪ ، عامل فروپاشی‌های روانی بوده‌اند. نزدیک‌ترین مقولهٔ تشخیص امراض در طبقه‌بندی رفتارهای ناهنجار برای فروپاشی روانی، اختلال سازگاری با نگرانی همراه‌ با حالت افسردگی (حاد) است. اختلالات هم‌سازی و فروپاشی‌های روانی هر دو واکنش‌های حاد به تنش‌هایی‌اند که با از میان رفتن محرک تنش‌زا رفع می‌شوند. اگرچه طبقه‌بندی رفتارهای ناهنجار موارد اختلالات ثانوی ناشی از داغدار شدن را که عامل ۶ تا ۸٪ فروپاشی‌های روانیست، از این غائله مستثنی می‌داند.

فروپاشی روانی ممکن است برخی از ویژگی‌های اختلالات تنش‌زای حاد و اختلالات تنش‌زای پس از رویداد را به‌اشتراک داشته باشد که در آن، این اختلالات هرکدام در پاسخ به محرک تنش‌زای خارجی رخ داده و ممکن است با پریشان خوابی، کاهش تمرکز و دگردیسی خلق‌وخویی همراه باشد. بااین‌حال، علائم فروپاشی روانی شامل مجموعهٔ آسیب‌های روانی بازآزموده شده، گسستگی شخصیت، اختلال شخصیتی پرهیزگری و ازکارافتادن پاسخدهی عمومی که با دو اختلال دیگر همراه‌است، نبوده و محرک‌های تنش‌زای در پیوند با فروپاشی‌های روانی رویهمرفته از شدت کمتری برخورداراند.

فروپاشی روانی شباهت زيادى به علايم اختلال اضطراب آمیخته با افسردگی دارد، با اين تفاوت كه فروپاشى موقتى و كوتاه مدت بوده ولى اختلال اضطراب آمیخته با افسردگی مزمن است.

دی‌اس‌ام-۵ DSM5

Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5)

دی‌اس‌ام-۵

راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی- نسخه پنجم برنامه ریزی شده انجمن روانپزشکی آمریکا

• دی‌اس‌ام-۵ قبلاً به عنوان DSM-V شناخته می شده است، یک راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی است.
• DSM-5 در ماه مه سال ۲۰۱۳ انتشار یافت و جایگزین DSM-IV که آخرین بار در سال ۲۰۰۰ تجدید نظر شده است، شد.

• در سال ۱۹۹۹، کنفرانس پژوهش و برنامه ریزی DSM-5 به طور مشترک توسط انجمن روانپزشکی آمریکا و موسسه ملی سلامت روان NIMH، جهت تعیین اولویت‌های پژوهشی برگزار شد. گروه‌های کاری برنامه ریزی و تحقیقات، مقالات مورد نیاز این پژوهش را برای اطلاع رسانی و شکل دادن به DSM-5 تولید کردند و نتیجه کار را به همراه توصیه‌ها در مقاله‌ای به APA گزارش دادند.

• گروه‌های کاری به شش گروه تقسیم شدند که در واقع هر گروه برای تمرکز بر یک موضوع گسترده به وجود آمد.
• این موضوعات به شرح زیر می‌باشند:

o فهرست واژه‌ها، اختصارات و اصطلاحات
o علوم اعصاب و ژنتیک
o تشخیص و مسائل مربوط به رشد
o شخصیت و ارتباط آن با اختلالات
o معلولیت و اختلالات روانی
o مسائل میان فرهنگی

• در ادامهٔ این موضوعات در سال ۲۰۰۴ سه مقوله مسائل مربوط به جنسیت، مسائل تشخیصی در جمعیت سالمندان و اختلالات روانی در کودکان و خردسالان نیز صورت گرفت.

o همچنین یک سری همایش برای جمع آوری مطالب و ایجاد توصیه‌ها، نظریه‌ها و پیشنهادهای مربوط به مسائل و اختلالات خاص، صورت گرفت.

o انجمن روانپزشکی آمریکا در تاریخ ۲۳ ژوئیه سال ۲۰۰۷، اعلام کرد که با شدت عمل نظارت همه جانبه بر توسعه DSM-5 را خواهد کرد. لذا گروهی متشکل از ۲۷ عضو که شامل دانشمندان تحقیقات رشته روانپزشکی و دیگر رشته‌ها، ارائه دهندگان بالینی، حامیان خانواده و مصرف کنندگان گردآوری شد.

• از تغییرات عمده و انقلابی در DSM-5، می توان از موارد زیر نام برد:

1. حذف اختلال یا سندرومِ آسپرگر، اختلال تجزیۀ کودکی، اختلال رت، اختلال اوتیسم، و قرار گرفتن همۀ آنها زیر چتر اختلال طیف اوتیسم.
2. حذف معیار هوشبهر یا IQ برای طبقه بندی معلولیت ذهنی و استفاده از میزان نیاز به حمایت به عنوان معیار اصلی برای طبقه بندی.
3. اضافه شدن بعضی اختلالات جدید، مثل اختلال احتکار، اختلال قمار، اختلال نامنظمی خُلقی.
4. حذف سؤمصرف و وابستگی به مواد و جایگزین شدن آنها با اعتیاد به مواد.

تاریخچه ایجاد

• نیاز به طبقه‌بندی اختلالهای روانی در تمامی طول تاریخ پزشکی بدیهی به نظر رسیده‌است. ولی در مورد اینکه کدام یک از اختلالها را باید مد نظر قرار داد و نیز اینکه مناسبترین شیوه سازماندهی آنها کدام است توافق چندانی وجود نداشته‌است.

• در ایالات متحده آمریکا نیاز به جمع‌آوری اطلاعات آماری انگیزه اولیه برای طبقه‌بندی اختلالهای روانی به شمار می‌رفت.
o نخستین اقدام رسمی برای گردآوری اطلاعات دربارهٔ بیماریهای روانی در آمریکا ثبت فراوانی یک طبقه از بیماریهای روانی تحت عنوان «کانائی-دیوانگی» در سرشماری ۱۸۴۰ بود.
o در سرشماری سال ۱۸۸۰ بین هفت طبقه از بیماریهای روانی یعنی شیدایی، مالیخولیا، مونومانی یا مشغولیت فکری بیمارگون به یک موضوع خاص، فلج ناقص، زوال عقل، می‌بارگی یا الکلیسم و صرع تمایز قایل شدند.
o در سال ۱۹۱۷ کمیته آماری انجمن روان پزشکی آمریکا همراه با کمیسیون ملی بهداشت روانی طرحی تدوین کردند که از سوی اداره سرشماری برای آمارگیری هماهنگ از بیمارستانهای روانی مورد استفاده قرار گرفت.
o پس از آن انجمن روان پزشکی آمریکا با همکاری آکادمی پزشکی نیویورک تدوین مجموعه اصطلاعات روان پزشکی قابل قبول همگانی را آغاز کرد که قرار شد انجمن پزشکی آمریکا آن را در نخستین چاپ مجموعه اصطلاعات طبقه‌بندی استاندارد بیماریها بگنجاند.

• بعدها از سوی ارتش آمریکا مجموعه اصطلاعات گسترده‌تری تدوین شد تا نشانه‌های بیماران سرپایی مانند اختلالهای روانی فیزیولوژیایی شخصیتی و حاد افراد نظامی و سربازان سابق جنگ جهانی دوم به نحو بهتری در آن گنجانده شود.

o مقارن با آن سازمان جهانی بهداشت WHO ششمین چاپ طبقه‌بندی بین‌المللی بیماریها ICD را منتشر کرد که برای نخستین بار در آن مبحث اختلالهای روانی گنجانده شده بود.
o آی.سی.دی-۶ تحت تأثیر شدید مجموعه اصطلاحات اداره سربازان سابق قرار داشت و شامل ده طبقه برای روان پریشها، نه طبقه برای روان رنجورها، و هفت طبقه برای اختلالهای منش رفتار و هوش بود.
o کمیته مجموعه اصطلاحات و آمار انجمن روان پزشکی آمریکا نسخه متفاوتی از آی.سی.دی-۶ را به عنوان اولین چاپ راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی 1 DSM- در سال ۱۹۵۲ منتشر کرد.

o دی‌اس‌ام-۱ واژه نامه‌ای داشت که طبقات تشخیصی در آن توصیف شده و نخستین راهنمای رسمی اختلالهای روانی بود که بر کاربرد بالینی تأکید داشت.

o به دلیل عدم استقبال گسترده از طبقه‌بندی اختلالهای روانی مطرح شده در آی.سی. دی-۶ و آی.سی. دی-۷ سازمان جهانی بهداشت در جهت بازنگری جامع موضوعات تشخیصی به راهنمایی استنگل روان پزشک انگلیسی اقدام کرد. مرحله بعدی تجدید نظر تشخیصی که به پدایش دی‌اس‌ام II و آی.سی. دی-۸ منجر شد توصیه‌های استنگل را آن گونه که باید مورد توجه قرار نداد.
o دی‌اس‌ام II مشابه دی‌اس‌ام I بود با این تفاوت که اصطلاح واکنش از آن حذف شذه بود.

o همانند موارد دی‌اس‌ام I و دی‌اس‌ام II ظهور دی‌اس‌ام III با چاپ بعدی ICD (یعنی نهمین چاپ آن) هماهنگ شد که در سال ۱۹۷۵ منتشر و از سال ۱۹۷۸ به مورد اجرا گذاشته شد.

• انواع اختلالات روانپزشکی بر اساس دی‌اس‌ام-۵

o اختلال خلقی- Disruptive Mood Dysregulation Disorder, for temper tantrums
o اختلال افسردگی اساسی- Major Depressive Disorder, includes normal grief
o اختلال عصب شناختی خفیف- Minor Neurocognitive Disorder, for normal forgetting in old age
o اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی بزرگسالان- Adult Attention Deficit Disorder, encouraging psychiatric prescriptions of stimulants
o اختلال پرخوری- Binge Eating Disorder, for excessive eating
o درخودماندگی- Autism, defining the disorder more specifically, possibly leading to decreased rates of diagnosis and the disruption of school services
o مصرف‌کنندگان مواد مخدر برای اولین بار- First time drug users will be lumped in with addicts
o اعتیاد رفتاری- Behavioral Addictions, making a “mental disorder of everything we like to do a lot
o اختلال اضطراب فراگیر- Generalized Anxiety Disorder, includes everyday worries
o اختلال استرسی پس از ضایعه روانی- Post-traumatic stress disorder, changes opening the gate even further to the already existing problem of misdiagnosis of PTSD in forensic settings

ادامه:

اختلالات عصبی-رشدی

اختلالات طیف اسکیزوفرنی و اختلالات روان پریشی دیگر

اختلالات دوقطبی و اختلالات مربوط

اختلالات افسردگی

اختلالات اضطرابی

اختلالات عصبی – رشدی

اختلالات عصبی-رشدی

مباحث مطرح شده در این بخش:

I. ناتوانی های عقلانی

I.1. اختلال عقلانی رشدی

2.I. تاخیر کلی رشد

 3.I. ناتوانی عقلانی نامشخص(اختلال عقلانی رشدی)

4.I. اختلالات ارتباط

5.I. اختلال زبان

6.I. اختلالات صدای گفتار

7.I. اختلال فصاحت با شروع کودکی(لکنت زبان)

8.I. اختلال ارتباط اجتماعی(عملی)

9.I. اختلال ارتباط نامشخص

II. اختلال طیف اوتیسم

III. اختلال کم توجه/بیش فعالی

1.III. اختلال کاستی توجه/بیش فعالی مشخص دیگر

2.III. اختلال کاستی توجه / بیش فعالی نامشخص

3.III. اختلال یادگیری خاص

4.III. اختلالات حرکتی

5.III. اختلال حرکت قالبی

IV. اختلالت تیک

1.IV. اختلال توره

2.IV. اختلال تیک حرکتی یا آوایی مداوم(مزمن)

3.IV.اختلال تیک موقتی

4.IV. اختلال تیک مشخص دیگر

5.IV. اختلال تیک نامشخص

V. اختلالات عصبی-رشدی دیگر

1.V. اختلال عصبی-رشدی مشخص دیگر

2.V. اختلال عصبی- رشدی نامشخص

 

اختلالات عصبی-رشدی مجموعه ای از بیماری ها هستند که در دوره رشد شروع می شوند.

این اختلالات معمولاً در اوایل رشد آشکار می شوند، اغلب قبل از اینکه کودک وارد دبستان شود، و با نقایص رشدی مشخص می شوند که اختلالاتی را در عملکرد شخصی، اجتماعی، تحصیلی، یا شغلی ایجاد می کنند.

دامنه این نقایص رشدی از محدودیت های خیلی اختصاصی یادگیری یا کنترل کارکردهای اجرایی تا اختلالات کلی در مهارت های اجتماعی یا هوش، تفاوت دارد.

اختلالات عصبی-رشدی غالباً با هم روی می دهند؛ برای مثال، افراد مبتلا به اختلال اوتیسم اغلب ناتوانی عقلانی (اختلال رشد عقلانی) دارند، و خیلی از کودکان مبتلا به اختلال کاستی توجه/بیش فعالی (ADHD) اختلال یادگیری خاص نیز دارند.

در مورد برخی اختلالات، معرفی بالینی، نشانه های اضافی و همین طور نقایص و کمبودها در رسیدن به نقاط عطف مورد انتظار را شامل می شوند. برای مثال، اختلال طیف اوتیسم فقط در صورتی تشخیص داده می شود که کمبودهای مشخص ارتباط اجتماعی، با رفتارهای تکراری مفرط، تمایلات محدود، و اصرار بر یکنواختی همراه باشند.

ناتوانی عقلانی (اختلال عقلانی رشدی) با کمبودهایی در توانایی های عقلانی کلی، مانند استدلال، حل مسئله، برنامه ریزی، تفکر انتزاعی، قضاوت، یادگیری تحصیلی، و یادگیری از تجربه مشخص می شود.

این کمبودها به اختلالاتی در عملکرد انطباقی منجر می شوند، طوری که فرد نمی تواند معیارهای استقلال شخصی و مسئولیت اجتماعی را در یک یا چند جنبه از زندگی روزانه، از جمله ارتباط، مشارکت اجتماعی، عملکرد تحصیلی یا شغلی، و استقلال شخصی در خانه یا در موقعیت های اجتماعی، برآورده کند.

تأخیر رشدی کلی، همان گونه که از نام آن بر می آید، در صورتی تشخیص داده می شود که فرد نتواند نقاط عطف رشدی مورد انتظار را در چند زمینه عملکرد عقلانی برآورده کند. این تشخیص در مورد افرادی به کار برده می شود که نمی توانند تحت ارزیابی منظم عملکرد عقلانی قرار گیرند، از جمله کودکانی که برای شرکت کردن در آزمودن استاندارد شده، خیلی خردسال هستند. ناتوانی عقلانی ممکن است در اثر صدمه اکتسابی در طول دوره رشد ناشی از، مثلاً، جراحت شدید سر، ایجاد شده باشد که در این صورت، اختلال عصبی-شناختی نیز ممکن است تشخیص داده شود.

اختلالات مرتبط، اختلال زبان، اختلال صدای گفتار، اختلال ارتباط اجتماعی (عملی)، و اختلال فصاحت با شروع کودکی (لکنت زبان) را شامل می شوند. سه اختلال اول به ترتیب، با کمبودهایی در رشد و استفاده از زبان، گفتار، و ارتباط اجتماعی مشخص می شوند. اختلال فصاحت با شروع کودکی، به وسیله بی نظمی هایی در فصاحت طبیعی و تولید حرکتی گفتار، از جمله صداها یا هجاهای مکرر، طولانی کردن اصوات بی صدا یا صدادار، کلمات بریده بریده، وقفه، یا تولید کلمات با تنش جسمانی بیش از حد مشخص می شود. اختلال های ارتباط مانند اختلالات عصبی-رشدی دیگر، در اوایل زندگی شروع می شوند و ممکن است اختلال کارکردی دایمی ایجاد کنند.

اختلال طیف اوتیسم با کمبودهایی مداوم در ارتباط اجتماعی و تعامل اجتماعی و موقعیت های متعدد، از جمله کمبودهایی در عمل متقابل اجتماعی، رفتارهای ارتباطی غیرکلامی که برای تعامل اجتماعی به کار برده می شوند، و مهارت هایی در زمینه برقرار کردن، حفظ کردن، و درک کردن روابط مشخص می شود. تشخیص اختلال طیف اوتیسم، علاوه بر کمبودهای ارتباط اجتماعی، به وجود الگوهای رفتار، تمایلات، یا فعالیت های محدود و تکراری نیاز دارد. چون نشانه ها در اثر رشد تغییر می کنند و امکان دارد مکانیزم های جبرانی آنها را بپوشانند، ملاک های تشخیصی می توانند براساس اطلاعات پیشینه ای برآورده شوند، هر چند که جلوه بالینی کنونی باید اختلال قابل ملاحظه ای را ایجاد کند.

در محدوده تشخیص اختلال طیف اوتیسم، ویژگی های بالینی خاص از طریق به کارگیری شاخص ها مورد توجه قرار می گیرند (همراه با یا بدون اختلال عقلانی؛ همراه با یا بدون اختلال زبان ساختاری؛ همراه با بیماری جسمانی شناخته شده/ژنتیکی یا محیطی/اکتسابی؛ همراه با اختلال عصبی-رشدی، روانی، یا رفتاری دیگر)، و همین طور شاخص هایی که نشانه های اوتیسم را توصیف می کنند (سن در اولین نگرانی؛ همراه با یا بدون فقدان مهارت های تثبیت شده؛ شدت). این شاخص ها به متخصصان بالینی امکان می دهند تا به تشخیص، حالت ویژه داده و توصیف بالینی غنی تری را از افراد مبتلا، انتقال دهند. برای مثال، خیلی از افرادی که قبلاً مبتلا به اختلال آسپرگر تشخیص داده شده اند، اکنون مبتلا به اختلال طیف اوتیسم بدون اختلال زبان یا عقلانی، تشخیص داده می شوند.

ADHD اختلال عصبی-رشدی است که با سطوح بی توجهی، بی نظمی، و /یا بیش فعالی-تکانشگری توصیف می شود. بی توجهی و بی نظمی، ناتوانی در متمرکز ماندن بر تکلیف، گوش نکردن به نظر رسیدن، و گم کردن لوازم را، به میزان که با سطح سن یا رشد ناسازگار است، ایجاب می کند. بیش فعالی-تکانشگری، فعالیت بیش از حد، آرام نگرفتن، ناتوانی در نشسته ماندن، ایجاد مزاحمت برای فعالیت های دیگران، و ناتوانی در منتظرماندن را ایجاب می کند-نشانه هایی که نسبت به سن یا سطح رشد، بیش از حد هستند. در کودکی، ADHD غالباً با اختلالاتی که اغلب«اختلالات بیرونی کردن» محسوب شده اند، مانند اختلال لجبازی و نافرکانی و اختلال سلوک، همپوشی دارند. ADHD تا بزرگسالی ادامه می یابد، طوری که به اختلالات عملکرد اجتماعی، تحصیلی و شغلی منجر می شود.

اختلالات حرکتی عصبی-رشدی، اختلال هماهنگی مربوط به رشد، اختلال حرکتی قالبی، و اختلالات تیک را شامل می شوند. اختلال هماهنگی مربوط به رشد با کمبودهایی در فراگیری و اجرای مهارت های حرکتی هماهنگ مشخص می شود و با ناشی گری و کندی یا بی دقتی عملکرد مهارت های حرکتی آشکار می شود که فرد رفتارهای حرکتی تکراری، ظاهراً برانگیخته، و به ظاهر بی هدف، نظیر دست تکان دادن، پس و پیش کردن بدن، تکان دادن سر، گازگرفتن خود، و خودزنی داشته باشد. این حرکات، فعالیت های اجتماعی، تحصیلی یا فعالیت های دیگر را مختل می کنند. اگر این رفتارها موجب صدمه رساندن به خود شوند، باید به عنوان بخشی از شرح تشخیصی، مشخص شوند.

اختلالات تیک با وجود تیک های حرکتی یا آوایی مشخص می شوند که جنبش های حرکتی یا آواگری های ناگهانی، اختلال تیک خاصی را که تشخیص داده می شود، مشخص می کند: اختلال توره، اختلال تیک حرکتی یا آوایی مداوم (مزمن)، اختلال تیک مشخص دیگر، و اختلال تیک نامشخص. اختلال توره در صورتی تشخیص داده می شود که فرد تیک های حرکتی و آوایی متعدد داشته باشد که حداقل به مدت ۱ سال وجود داشته و روند نشانه افت و خیز داشته باشند.

اختلال یادگیری خاص، همان گونه که از نام آن بر می آید، در صورتی تشخیص داده می شود که فرد کمبودهای خاصی در توانایی درک کردن یا پردازش اطلاعات به طور شایسته و درست، داشته باشد. این اختلال عصبی-رشدی اولین بار در طول سال های تحصیلات رسمی آشکار می شود و با مشکلات مداوم و مختل کننده در زمینه یادگیری مهارت های تحصیلی فردی که به این اختلال مبتلاست، زیر سطح متوسط متناسب با سن است، یا سطح عملکرد قابل قبول فقط با تلاش فوق العاده حاصل می شود. اختلال یادگیری خاص می تواند در افرادی که از لحاظ عقلانی سرآمد تشخیص داده شده اند روی دهد و فقط زمانی آشکار شود که ضروریات یادگیری یا روش های ارزیابی(مثل آزمون های زمان بندی شده) موانعی را ایجاد کنند که آنها نتوانند با هوش ذاتی و راهبردهای جبرانی خود برآنها چیره شوند. اختلال یادگیری خاص، بسته به مهارت ها، از جمله عملکرد شغلی، می تواند در همه افراد، اختلالات دایمی در فعالیت ها ایجاد کند.

استفاده از شاخص ها برای تشحیص های اختلال عصبی-رشدی، توصیف بالینی روند بالینی فرد نشانه شناسی کنونی را پرمایه می کند. علاوه بر شاخص هایی که جلوه بالینی را توصیف می کنند، نظیر سن شروع یا ارزیابی های شدت، اختلالات عصبی-رشدی می توانند شاخص«مرتبط با بیماری جسمانی یا ژنتیکی یا عوامل محیطی شناخته شده» را در برداشته باشند. این شاخص، به متخصان بالینی امکان می دهد تا عواملی را ثابت کنند که ممکن است در سبب شناسی اختلال نقش داشته باشند، و همین طور عواملی که ممکن است بر روند بالینی تأثیر داشته باشند. نمونه های آن عبارتند از اختلالات ژنتیکی، مانند نشانگان X شکننده، اسکلروز توبروس و نشانگان رت؛ بیماری های جسمانی نظیر صرع؛ و عوامل محیطی، شامل وزن بسیار به هنگام تولد و قرار داشتن در معرض الکل جنینی(حتی در غیاب داغ یا برچسب نشانگان الکل جنینی).

I. ناتوانی های عقلانی

1. ناتوانی عقلانی(اختلال عقلانی رشدی)

ملاک های تشخیصی

ناتوانی عقلانی (اختلال عقلانی رشدی) اختلالی است که در دوره رشد شروع می شود و کمبودهای عقلانی و عملکرد انطباقی را در زمینه های، مفهومی، اجتماعی، و عملی در بر می گیرد. سه ملاک زیر باید برآورده شوند:

کمبودهایی در کارکردهای عقلانی، مانند استدلال، حل مسئله، برنامه ریزی، تفکر انتزاعی، قضاوت، یادگیری تحصیلی، و یادگیری از تجربه، که ارزیابی بالینی و آزمودن هوش فردی و استاندارد شده آن را تأیید کرده باشد.
کمبودهایی در عملکرد انطباقی که به ناتوانی در برآورده ساختن معیارهای رشدی و اجتماعی-فرهنگی برای استقلال شخصی و مسئولیت اجتماعی منجر شوند. بدون کمک جاری، این کمبودهای انطباقی، عملکرد را در یک یا چند فعالیت زندگی روزمره، مانند ارتباط، مشارکت اجتماعی، و زندگی مستقل، در محیط های متعدد، نظیر خانه، مدرسه، محل کار، و جامعه، محدود می کنند.
شروع کمبودهای عقلانی و انطباقی در طول دوره رشد.

توجه: اصطلاح تشخیصی ناتوانی عقلانی اصطلاح معائل برای تشخیص اختلالات عقلانی رشدی ICD-11 است. گرچه در این کتلب راهنما از اصطلاح ناتوانی عقلانی استفاده شده است، اما هر دو اصطلاح در عنوان مورد استفاده قرار گرفته اند تا روابط بین سیستم های طبقه بندی دیگر را روشن کنند. علاوه بر این، قانون فدرال در ایالات متحده(قانون عمومی ۲۵۶-۱۱۱، قانون رزا) اصطلاح ناتوانی عقلانی را جایگزین عقب ماندگی ذهنی کرده است، و نشریات پژوهشی از اصطلاح ناتوانی عقلانی استفاده کنند. بننابراین، ناتوانی عقلانی اصطلاحی است که در حرفه های پزشکی، آموزشی، و حرفه های دیگر و نزد عموم مردم و گروه های مدافع، رایج است.

شاخص ها

سطوح مختلف شدت براساس عملکرد انطباقی تعیین شده اند یا نه بر پایه نمرات هوشبهر، زیرا این عملکرد انطباقی است که سطح کمک های مورد نیاز را تعیین می کند. از این گذشته، آزمون های هوش در انتهای پایین تر دامنه هوشبهر، اعتبار کمتری دارند.

ویژگی های تشخیصی

ویژگی های اساسی ناتوانی عقلانی(اختلال عقلانی رشدی) عبارتند از کمبودهایی در توانایی های ذهنی کلی(ملاک A ) و اختلال در عملکرد انطباقی روزمره، در مقایسه با سن-جنسیت فرد، و همسالانی که از لحاظ اجتماعی –فرهنگی همتا هستند(ملاک B). شروع در دوره رشد است ( ملاک c). تشخیص ناتوانی عقلانی، برارزیابی بالینی و آزمودن استاندارد شده کارکدهای عقلانی و انطباقی استوار است.

ملاک A به کارکردهای عقلانی اشاره دارد که استدلال، حل مسئله، برنامه ریزی، تفکر انتزاعی، قضاوت، یادگیری از آموزش و تجربه، و فهمیدن عملی را شامل می شوند. مولفه های مهم، درک کلامی، حافظه فعال، استدلال ادراکی، استدلال کمی، فکر انتزاعی، و کارآمدی شناختی را در بردارند. عملکرد عقلانی معمولاً با آزمون های هوش که به صورت فردی اجرا می شوند و از لحاظ روان سنجی معتبر، جامع، منایب با فرهنگ، و دقیق هستند، ارزیابی می شود. افراد مبتلا به ناتوانی عقلانی نمراتی دارند که تقریبا دو انحراف استاندارد یا بیشتر، زیر میانگین جمعیت است، از جمله اختلافی برای خطای ارزیابی (عموما ۵+نمره)، در آزمون هایی با انحراف استاندارد ۱۴ و میانگین ۱۰۰، این نمره ۷۵ – ۶۵ (۵ ۷۰) را شامل می شود. برای تعبیر کردن نتایج آزمون و ارزیابی عملکرد عقلانی، آموزش و قضاوت بالینی ضرورت دارد.

عواملی که ممکن است بر نمرات آزمون تاثیر بگذارند، عبارتند از تاثیرات تمرین و «اثرفلین» (یعنی، نمرات خیلی بالا به خاطر هنجارهای آزمون منسوخ). نمرات نامعتبر می توانند از به کارگیری آزمون های کوتاه سرندکردن هوش یا آزمون های گروهی حاصل شوند؛ نمرات خرده آزمون فردی بسیار ناسازگار، می توانند نمره هوشبهر کلی را نامعتبر کنند. ابزارها باید با توجه به پیشینه اجتماعی- فرهنگی فرد و زبان بومی او هنجاریابی شوند. وقوع همزمان اختلالاتی که بر ارتباط، زبان، و یا کارکرد حرکتی یا حسی تاثیر می گذارند، ممکن است نمرات آزمون را تحت تاثیر قرار دهند. نیمرخ های شناختی خاص مبتنی برر آزمودن نوروپسیکولوژیکی، برای آگاهی یافتن از توانایی های عقلانی، از نمره هوشبهر تنها، مفیدترند. این گونه آزمودن می تواند زمینه های قوت و ضعف نسبی را مشخص کند، که چنین ارزیابی برای برنامه ریزی تحصیلی و شغلی اهمیت دارد.

نمرات آزمون هوش، برآوردهایی از عملکرد مفهومی هستند، اما برای ارزیابی استدلال در موقعیت های زندگی عملی و مهارت در تکالیف عملی، کفایت نمی کنند. برای مثال، فردی که نمره هوشبهر بالای ۷۰ دارد، ممکن است در زمینه قضاوت اجتماعی، فهم اجتماعی، و زمینه های دیگرعملکرد انطباقی آنچنان مشکلات رفتار شدید داشته باشد که عملکرد واقعی او با عملکرد فردی که نمره هوشبهر پایین تر دارد، برابر باشد. بنابراین، برای تعبیر کردن نتایج آزمون های هوش، قضاوت بالینی لازم است.

کمبودها در عملکرد انطباقی (ملاک B) به این موضوع اشاره دارد که فرد چگونه می تواند معیارهای جامعه را برای استقلال شخصی و مسئولیت اجتماعی در مقایسه با افراد دیگری که سن و زمینه اجتماعی-فرهنگی مشابه دارند، خوب برآورده کند. عملکرد انطباقی، استدلال انطباقی را در سه زمینه شامل می شود: مفهومی، اجتماعی، و عملی. زمینه مفهومی(تحصیلی)، از جمله موارد دیگر، شایستگی در حافظه، زبان، روخوانی، نگارش، استدلال ریاضی، فراگیری دانش عملی، حل مسئله، قضاوت در موقعیت های زندگی، نظیر مراقبت شخصی، مسئولیت های شغل، مدیریت پول، تفریح، مدیریت رفتار، سازمان دادن به تکالیف تحصیلی و شغلی را شامل می شود. توانایی عقلانی، تحصیلات، انگیزش، جامعه پذیری، ویژگی های شخصیت، فرصت شغلی، تجربه فرهنگی، و وجود همزمان بیماری های جسمانی عمومی یا اختلالات روانی، بر عملکرد انطباقی تاثیر می گذارند.

عملکرد انطیاقی با استفاده از ارزشیابی بالینی و آزمون های فردی، متناسب با فرهنگ، و از لحاظ روان سنجی دقیق، ارزیابی می شود. آزمون های استاندارد شسده با مننابع غیرمطلع(مثل والد یا عضو دیگرخانواده؛ معلم؛ مشاور؛ مراقبت کننده) و خود فرد تا حدامکان، مورد استفاده قرار می گیرند. منابع دیگر اطلاعات، ارزیابی های تحصیلی، رشدی، پزشکی، و بهداشت روانی را شامل می شوند. نمرات به دست آمده از آزمون های استانداردشده و منابع مصاحبه باید با استفاده از قضاوت بالینی تعبیر شوند. در صورتی که آزمودن استاندارد شده، به دلیل عوامل مختلف(مثل اختلال حسی، رفتار مشکل آفرین شدید)، مشکل یا غیرممکن باشد، ممکن است فرد، مبتلا به ناتوانی عقلانی نامشخص تشخیص داده شود. امکان دارد ارزیابی عملکرد انطباقی در موقعیت کنترل شده(مثل زندان ها، مراکز بازداشت) دشوار باشد؛ در صورت امکان، باید اطلاعات تاییدکننده ای که عملکرد خارج از این موقعیت ها را منعکس می کند، به دست آید.

ملاکB در صورتی برآورده می شود که حداقل یک زمینه عملکرد انطباقی-مفهومی،اجتماعی، یا عملی- به قدر کافی معیوب باشد که کمک جاری برای اینکه فرد بتواند در یک یا چند موقعیت زندگی در مدرسه، محیط کار، خانه، یا در جامعه به طور مناسبی عمل کند، ضرورت داشته باشد. برای برآورده ساختن ملاک های تشخیص ناتوانی عقلانی، کمبودها در عملکرد انطباقی باید مستقیما با اختلالات عقلانی که در ملاک A شرح داده شدند، ارتباط داشته باشند. ملاکc، شروع در طول دوره رشد، به این تشخیص اشاره دارد که کمبودهای عقلانی و انطباقی، در طول دوره کودکی یا نوجوانی وجود دارند.

ویژگی های مرتبط که تشخیص را تایید می کنند

ناتوانی عقلانی، بیماری ناهمگن با علت های متعدد است. امکان دارد مشکلات مرتبطی در مورد قضاوت اجتماعی، ارزیابی خطر؛ مدیریت شخصی رفتار، هیجانات، یا روابط میان فردی؛ یا انگیزش در محیط های مدرسه و کار، وجود داشته باشد. فقدان مهارت های ارتباط ممکن است زمینه را برای رفتارهای اخلالگر یا پرخاشگرانه آماده کند. ساده لوحی اغلب یک ویژگی است که معصومیت در موقعیت های اجتماعی و گرایش به اینکه فرد به راحتی توسط دیگران هدایت شود را شامل می شود. ساده لوحی و ناآگاهی از مخاطرات ممکن است به بهره کشی توسط دیگران و قربانی شده احتمالی، کلاهبرداری، مشارکت مجرمانه غیرعمدی، اعتراف های کاذب، و خطر بهره کشی بدنی و جنسی منجر شود. این ویژگی های مرتبط می توانند در موارد تبهکارانه، از جمله دادرسی های نوع اتکینز که مجازات مرگ را در بر دارند، مهم باشند.

افرادی که تشخیص ناتوانی عقلانی همراه با وقوع همزمان اختلالات روانی در مورد آنها داده می شود، در معرض خودکشی قرار دارند. آنها به خودکشی فکر می کنند، دست به خودکشی می زنند، و ممکن است در اثر آن بمیرند. بنابراین، بررسی افکار خودکشی در فرایند ارزیابی، ضروری است. به دلیل ناآگاهی از ریسک و خطر، ممکن است میزان جراحت تصادفی افزایش یابد.

شکل گیری و روند

شروع ناتوانی عقلانی در دوره رشد است. سن و ویژگی های توصیف کننده یه هنگام شروع سبب شناسی و شدت کژکاری مغز بستگی دارد. نقاط عطف حرکتی، زبان، و اجتماعی که عقب مانده اند ظرف ۲ سال اول زندگی در کسانی که به ناتوانی عقلانی شدیدتر مبتلا هستند، قابل تشخیص هستند، در حالی که ممکن است سطوح خفیف تا سن دبستانی که مشکل یادگیری تحصیلی آشکار می شود، قابل تشخیص نباشند. تام ملاک ها(از جمله ملاک c ) باید به وسیله پیشینه یا جلوه بالینی کنونی، برآورده شوند، برخی از کودکان زیر ۵ سال مه جلوه بالینی آها در نهایت ملاک های ناتوانی عقلانی را برآورده خواهد کرد، کمبودهایی دارند که ملاک های تاخیر کلی رشد را برآورده می کنند.

در صورتی که ناتوانی عقلانی با نشانگان ژنتیکی مرتبط باشد، امکان دارد ظاهر جسمانی شاخص (مثلا در نشانگان دان) وجود داشته باشد. برخی از مجموعه نشانگان، تیپ پدیداری رفتاری دارند، که به رفتارهای خاصی اشاره دارند که شاخص اختلال ژنتیکی خاص است(مثل نشانگان لش-نیهان). در انواع اکتسابی، امکان دارد شروع بعد از یک بیماری مانند مننژیت یا انسفالیت (التهاب مغز) یا صدمه سر که در طول دوره رشد روی می دهد، ناگهانی باشد. در صورتی که ناتوانی عقلانی از فقدان مهارت های شناختی که قبلا اکتسای شده اند ناشی شده باشد، تشخیص های ناتوانی عقلانی و اختلال عصبی-شناختی می توانند داده شوند.

گرچه ناتوانی عقلانی عموما پیش رونده نیست، در برخی از اختلالات ژنتیکی(مثل نشانگان رت) دوره های بدتر شدن و به دنبال آن، تثبیت، و در اختلالات دیگر(مثل نشانگان سن فیلیپو) بدتر شدن پیش رونده کارکرد عقلانی وجود دارد. بعد از اوایل کودکی، این اختلال عموما دایمی است، هر چند که میزان شدت ممکن است با گذشت زمان تغییر کند. این روند می تواند تحت تاثیر بیماری های جسمانی یا ژنتیکی اساسی و بیماری هایی که با هم روی می دهند (مثل اختلالات شنوایی و بینایی، صرع) قرار داشته باشد. مداخله های به موقع و مداوم می توانند عملکرد انطباقی را در طول دوره کودکی و بزرگسالی بهبود بخشند. در برخی موارد، این کار به بهبود قابل ملاحظه عملکرد عقلانی منجر می شود، طوری که تشخیص ناتوانی عقلانی تا بعد از اینکه دوره مناسب مداخله فراهم شده باشد، به تاخیر افتد. برای کودکان بزرگتر و بزرگسالان، میزان کمک ارایه شده می تواند مشارکت کامل را در تمام فعالیت های زندگی روزانه امکان پذیر سازد و عملکرد انطباقی را بهبود بخشد. ارزیابی های تشخیصی باید تعیین کنند که آیا مهارت های انطباقی بهبودیافته حاصل فراگیری مهارت جدید پایدار و فراگیر هستند(که در این صورت تشخیص ناتوانی عقلانی ممکن است دیگر مناسب نبشد) یا اینکه بهبودی به وجود کمک ها و مداخله های جاری وابسته است(که در این صورت تشخیص ناتوانی عقلانی هنوز می تواند مناس باشد).

عوامل خطر و پیش آگهی

ژنتیکی و فیزیولوژیکی. سبب شناسی های پیش از تولد، مجموعه نشانگان ژنتیک را شامل می شوند(مثل تغییرات زنجیره یا اختلافات در تعداد کپی که یک یا چند ژن را شامل می شوند؛ اختلالات کروموزومی)، خطاهای فطری سوخت و سازی، نقایص مغزی، بیماری مربوط به مادر ( از جمله بیماری مربوط به جفت)، و تاثیرات محیطی(مثل الکل، داروهای دیگر، مواد سمی، تراتوژن ها). علت ها در حین تولد، انواع رویدادهای مربوط به زایمان را شامل می شوند که به بیماری مغزی نوزاد می انجامند. علت های بعد از تولد، صدمه کم خونی موضعی ناشی از کمبود اکسیژن، صدمه مغزی آسیب زا، عفونت ها، اختلالات میلین زدا، اختلالات صرعی(مثل اسپاسم های بچه گانه)، محرومیت اجتماعی شدید و مزمن، و مجموعه نشانگان سوخت و سازی سمی و مسموکیت ها(مثل سرب، جیوه).

موضوعات تشخیصی مرتبط با فرهنگ

ناتوانی عقلانی در تمام نژادها و فرهنگ ها روی می دهد. در طول ارزیابی، حساسیت و دانش فرهنگی ضرورت دارد، و زمینه قومی، فرهنگی و زبانی فرد، تجربیات موجود، و عملکرد انطباقی در جامعه و محیط فرهنگی او باید به حساب آورده شوند.

موضوعات تشخیصی مرتبط با جنسیت

به طور کلی، مردان بیشتر از زنان احتمال دارد مبتلا به هر دو نوع خفیف( نسبت متوسط مرد: زن ۱ : ۶/۱) و شدید ( نسبت متوسط مرد:زن ۱: ۲/۱) ناتوانی عقلانی تشخیص داده شوند. با این حال، نسبت های جنسیت در تحقیقات گزارش شده خیلی تفاوت دارند. عوامل ژنتیکی مرتبط با جنسیت و آسیب پذیری مردان نسبت به صدمه مغزی، می تواند برخی از تفات های جنسیتی را توجیه کند.

شاخص های تشخیصی

ارزیابی جامع، ارزیابی توانایی عقلانی و عملکرد انطباقی، شناسایی سبب شناسی های ژنتیک و غیرژنتیک؛ ارزیابی بیماری های جسمانی مرتبط(مثل فلج مغزی، اختلال صرعی)؛ و ارزیابی اختلال های روانی، هیجانی و رفتاری که با هم روی می دهند را شامل می شود. مولفه های ارزیابی می توانند سابقه پزشکی پیش از تولد و در حین تولد، شجره نامه خانوادگی سه نسلی، معاینه جسمانی، ارزابی ژنتیکی(مثل تحلیل نگاره کروموزومی و آزمایش کردن برای مجموعه نشانگان ژنتیکی خاص)، و سرند کردن متابولیک و ارزیابی تصویربرداری عصبی را در بر گیرند.

تشخیص افتراقی

تشخیص افتراقی عقلانی زمانی باید صورتگیرد که ملاک های A، B، و c برآورده شده باشند. تشخیص ناتوانی عقلانی نباید به علت بیماری ژنتیکی یا جسمانی فرض شود. نشانگان ژنتیکی مرتبط با ناتوانی عقلانی باید به عنوان تشخیص هم زمان ناتوانی عقلانی مورد توجه قرار گیرد.

اختلالات عصبی-شناختی عمده و خفیف. ناتوانی عقلانی با عنوان اختلال عصبی – رشدی طبقه بندی شده است و با اختلالات عصبی-شناختی که به وسیله از دست دادن عملکرد شناختی مشخص می شوند، تفاوت دارد. اختلال عصبی – شناختی عمده می تواند همراه با ناتوانی عقلانی روی دهد (مثل فرد مبتلا به نشانگان دان که دچار بیماری آلزایمر می شود، یا فرد مبتلا به ناتوانی عقلانی که بعد از صدمه مغزی، توانایی شناختی بیشتری را از دست می دهد). در چنینمواردی، هر دو تشخیص ناتوانی عقلانی و اختلال عصبی – شناختی می توانند داده شوند.

اختلالات ارتباط و اختلال یادگیری خاص. این اختلالات عصبی-رشدی مخصوص زمینه های ارتیاط و یادگیری هستند و کمبودهایی را در رفتار عقلانی و انطباقی نشان نمی دهند. ممکن است آنها همزمان با ناتوانی عقلانی روی دهند. در صورتی که ملاک های کامل برای ناتوانی عقلانی و اختلال ارتباط یا اختلال یادگیری خاص برآورده شده باشند، هر دو تشخیص داده می شوند.

اختلال طیف اوتیسم. ناتوانی عقلانی در بین افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم شایع است. کمبودهای اجتماعی- ارتباط و رفتار که در اختلال طیف اوتیسم فطری هستند، می توانند ارزیابی توانایی عقلانی را پیچیده کند، که امکان دارد هفمیدم روش های آزمون و پیروی کردن از آنها را مختل کند. ارزیابی مناسب عملکرد عقلانی در اختلال طیف اوتیسم ضروری است، و باید در طول دوره رشد دوباره ارزیابی شود، زیرا نمرات آزمون هوش در اختلال طیف اوتیسم، مخصوصا در اوایل کودکی، ممکن است بی ثبات باشند.

همرمانی اختلالات

وقوع همزمان بیماری های روانی، عصبی-رشدی، و جسمانی در ناتوانی عقلانی رایج است، طوری که میزان برخی بیماری ها(مثل اختلالات روانی، فلج مغزی، و صرع) سه یا چهار برابر بالاتر از کل جمعیت است. پیش آگهی و نتیجه تشخیص هایی که با هم روی می دهند می تواند تحت تاثیر وجود ناتوانی عقلانی قرار بگیرند. روش های ارزیابی ممکن است به دلیل اختلالات مرتبط، از جمله اختلالات ارتباط، اختلال طیف اوتیسم، و اختلالات حرکتی، حسی یا اختلالت دیگر، به اصلاحات نیاز داشته باشند. منابع مطلع برای مخص کردن نشانه ها، مانند تحریک پذیری، بی نظمی خلق، پرخاشگری، مشکلات خوردن، و مشکلات خواب، و برای ارزیابی کردن عملکرد انطباقی در موقعیت های اجتماعی مختلف، ضروری هستند.

شایع ترین اختلالات روانی و عصبی-رشدی که با هم روی می دهند، عبارتند از اختلال کاستی توجه/بیش فعالی؛ اختلالات افسردگی و دوقطبی؛ اختلالات اضطرابی؛ اختلال طیف اوتیسم؛ اختلال حرکت قالبی(همراه با یا بدون رفتار آسیب رساندن به خود)؛ اختلالات کنترل تکانه؛ و اختلال عصبی شناختی عمده. اختلال افسردگی اساس می تواند در سرتاسر دامنه شدت ناتوانی عقلانی روی دهد. رفتار آسیب رساندن به خود و توجه به تشخیصی فوری نیاز دارد و ممکن است تشخیص جداگانه اختلال حرکت قالبی را موجه سازد. افراد مبتلا به ناتوانی عقلانی، مخصوصا آنهایی که به ناتوانی عقلانی شدیدتر مبتلا هستند، ممکن است پرخاشگری و رفتارهای اخلالگر، از جمله صدمه زدن به دیگران یا تخریب اموال نیز نشان دهند.

ارتباط با طبقه بندی های دیگر

ICDL-11 (در حال تدارک به هنگام انتشار این کتاب راهنما) از اصطلاح اختلالات عقلانی رشدی استفاده می کند برای اینکه نشان دهد اینها اختلالاتی هستند که عملکرد مغزی معیوب را در اوایل زندگی در بر دارند. این اختلالات در ICDL-11 چهار نوع فرعی وجود دارد: خفیف، متوسط، شدید و عمیق.

انجمن آمریکا مربوط به ناتوانی های عقلانی و رشدی(AAIDD) از اصطلاح ناتوانی عقلانی نیز به معنی مشابه یا اصطلاحی که در این کتاب راهنما به کار رفته است، استفاده می کند. طبقه بندی AAIDD به جای طبقه ای، چند بعدی و بر ساختار ناتوانی استوار است. AAIDD به جای فهرست کردن شاخص ها به صورتی که در DSM-5 انجام شده، بر نیمرخ کمک های مبتنی بر شدت، تاکید می کند.

2. تاخیر کلی رشد

این تشخیص برای افراد زیر ۵ سال داده می شود که میزان شدت بالینی نتواند با اطمینان در طول اوایل کودکی اریابی شود. این طبقه زمانی تشهیص داده می شود که فرد نتواند نقاط عطق رشدی مورد انتظار را در چند زمینه عملکرد عقلانی برآورده سازد، و در مورد افرادی به کار برده می شود که قادر نیستند تحت ارزیابی منظم عملکرد عقلانی قرار گیرند، از جمله کودکانی که برای شرکت کردن در آزمودن استاندارد شده، خیلی خردسال هستند. این طبقه به ارزابی دوباره بعد از یک ماه زمان نیاز دارد.

3. ناتوانی عقلانی نامشخص (اختلال عقلانی رشدی)

این طبقه مخصوص افراد بالای ۵ سال است که اجرای ارزیابی میزان ناتوانی عقلانی (اختلال عقلانی رشدی) به وسیله روش های موجود محلی، به دلیل اختلالات حسی یا جسمانی مرتبط، مانند نابینایی یا ناشنوایی پیش زبانی؛ ناتوانی حرکتی؛ یا وجود رفتارهای مشکل آفرین شدید یا اختلال روانی همزمان، دشوار یا غیرممکن است. این طبقه فقط باید در موقعیت های استثنایی مورد استفاده قرار گیرد و مستلزم ارزیابی دوباره بعد از یک مدت است.

4. اختلالات ارتباط

اختلالات ارتباط، کمبودها در زبان، گفتار، و ارتباط را شامل می شوند. گفتار، تولید بیانگر صداهاست و شمرده صحبت کردن، فصاحت، آوا، و کیفیت طنین را شامل می شود. زبان، شکل، کارکرد، و استفاده از سیستم رایج نمادها(یعنی، کلمات گفتار، زبان اشاره، کلمات مکتوب، تصاویر) را به شیوه قانونمند برای ارتباط شامل می شود. ارتباط، هرگونه رفتار کلامی یا غیرکلامی را ( خواه عمدی یا غیرعمدی) که بر رفتار، عقاید، یا نگرش های فرد دیگر تاثیر بگذارد، دربرمی گیرد. ارزیابی های توانایی گفتار، زبان و ارتباط باید زمینه فرهنگی و زبان فرد را مخصوصا برای افرادی که در محیط های دوزبانی بزرگ می شوند، به حساب آورند. مقیاس های استاندارد شده رشد زبان و توانایی عقلانی غیرکلامی باید برای گروه فرهنگی و زبانی مناسب باشند(یعنی، آزمون هایی که برای یک گروه ساخته و استاندارد شده اند ممکن است هنجارهای مناسبی را برای گروه متفاوت تامین نکنند). طبقه تشخیصی اختلالات ارتباط این موارد را دربر می گیرد:اختلال ربانف اختلال صدای گفتار، اختلال فصاحت با شروع کودکی(لکنت زبان)، اختلال ارتباط اجتماعی(عملی)، و اختلالات ارتباط مشخص و نامشخص دیگر.

5. اختلال زبان

ملاک های تشخیصی

مشکلات مداوم در فراگیری زبان و با کار بردن آن در ابعاد مختلف(یعنی، گفتاری،نوشتاری،زبان اشاره، یا موارد دیگر) ناشی از کمبودهایی در درک یا تولید که شامل موارد زیر می شوند:

۱٫کاهش واژگان(دانش و استفاده از واژه)

۲٫ساختار جمله بندی محدود(توانایی کنارهم قراردادن کلمات و پایانه های کلمه برای تشکیل دادن جملات براساس قواعد دستور زیان و پخت شناسی).

۳٫اختلالات در کلامم(توانایی استفاده از واژگان و متصل کردن جملات برای توضیح یا شرح دادن یک موضوع یا یک رشته رویدادها یا داشتن گفتگو).

B. توانایی های زبان به طور قابل ملاحظه و از لحاظ کیفی پایین تر از حد انتظار برای سن است که به محدوددیت های کارکردی در ارتباط موثر، مشارکت اجتماعی، پیشرفت تحصیلی، یا عملکرد شغلی، به صورت فردی یا در هر گونه پیوند، منجر می شود.
c. شروع نشانه ها در اوایل دوره رشد است.
D. این مشکلات را نمی توان به اختلال شنوایی یا حسی دیگر، کژکاری حرکتی، یا بیماری جسمانی یا عصبی دیگر نسبت داد و با ناتوانی عقلانی(اختلال عقلانی رشدی) یا تاخیر کلی رشد، بهتر توجیه نمی شوند.

ویژگی های تشخیص

ویژگی های تشخیص اصلی اختلال زبان عبارتند از مشکلاتی در فراگیری و استفاده از زبان به علت کمبود هایی در درک یا تولید واژگان، ساختار جمله، و کلام. این کمبودهای زبان در ارتباط گفتاری، ارتباط نوشتاری، یا زبان اشاره، آشکار هستند. یادگیری و استفاده از زبان به هر دو مهارت دریافتی و بیانی وابسته است. توانایی بیانی به تولید علایم آوایی، ایما و اشاره ای، یا کلامی اشاره دارد، در حالی که در توانایی دریافتی به فرایند دریافت و درک کردن پیام های زبان اشاره دارد. لازم است مهارت های زبان در ابعاد بیانی و دریافتی ارزیابی شوند، زیرا امکان دارد اینها از نظر شدت تفاوت داشته باشند. برای مثال، ممکن است زبان بیانی فرد شدیداً معیوب باشد، در حالی که زبان دریافتی او اصلاً معیوب نباشد.

اختلال زبان معمولاً بر واژگان و دستور زبان تأثیر می گذارد، و این تأثیرات بعداً توانایی برای حل کلام را محدود می کنند. اولین کلمات و عبارت های کودک احتمالاً از همان ابتدا به تاخیر افتاده اند؛ حجم واژگان از آنچه انتظار می رود کوچکتر است و تنوع کمتری دارد؛ جملات، مخصوصاً در زمان گذشته، کوتاه تر و کمتر پیچیده، همراه با خطاهای دستوری هستند. کمبودها در درک زبان غالباً دست کم گرفته می شوند. زیرا ممکن است کودکان در استفاده از فحوای کلام برای پی بردن به معنی، خوب باشند. امکان دارد مشکلات کلمه یابی تعریف های کلامی ضعیف، یا درک نامناسب مترادف ها، معانی چندگانه، یا بازی کلمات متناسب با سن و فرهنگ وجود داشته باشد. مشکلات مربوط به یادآوری کلمات و جملات جدید، با مشکلات دنبال کردن دستورالعمل های طویل، مشکلات مرور کردن زنجیره های اطلاعات کلامی(مثل یادآوری شماره تلفن یا لیست خرید)، و مشکلات یادآوری زنجیره های صوتی تازه مهارتی که برای یادگیری کلمات جدید اهمیت دارد، آشکار می شوند. مشکلات مربوط به کلام، به وسبله توانایی کم در ارایه دادن اطلاعات مناسب درباره رویدادهای مهم و نقل کردن داستانی منسجم نشان داده می شوند.

مشکل زبان با توانایی هایی که به طور قابل ملاحظه و از لحاظ کمی پایین تر از حد انتظار برای سن است و به طور چشمگیری در پیشرفت تحصیلی، عملکرد شغلی، ارتباط موثر، یا معاشرت(ملاک B ) اختلال ایجاد می کند، آشکار می شود. اختلال زبان براساس ترکیب پیشینه فرد، مشاهده بالینی مستقیم در موقعیت های متفاوت (یعنی، خانه، مدرسه، محل کار)، و نمرات به دست آمده از آزمون های استاندارد شده توانایی زبان که بتوانند برای کمک کردن به برآورد شدت مورد استفاده قرار گیرند تشخیص داده می شود.

ویژگی های مرتبط که تشخیص را تأیید می کنند

معمولا سابقه خانوادگی مثبت اختلالات زبان وجود دارد. افراد، حتی کودکان، می توانند در وفق دادن خود با زبان محدودشان خبره باشند. امکان دارد که آنها در سخن گفتن خجالتی به نظر برسند. افراد مبتلا ممکن است ترجیح دهند فقط با افراد خانواده یا افراد آشنای دیگر ارتباط برقرار کنند. گرچه این شاخص های اجتماعی برای اختلال زبان، تشخیصی نیستند، اما اگر محسوس و مداوم باشند، ارجاع برای ارزیابی زبان را موجه می سازند. اختلال زبان، مخصوصاً کمبودهای بیانی، ممکن است همراه با اختلال صدای گفتار روی دهد.

شکل گیری و روند

فراگیری زبان با تغییرات از شروع دوره نوپایی تا سطح شایستگی بزرگسال که در نوجوانی پدید می آید مشخص می شود. تغییرات در ابعاد زبان(صداها، کلمات، دستورزبان، متن های قصه پردازی/نمایشی و مهارت های گفتگو) به صورت افزایش ها و هم زمانی های درجه بندی شده براساس سن، آشکا می شوند. اختلال زبان در طول دوره رشد اولیه پدیدار می شود؛ با این حال، در فراگیری واژگان ترکیبات کلمه اولیه، تفاوت قابل ملاحظه ای وجود دارد، و تفاوت های فردی، به عنوان شاخص های تکی، پیامدهای بعدی را چندان پیش بینی نمی کنند. در ۴ سالگی، تفاوت های فردی در توانایی زبان پایدارتر هستند، دقت ارزیابی بهتر است، و پیامدهای بعدی را خوب پیش بینی می کنند. اختلال زبان که از ۴ سالگی تشخیص داده شده باشد احتمالاً با گذشت زمان ثابت است و معمولاً تا بزرگسالی ادامه می یابد، هرچند که نیمرخ خاص توانایی ها و کاستی های زبان احتمالاً در طول دوره رشد تغییر می کند.

عوامل خطر و پیش آگهی

کودکان مبتلا به اختلالات زبان دریافتی از آنهایی که عمدتاً به اختلالات بیانی مبتلا هستند، پیش آگهی نامناسب تری دارند. آنها در برابر درمان مقاوم ترند و مشکلات مربوط به درک روخوانی غالباً دیده می شوند.

ژنتیکی و فیزیولوژیکی. اختلالات زبان خیلی توارث پذیرند، و اعضای خانواده به احتمال بیشتری یابقه اختلال زبان دارند.

تشخیص افتراقی

تغییرات عادی در زبان. اختلال زبان باید از تغییرات رشدی عادی متمایز شود، و ایجاد این تمایز قبل از ۴ سالگی دشوار است. هنگامی که فرد برای اختلال زبان ارزیابی می شود، انواع منطقه ای، اجتماعی، یا فرهنگی/قومی زبان(مثل لهجه ها) باید در نظر گرفته شود.

اختلال شنوایی یا اختلال حسی دیگر. اختلال شنوایی به عنوان علت اصلی مشکلات زبان باید به حساب آورده نشود. کمبودهای زبان ممکن است با اختلال شنوایی، کمبود حسی دیگر، یا کمبودگویایی حرکتی ارتباط داشته باشد. در صورتی که کمبودهای زبان بیش از آنهایی باشند که معمولاً با این مشکلات ارتباط دارند، تشخیص اختلال زبان می تواند داده شود.

ناتوانی عقلانی(اختلال عقلانی رشدی). تاخیر در زبان اغلب ویژگی بیانگر ناتوانی عقلانی است، و تا زمانی که کودک بتواند آزمون های استاندارد شده را پر کند، تشخیص قطعی نمی تواند صورت گیرد. تشخیص مجزا داده نمی شود مگر اینکه کمبودهای زبان آشکارا بیش از محدودیت های عقلانی باشند.

اختلالات عصبی. اختلال زبان می تواند در ارتباط با اختلالات عصبی، از جمله صرع(مثل زبان پریشی اکتسابی یا نشانگان لاندو-کلفنر) اکتساب شود.

واپس روی زبان. فقدان گفتار و زبان در کودک زیر ۳ سال می تواند علامت اختلال طیف اوتیسم (همراه با واپس روی رشدی) یا بیمتری عصبی خاص، مانند نشانگان لاندو-کلنفر باشد. در کودکان بزرگتر از ۳ سال، فقدان زبان می تواند نشانه حملات صرعی باشد، و برای منتفی دانستن وجود صرع، ارزیابی تشخیصی ضرورت دارد(مثل برق نگاری مغزی عادی و خواب).

همزمانی اختلالات

اختلال زبان با اختلالات عصبی-رشدی دیگر از لحاظ اختلال یادگیری خاص(سواد و کار با اعداد)، اختلال کاستی توجه/بیش فعالی، اختلال طیف اوتیسم، و اختلال هماهنگی مربوط به رشد، ارتباط نیرومندی دارد. این اختلال با اختلال ارتباط اجتماعی(عملی) نیز ارتباط دارد. اغلب سابقه خانوادگی مثبت اختلالات گفتار و زبان وجود دارد.

6. اختلالات صدای گفتار

ملاک های تشخیصی

مشکل مداوم در تولید صدای گفتار که در مفهوم بودن گفتار اختلال ایجاد کرده یا از ارتباط کلامی پیام ها جلوگیری می کند.
این اختلال محدودیت هایی را در ارتباط موثر ایجاد می کند که مشارکت اجتماعی، پیشرفت تحصیلی، یا عملکرد شغلی را به صورت فردی یا در هر گونه پیوند، مختلمی کند.
شروع نشانه ها در اوایل دوره رشد است.
این مشکلات نمی توانند ناشی از بیماری های مادرزادی یا اکتسابی، مانند فلج مغزی، شکاف کام، ناشنوایی یا فقدان شنیدن، صدمه مغزی آسیب زا، یا بیماری های جسمانی یا عصبی دیگر باشند.

ویژگی های تشخیصی

تولید صدای گفتار، طرز بیان روشن واج ها(یعنی صداهای تکی) را توصیف می کند که وقتی با هم ترکیب می شوند، کلمات گفتاری را تشکیل می دهند. تتولید صدای گفتار به دانش واج شناختی صداهای گفتار و توانایی هماهنگ کردن حرکات اندام های تولید گفتار(مثل آرواره، زبان، و لب ها) همراه با تنفس و تولید صدا برای گفتار نیاز دارد. کودکان مبتلا به مشکلات تولید گفتار ممکن است در رابطه با دانش واج شناختی صداهای گفتار یا توانایی هماهنگ کردن حرکات برای گفتار، به درجات مختلف دچار شوند. بنابراین، اختلال صدای گفتار از نظر مکانیزم های زیربنایی آن ناهمگون است و اختلال واج شناسی و اختلال تولید گفتار را شامل می شود. اختلال صدای گفتار زمانی تشخیص داده می شود که تولید صدای گفتار براساس سن و مرحله رشد کودک، مورد انتظار نباشد، و همچنین زمانی که این کمبودها حاصل اختلال جسمانی، ساختاری، عصبی، یا شنوایی نباشد. گفتار کلی در کودکانی که در ۴ سالگی به طور عادی رشد می کنند، باید قابل فهم باشد، در حالی که در ۲ سالگی، فقط ۵۰ درصد ممکن است قابل درک باشد.

ویژگی های مرتبط که تشخیص را تأیید می کنند

اختلال زبان، مخصوصاً کمبودهای بیانی، ممکن است همراه با اختلال صدای گفتار روی دهد. اغلب سابقه خانوادگی مثبت اختلالات گفتار یا زبان وجود دارد.

اگر توانایی هماهنگ کردن سریع اندام های تولید گفتار جنبه خاصی از مشکل باشد، در این صورت ممکن است سابقه تأخیر یا ناهماهنگی در مهارت های اکتسابی که از اندام های تولید گفتار و نظام عضلانی صورت مربوط نیز استفاده می کنند، وجود داشته باشد؛ این مهارت ها از جمله موارد دیگر، جویدن، بسته نگهداشتن دهان، و دمیدن در بینی را شامل می شود. زمینه های دیگر هماهنگی حرکتی مانند آنچه در اختلال هماهنگی مربوط به رشد وجود دارد، ممکن است معیوب باشند. کنش پریشی کلامی نیز اصطلاحی است که برای مشکلات تولید گفتار به کار برده می شود.

امکان دارد که گفتار در برخی بیماری های ژنتیکی (مثل نشانگان دان، حذف ۲۲q، جهش ژن Foxp2) به صورت متفاوتی معیوب باشد. در صورتی که اینها وجود داشته باشند نیز باید کدگذاری شوند.

شکل گیری و روند

یادگیری تولید کردن صداهای گفتار به صورت روشن و دقیق و یادگیری تولید کردن گفتار متصل به صورت فصیح، مهارت های رشدی هستند. شمرده بیان کردن صداهای گفتار، از الگوی رشد پیروی می کند، که در هنجارهای سنی آزمون های استاندارد شده منعکس شده است. برای کودکانی که به طور عادی رشد می کنند، غیرعادی نیست که وقتی صحبت کردن را یاد می گیرند، برای کوتاه کردن کلمات و هجاها از فرایندهای مربوط به رشد استفاده کنند، اما پیشرفت آنها در تسلط یافتن بر تولید صدای گفتار باید در ۳ سالگی به گفتار عمدتاً قابل فهم منجر شود. کودکان مبتلا به اختلال صدای گفتار، بعد از سنی که اغلب کودکان می توانند کلمات را به وضوح تولید کنند، به استفاده از فرایندهای ساده کردن واج شناسی ناپخته ادامه می دهند.

در ۷ سالگی، مطابق با هنجارهای سنی و جامعه، اغلب صداهای گفتار باید به روشنی تولید شده و اغلب کلمات باید درست تلفظ شوند. همچنین صداهایی که غالباً بد بیان می شوند، یعداً آموخته می شوند مه باعث می شود آنها «آخر ۸ سالگی» نامیده شوند(zh,dzh,ch,th,z,s,r,l). بد بیان کردن هریک از این صداهای متعدد درگیر باشند، شاید مناسب باشد که برخی از این صداها به عنوان بخشی از بهبود بخشیدن به قابل فهم بودن گفتار، قیل از سنی که تقریبا تمام کودکان می توانند آنها را درست تولید کنند، کانون توجه قزاز گیزند. نوک زبانی(یعنی بد بیان کردن صداهای سوت مانند) خیلی شایع است و می تواند الگوهای جلویی و عقبی مسیر جریان هوا را در بر داشته باشد. این ممکن است با الگوی نابهنجار بلعیدن فروبردن با زبان ارتباط داشته باشد.

اغلب کودکان مبتلا به اختلال صدای گفتار به درمان، خوب جواب می دهند، و مشکلات گفتار با گذشت زمان بهبود می یابند، و بنابراین، این اختلال می تواند دایمی نباشد. اما وقتی اختلال زبان نیز وجود داشته باشد، اختلال گفتار پیش آگهی ضعیف تری دارد و ممکن است با اختلالات یادگیری خاص ارتباط داشته باشد.

تشخیص افتراقی

تنوع های عادی در گفتار. تنوع های منطقه ای، اجتماعی، یا فرهنگی / قومی گفتار باید قبل از تشخیص دادن، در نظر گرفته شوند.

اختلال شوایی یا اختلال حسی دیگر. اختلال شنوایی یا ناشنوایی ممکن است به نابهنجاری های گفتار منجر شود. کمبودهای تولید صدای گفتار می توانند با اختلال شنوایی، کمبود حسی دیگر، یا کمبودگفتاری-حرکتی ارتباط داشته باشند. در صورتی که کمبودهای گفتاری بیش از کمبودهایی باشند که معمولا با این مشکلات ارتباط دارند، تشخیص اختلال صدای گفتار می تواند داده شود.

کمبودهای ساختاری. اختلال گفتار ممکن است ناشی از کمبودهای ساختاری باشد(مثل شکاف کام).

نارساگویی عضوی. اختلال گفتار ممکن است ناشی از اختلال حرکتی، مانند فلج مغزی باشد. علایم عصبی، همین طور ویژگی های برجسته صدا، نارساگویی عضوی را از اختلال صدای گفتار متمایز می کنند، هرچند در کودکان خردسال (زیر۳ سال) تمایز ممکن است دشوار باشد، مخصوصا زمانی که درگیری حرکتی کلی بدن وجود نداشته یا حداقل باشد(به عنوان مثال در نشانگان ورستر-درافت).

لالی انتخابی. استفاده محدود از زبان می تواند علامت لالی انتخابی باد، نوعی اختلال اضطرابی که با فقدان گفتار در یک یا چند زمینه یا موقعیت مشخص می شود. لالی انتخابی می تواند در کودکان مبتلا به اختلال گفتار به علت شرمندگی از اختلال شان ایجاد شود، اما خیلی از کودکان مبتلا به لالی انتخابی، در محیط های «امن» نظیر خانه یا با دوستان صمیمی، گفتار عادی دارند.

7. اختلال فصاحت با شروع کودکی(لکنت زبان)

ملاک های تشخیصی
اختلالات در فصاحت عادی و الوگی زمانی گفتار که با سن و مهارت های زبان فرد تناسب ندارند، با گذشت زمان ادامه می یابند، و با وقوع مکرر و محسوس یک (یا تعداد بیشتری) از موارد زیر مشخص می شوند:

۱٫تکرارهای صداوهجا.

۲٫طولانی کردن صدای حروف صدادار و بی صدا

۳٫کلمات بریده بریده(مثل مکث های داخل کلمه).

۴٫وقفه های قابل شنیدن یا ساکت(مکث های کامل شده یا ناکامل در گفتار).

۵٫درازگویی ها(جایگزین کردن کلمه برای اجتناب از کلمات مشکل آفرین).

۶٫تکرارهای کلمه تک هجایی(مثل«من-من-من-من او می بینم»).

B. این اختلال موجب اضطراب در مورد صحبت کردن می شود یا محدودیت هایی را برای ارتباط، مشارکت اجتماعی، یا عملکرد تحصیلی یا شغلی،به صورت فردی یا در هر گونه پیوند، ایجاد می کند.
C. شروع نشانه ها در اوایل دوره رشد است.(توجه: موارد شروع دیرتر به صورت ۰(F98.5) اختلال فصاحت با شروع بزرگسالی تشخیص داده می شوند).
D. این اختلال ناشی از کمبود گفتاری – حرکتی یا حسی، عدم فصاحت مرتبط با صدمه عصبی(مثل سکته، تومور، آسیب)، یا بیماری جسمانی دیگر نیست و با اختلال روانی دیگر بهتر توجیه نمی شود.

ویژگی های تشخیصی

ویژگی اصلی اختلال فصاحت با شروع کودکی(لکنت زبان)، اختلال در فصاحت عادی و الگوی زمانی گفتار است که برای سن فرد نامتناسب است. این اختلال با تکرار یا طولانی کردن صداها یا هجاها و با انواع دیگر عدم فصاحت گفتار، از جمله کلمات بریده بریده(مثل مکث های داخل کلمه)، وقفه های قابل شنیدن یا ساکت (یعنی، مکث های کامل شده یا ناکامل در گفتار)، درازگویی ها(یعنی، جایگزین کردن کلمه برای اجتناب از کلمات مشکل آفرین)، ادای کلمات با تنش جسمانی اضافی، و تکرارهای کلمه تک هجایی (مثل «من-من-من-من او را می بینم») مشخص می شود. اختلال در فصاحت، پیشرفت تحصیلی یا شغلی یا ارتباط اجتماعی را مختل می کند. میزان اختلال از یک موقعیت به موقعیت دیگر تفاوت دارد و اغلب زمانی شدیدتر است که فشار خاصی برای ارتباط برقرار کردن وجود داشته باشد(مثل کنفرانس دادن در مدرسه، مصاحبه کردن برای کار). عدم فصاحت اغلب هنگام روخوانی، آواز خواندن، یا صحبت کردن با اشیای بی جان یا حیوانات خانگی وجود ندارد.

ویژگی های مرتبط که تشخیص را تأیید می کنند

امکان دارد که پیش بینی ترسناک پرورش یابد. ممکن است سخن گو با مکانیزم های زبانی (مثلاً تغییر دادن آهنگ گفتگو، اجتناب کردن از کلمات یا صداهای خاص) یا با پرهیزکردن از موقعیت های گفتاری خاص، نظیر تلفن کردن یا سخن گفتن در حضور دیگران، سعی کند از عدم فصاحت ها اجتناب ورزد.

اختلال فصاحت ا شروع کودکی ممکن است یا جنبش های حرکتی (مثل پلک زدن ها، تیک ها، لرزش لب ها یا صورت، تکان دادن سر، حرکات تنفسی، گره کردن مشت) نیز همراه باشد. کودکان مبتلا به اختلال فصاحت، دامنه ای از توانایی های زبان را نشان می دهند، و رابطه بین اختلال فصاحت و توانایی های زبان معلوم نیست.

شکل گیری و روند

اختلال فصاحت با شروع کودکی، یا لکنت مربوط به رشد، در ۸۰ تا ۹۰ درصد افراد مبتلا، در ۶ سالگی روی می دهد، طوری که سن شروع از ۲ تا ۷ سالگی گسترش دارد. شروع می تواند پنهان یا ناگهانی باشد. معمولاً عدم فصاحت ها به صورت تدریجی، همراه با تکرار حروف بی صدای اول، اولین کلمات عبارت، یا کلمات طولانی شروع می شوند. وقتی این اختلال پیشرفت می کند، عدم فصاحت ها مکرر و مزاحم تر می شوند، و در اغلب کلمات یا عبارت های معنی دار در سخن، روی می دهند. وقتی کودک از مشکل گفتار آگاه می شود، ممکن است مکانیزم های مانند اجتناب از صحبت کردن در حضور مردم و استفاده از سخن های کوتاه و ساده را برای پرهیز کردن از عدم فصاحت ها و پاسخ های هیجانی، پرورش دهد. پژوهش طولی نشان می دهد که ۶۵ تا ۸۵ درصد کودکان از عدم فصاحت بهبود می یابند، طوری که شدت اختلال فصاحت در ۸ سالگی، بهبود یا تداوم آن را تا نوجوانی و پس از آن، پیش بینی می کند.

عوامل خطر و پیش آگهی

ژنتیکی و فیریولوژیکی. خطر لکنت در بین خویشاوندان درجه اول افراد مبتلا به اختلال فصاحت با شروع کودکی بیشتر از سه برابر خطر در کل جمعیت است.

پیامدهای کارکردی اختلال فصاحت(لکنت زبان) با شروع کودکی

عدم فصاحت علاوه بر اینکه جلوه ای از بیماری است، استرس و اضطراب می توانند آن را تشدید کنند. اختلال عملکرد اجتماعی می تواند از این اضطراب ناشی شود.

تشخیص افتراقی

کمبودهای حسی. عدم فصاحت گفتار می تواند با اختلال شنوایی، کمبود حسی دیگر یا کمبود گفتاری حرکتی ارتباط داشته باشد. در صورتی که عدم فصاحت گفتار از آنچه معمولاً با این مشکلات ارتباط دارند بیشتر باشد، تشخیص اختلال فصاحت با شروع کودکی می تواند داده شود.

عدم فصاحت های گفتار عادی. این اختلال باید از عدم فصاحت های عادی که غالباً در کودکان روی می دهند، که تکرارهای کلمه یا عبارت (مثل «من، بستنی می خواهم، می خواهم«)، عبارت های ناقص، اصوات، عبارت های کامل نشده، و اظهارات معترضه را شامل می شوند، متمایز شود.

عوارض جانبی دارو. لکنت زبان می تواند به عنوان عارضه جانبی دارو روی دهد و ممکن است به وسیله رابطه زمانی با قرارگرفتن در معرض دارو، تشخیص داده شود.

عدم فصاحت ها با شروع بزرگسالی. اگرشروع عدم فصاحت ها در نوجوانی یا پس از آن باشد، به جای اختلال عصبی-رشدی، »عدم فصاحت با شروع بزرگسالی» است. عدم فصاحت ها با شروع بزرگسالی با صدمات عصبی خاص و انواع بیماری های جسمانی و اختلالات روانی ارتباط دارند و می توانند به وسیله آنها مشخص شوند، اما تشخیص DSM-5 نیستند.

اختلال توره. تیک های آوایی و آواگری های مکرر اختلال توره باید به وسیله ماهیت و زمان بندی آنها، از صداهای تکراری اختلال فصاحت با شروع کودکی، قابل تشخیص باشند.

8. اختلال ارتباط اجتماعی(عملی)

ملاک های تشخیصی

مشکلات مداوم در استفاده اجتماعی ارتباط کلامی و غیرکلامی به صورتی که با تمام موارد زیر آشکار می شوند:
کمبودهایی در استفاده از ارتباط برای مقاصد اجتماعی، مانند خوشامدگویی و در میان گذاشتن اطلاعات، به شیوه ای که برای موقعیت اجتماعی مناسب باشد.
اختلال در توانایی تغییر دادن ارتباط برای جور شدن با موقعیت یا نیازهای شنونده،؛ مانند صحبت کردن در کلاس به صورت متفاوت با زمین بازی، حرف زدن با کودک به صورت متفاوت با بزرگسال، و اجتناب از به کار بردن زبان بیش از حد رسمی.
مشکلاتی در رابطه با پیروی کردن از ققواعد برای گفتگو یا داستان سرایی، نظیر رعایت کردن آگاهی از نحوه به کارگیری علایم کلامی و غیرکلامی برای تنظیم کردن تعامل.
مشکلاتی در رابطه با فهمیدن آنچه به صورت آشکار بیان شده است(مثل ارجاع دادن ها) و معانی بی دقت یا مبهم زبان (مثل اصطلاحات، شوخی، استعاره ها، معانی متعددی که برای تعبیر به زمینه بستگی دارند).
این کمبودها به محدودیت های کارکردی در ارتباط موثر، مشارکت اجتماعی، روابط اجتماعی، پیشرفت تحصیلی، یا عملکرد شغلی، به صورت فردی یا در هر گونه پیوند، منجر می شوند.
شروع نشانه ها در اوایل دوره رشد است(اما امکان دارد تا زمانی که ضرورت های ارتباط اجتماعی از توانایی های محدود فراتر نرفته باشد، کمبودها به طور کامل آشکار نشوند).
نشانه ها ناشی از بیماری جسمانی یا عصبی دیگر یا توانایی های کم در زمینه های ساختار کلمه و دستور زبان نیستند، و با اختلال طیف اوتیسم، ناتوانی عقلانی (اختلال عقلانی رشدی)، تأخیر کلی رشد، یا اختلال روانی دیگر بهتر توجیه نمی شوند.

ویژگی های تشخیصی

اختلال ارتباط اجتماعی(عملی) با مشکل اساسی در کاربردشناسی، یا استفاده اجتماعی از زبان و ارتباط مشخص می شود که به صورت کمبودهایی در فهمیدن و پیروی کردن از مقررات اجتماعی ارتباط کلامی و غیرکلامی در موقعیت های طبیعی، تغییر دادن زبان مطابق با نیازهای شنونده یا موقعیت، و پیروی کردن از قواعد گفتگو و داستان سرایی آشکار می شود. این کمبودها در ارتباط اجتماعی، به محدودیت های کارکردی در ارتباط موثر، برقرار کردن روابط اجتماعی، پیشرفت تحصیلی، یا عملکرد شغلی منجر می شوند. کمبودها با توانایی کم در زمینه های زبان ساختاری یا توانایی شناختی بهتر توجیه نمی شوند.

ویژگی های مرتبط که تشخیص را تأیید می کنند

رایج ترین ویژگی مرتبط اختلال اجتماعی (عملی)، اختلال زبان است که با سابقه تأخیر در رسیدن به نقاط عطف زبان، و مشکلات زبان ساختاری قدیمی هرچند نه کنونی، مشخص می شود(به »اختلال زبان» قبل تر در این فصل مراجعه کنید). افراد مبتلا به کمبودهای ارتباط اجتماعی مکن است از تعاملات اجتماعی پرهیزکنید. اختلال کاستی توجه/بیش فعالی (ADHD)، مشکلات رفتاری، و اختلالات یادگیری خاص نیز در افراد مبتلا شایع ترند.

شکل گیری

چون ارتباط اجتماعی (عملی) به پیشرفت رشدی مناسب در گفتار و زبان بستگی دارد، تشخیص اختلال ارتباط اجتماعی(عملی) در کودکان زیر ۴ سال نادر است. اغلب کودکان در ۴ یا ۵ سالگی باید از توانایی های گفتار و زبان مناسب برخوردار باشند تا امکان مشخص کردن کمبودهای خاص در ارتباط اجتماعی وجود داشته باشد. انواع خفیف تر این اختلاف ممکن است تا اوایل نوجوانی که زبان و تعامل های اجتماعی پیچیده تر می شوند، آشکار نشوند.

پیامد اختلال ارتباط اجتماعی (عملی) متفاوت است، طوری که برخی کودکان با گذشت زمان به طور قابل ملاحظه ای بهبود می یابند، در حالی که دیگران همچنان تا بزرگسالی مشکلاتی دارند. حتی در بین افرادی که بهبود قابل ملاحظه ای دارند، کمبودهای اولیه در کاربردشناسی می توانند اختلالات بادوامی را در روابط اجتماعی و رفتار، و همین طور در فراگیسری مهارت های مرتبط دیگر، نظیر بیان نوشتاری، ایجاد کنند.

عوامل خطر و پیش آگهی

ژنتیکی و فیزیولوژیکی. به نظر می رسد که سابقه خانوادگی اختلاف طیف اوتیسم، اختلالات ارتباط، یا اختلال یادگیری خاص، خطر اختلال ارتباط اجتماعی (عملی) را افزایش می دهد.

تشخیص افتراقی

اختلال طیف اوتیسم. اختلال طیف اوتیسم، ملاحظه تشخیصی اصلی برای افرادی است که کمبودهای ارتباط اجتماعی را نشان می دهند. این دو اختلال را می توان با وجود در اختلال طیف اوتیسم الگوهای رفتار، تمایلات، یا فعالیت های محدود/تکراری و عدم وجود در اختلال ارتباط اجتماعی (عملی) متمایز کرد. افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است فقط الگوهایرفتار، تمایلات، و فعالیت های محدود/تکراری را در اوایل دوره رشد نشان دهند، بنابراین، باید پیشینه جامعی به دست آید. در صورتی که تمایل محدود و رفتارهای تکراری در گذشته وجود داشته باشند، فقدان کنونی نشانه ها مانع از تشخیص اختلال طیف اوتیسم نخواهد شد. تشخیص اختلال ارتباط اجتماعی (عملی) فقط در صورتی باید مورد نظر قرار گیرد که سابقهرشد نتواند هر گونه شواهدی را برای الگوهای رفتار، تمایلات، یا فعالیت های محدود/تکراری آشکار سازد.

اختلال کاستی توجه/بیش فعالی. کمبودهای اصلی ADHD ممکن است اختلالاتی در ارتباط اجتماعی و محدودیت های کاربردی در ارتباط موثر، مشارکت اجتماعی، یا پیشرفت تحصیلی ایجاد کنند.

اختلال اضطراب اجتماعی (فوبی اجتماعی). نشانه های اختلال ارتباط اجتماعی با نشانه های اختلال اضطراب اجتماعی همپوشی دارند. ویژگی متمایزکننده، زمان شروع نشانه هاست. در اختلال ارتباط اجتماعی(عملی)، فرد هرگز ارتباط اجتماعی موثر نداشته است؛ در اختلال اضطراب اجتماعی، مهارت های ارتباط اجتماعی به طور مناسبی پرورش یافته اند، اما به دلیل اضطراب، ترس، یا ناراحتی از تعامل های اجتماعی، مورد استفاده قرار نمی گیرند.

ناتوانی عقلانی (اختلال عقلانی رشدی) و تأخیر کلی رشد. امکان دارد مهارت های ارتباط اجتماعی در افراد مبتلا به تأخیر کلی رشد یا ناتوانی عقلانی، معیوب یاشند، اما تا زمانی که کمبودهای ارتباط اجتماعی بیش از محدودیت های عقلانی نباشند، تشخیص مجزا داده نمی شوند.

9. اختلال ارتباط نامشخص

این طبقه در مورد جلوه هایی به کار برده می شود که در آنها، نشانه های مخصوص اختلال ارتباط که موجب ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی در عملکرد اجتماعی، شغلی، یا زمینه های مهم دیگر عملکرد می شوند غالب باشند، اما ملاک های کامل را برای اختلال ارتباط یا هرگونه اختلالات در طبقه تشخیصی اختلالات عصبی-رشدی، برآورده نکنند. طبقه اختلال ارتباط نامشخص در موقعیت هایی به کار برده می شود که متخصص بالینی تصمیم بگیرد دلیل برآورده نشدن ملاک ها برای اختلال ارتباط یا اختلال عصبی-رشدی مشخص را ذکر نکند، و جلوه هایی را منظور کند که در آنها، اطلاعات برای دادن تشخیص مشخص تر، ناکافی باشند.

II. اختلال طیف اوتیسم

ملاک های تشخیصی

کمبودهای مداوم در ارتباط اجتماعی و تعامل اجتماعی در موقعیت های متعدد، به صورتی که توسط موارد زیر، در حال حاضر یا بنا بر سابقه آشکار می شوند(مثال ها روشنگر هستند نه فراگیر؛ به متن مراجعه کنید):
کمبودهایی در رابطه متقابل اجتماعی-هیجانی که برای مثال از نزدیکی اجتماعی نابهنجار و ناتوانی در گفتگوی متقابل عادی؛ تا کاهش تقسیم کردن تمایلات، یا عاطفه؛ تا ناتوانی در شروع کردن تعامل های اجتماعی یا پاسخ دادن به آنها گسترش دارند.
کمبودهایی در رفتارهای ارتباطی غیرکلامی که برای تعامل اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرند و برای مثال از ارتباط کلامی و غیرکلامی که انسجام نامناسب دارد؛ تا نابهنجاریهایی در تماس چشمی و زبان بدن یا کمبودهایی در درک کردن حرکات ایما و اشاره و به کار بردن آنها؛ تافقدان کامل جلوه های صورت و ارتباط غیرکلامی گسترش دارند.
کمبودهایی در برقرار کردن، و درک کردن روابط، که برای مثال از مشکلات تنظبم کردن رفتار برای مناسب بودن با موقعیت های اجتماعی مختلف؛ تا مشکلاتی در تقسیم کردن بازی خیالی یا دوست یابی؛ تا فقدان علاقه به همسالان، گسترش دارند.

ویژگی های تشخیصی

ویژگی های ضروری اختلال طیف اوتیسم عبارتند از اختلال مداوم در ارتباط اجتماعی و تعامل اجتماعی (ملاک A)، و الگوهای رفتار، تمایلات، یا فعالیت های محدود، تکراری(ملاک B). این نشانه ها از اوایل کودکی وجود دارند و عملکرد روزانه را محدود یا مختل می کنند (ملاک های C و D). مرحله ای که در آن اختلال کارکردی آشکار می شود، مطابق با خصوصیات فرد و محیط او، متفاوت خواهد بود. ویژگی تشخیص اصلی در دوره رشد آشکار هستند، اما مداخله، جبران، و کمک های جاری می توانند مشملات را حداقل در برخی موقعیت ها بپوشانند. جلوه ها این اختلال نیز به مقدار زیاد بسته به شدت بیماری اوتیستیک، سطح رشد و سن زمانی تفاوت دارند: از این رو، اصطلاح طیف به کار برده شده است. اختلال طیف اوتیسم، اختلالاتی را در بر می گیرد که قبلاً با عنوان اوتیسم بچه گانه اولیه، اوتیسم کودکی، اوتیسم کانر، اوتیسم با کارکرد بالا، اوتیسم نامتعارف، اختلال رشد فراگیر که به گونه دیگری مشخص نشده است، اختلال از هم پاشیدگی کودکی و اختلال آسپرگر به آنها اشاره می شد.

اختلالات در ارتباط و تعامل اجتماعی که در ملاک A مشخص شده اند، فراگیر و بادوام هستند. تشخیص ها زمانی بسیار معتبر و مطمئن هستند که بر منابع متعدد اطلاعات، از جمله مشاهدات متخصص بالینی، سابقه مراقبت کننده، و در صورت امکان، گزارش شخصی استوار باشند. کمبودهای کلامی و غیرکلامی در ارتباط اجتماعی، بسته به سن، سطح عقلانی، و توانایی زبان فرد، همین طور عوامل دیگری چون سابقه درمان و کمک جاری، جلوه های متفاوتی دارند. خیلی از افراد کمبودهای زبان دارند که از فقدان کامل تا تأخیرهای زبان، درک نامناسب گفتار، گفتار پژواکی، یا زبان تصنعی و بیش از حجد کلمه به کلمه گسترش دارند. حتی در صورتی که مهارت های زبان رسمی (مثل واژگا، دستور زبان)، سالم باشند، استفاده از زبان برای ارتباط اجتماعی متقابل، دراختلال طیف اوتیسم معیوب است.

کمبودها در رفتارهای ارتباط غیرکلامی که برای تعامل اجتماعی به کار برده می شوند به وسیله فقدان، کاهش، یا استفاده نامتعارف تماس چشمی (نسیت به هنجارهای فرهنگی)، حرکات ایما و اشاره، جلوه های صورت، جهت گیری بدن، یا آهنگ گفتار آشکار می شوند. ویژگی اولیه اختلال طیف اوتیسم، توجه مشترک معیوب است که با فقدان اشاره کردن، نشان دادن، یا آوردن اشیا برای تقسیم کردن علاقه با دیگران، یا ناتوانی در دنبال کردن اشاره یا نگاه خیره دیگران آشکار می شود. امکان دارد که افراد چند حرکت ایما و اشاره کارکردی را یاد بگیرند، ولی خزانه آنها کوچکتر از خزانه دیگران است و اغلب نمب توانند به طور خودانگیخته از حرکات ایما و اشاره در ارتباط استفاده کنند. در بزرگسالی که زبان فصیح دارند، مشکل هماهنگ کردن ارتباط غیرکلامی با گفتار، ممکن است برداشت »زبان بدن» عجیب و غریب، بی روح، یا اغراق آمیز را هنگام تعامل ها ایجاد کند. امکان دارد که اختلال در شیوه های فردی، نسبتاً ظریف باشد(مثلاً ممکن است فردی هنگام صحبت کردن تماس چشمی نسبتاً خوب داشته باشد) اما در ادغام کردن نامناسب تماس چشمی، حرکات ایما و اشاره، حالت بدن، واج شناسی، و جلوه صورت برای ارتباط اجتماعی، قابل توجه باشد.

کمبودها در برقرارکردن، حفظ کردن، و درک کردن روابط باید با توجه به هنجارها برای سن، جنسیت، و فرهنگ قضاوت شوند. امکان دارد که علاقه اجتماعی وجود نداشته، کاهش یافته، یا نامتعارف باشد، که به وسبله طرد دیگران، منفعل بودن، یا برخوردهای نامناسبی که پرخاشگرانه یا اخلالگر به نظر می رسند، آشکار می شود. این مشکلات بخصوص در کودکان خردسال دیده می شوند که اغلب فقدان بازی اجتماعی و خیالپردازی مشترک(مثل بازی وانمودکردن انعطاف پذیر متناسب با سن) و بعدها، اصرار بر بازی کردن بر طبق مقررات بسیار ثابت، در آنها وجود دارد. افراد بزرگتر ممکن است برای اینکه بفهمند چه رفتاری در یک موقعیت، اما در در موقعیت دیگر، مناسب است (مثل رفتار اتفاقی در طول یک مصاحبه شغلی)، یا برای فهمیدن روش های مختلفی که زبان می تواندبرای ارتباط برقرار کردن مورد استفاده قرار بگیرند(مثل طعنه، دروغ های مصلحت آمیز) تقلا کنند. امکان دارد که ترجیح آشکاری برای فعالیت های تنها یا تعامل کردن با افراد بسیار کوچکر یا بزرگتر وجود داشته باشد. غالبهً، تمایل به برقرار کردن روابط دوستی بدون عقیده کامل یا واقع بینانه به اینکه روابط دوستی مستلزم چیست، وجود دارد(مثل روابط دوستی یک طرفه یا روابط دوستی مبتنی بر تمایلات خاص مشترک). در نظر گرفتن روابط با خواهر –برادرها، همکاران، و مراقبت کنندگان نیز اهمیت دارد(برحسب رفتار متقابل).

اختلال طیف اوتیسم با الگوهای رفتار، تمایلات، یا فعالیت های تکراری نیز تعریف شده(به صورتی که در ملاک b مشخص شده است)، که بسته به سن و توانایی، مداخله، و کمک های جاری، دامنه ای از جلوه ها را نشان می دهد. رفتارهای قالبی یا تکراری، از جمله حرکات قالبی ساده(مثل دست زدن، ضربه زدن با انگشت)، استفاده تکراری از اشیا(مثل چرخاندن سکه، یه صف کردن اسباب بازی ها)، و گفتار تکراری(مانند پژواک گویی، طوطی وار گفتن تأخیری یا فوری کلمات شنیده شده؛ استفاده از «شما» هنگام اشاره کردن به خود؛ استفاده قالبی از کلمات، عبارت ها یا الگوهای واج شناختی یا عروضی). چسبیدن بیش از حد به روال عادی و الگوهای محدود رفتار می توانند به صورت مقاومت در برابر تغییر(مثل ناراحتی از تغییرات ظاهراً جزئی، مانند بسته بندی کردن غذای مطلوب؛ اصرار بر چسبیدن به مقررات؛ خشکب تفکر) یا الگوهای تشریفاتی رفتار کلامی یا غیرکلامی (مثل قدم زدن دور تا در جایی) آشکار شوند. تمایلات بسیار محدود و ثابت در اختلال طبف اوتیسم، از نظر شدت یا تمرکز نابهنجار هستند(برای مثال، کودکان نوپا قویاً به ماهی تابه دلبسته می شوند؛ کودک به جاروبرقی دلمشغول می شود؛ فرد بزرگسال ساعات زیادی را صرف نوشتن برنامه های زمانی می کند). برخی از شیفتگی ها و روال های عادی می توانند با بیش فعالی یا کم فعالی آشکار نسبت به درون داد حسی ارتباط داشته باشند، که از طریق پاسخ های شدید به صداها یا بافت های خاص، بوکشیدن یا لمس کردن بیش از حد چیزها، علاقه مفرط به نورها یا چیزهایی که می چرخند، و گاهی بی تفاوتی آشکار نسبت به درد، گرما یا سرما آشکار می شوند. واکنش مفرط به تشریفاتی که مزه، بو، بافت، یا ظاهر غذا را شامل می شوند یا محدودیت های غذایی مفرط شایع هستند و می توانند ویژگی بیانگر اختلال طیف اوتیسم باشند.

شماری از بزرگسالان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم بدون ناتوانی های عقلانی یا زبان، یاد می گیرند از رفتار تکراری در حضور مردم جلوگیری کنند. تمایلات خاص می توانند منبع لذت یا انگیزش بوده و بعدها در زندگی، راهی برای آموزش و استخدام باشند. ملاک های تشخیصی می توانند زمانی برآورده سوند که الگوهای رفتار، تمایلات، یا فعالیت های محدود و تکراری در طول دوره کودکی یا یک زمانی در گذشته به وضوح نشان داده شده باشند، حتی اگر نشانه ها وجود نداشته باشند.

ملاک D ایجاب می کند که ویژگی ها، اختلال بالینی مهمی را در عملکرد اجتماعی، شغلی یا زمینه های مهم دیگر عملکرد کنونی ایجاد کرده باشند. ملاکE مشخص می کند که کمبودهای ارتباط اجتماعی، با اینکه گاهی ناتوانی عقلانی (اختلال عقلانی رشدی) را به همراه دارند، با سطح رشد فرد هماهنگ نیستند؛ اختلال ها از مشکلاتی که براساس سطح رشد انتظار می روند، فراتر هستند.

ابزارهای تشیصی رفتاری استاندارد شده با ویژگی های روان سنجی خوب، از جمله مصاحبه با مراقبت کننده، پرسشنامه ها و مقیاس های مشاهده بالینی، فراهم هستند و می توانند پایانی تشخیص را با گذشت زمان و در بین متخصصان بالینی، افزایش دهند.

ویژگی های مرتبط که تشخیص راتأیید می کنند

شماری از افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، اختلال عقلانی و / یا اختلال زبان نیز دارند(مثل کند صحبت کردن، درک زبان عقب تر از تولید). حتی آنهایی که از هوش متوسط یا یالا برخوردارند، نیمرخ توانایی های نامنظم دارند. اختلاف بین مهارت های عقلانی و کارکردی انطباقی اغلب زیاد است. کمبودهای حرکتی، از جمله شیوه راه رفتن عجیب و غریب، علائم حرکتی نابهنجار دیگر (مثل راه رفتن با نوک پنجه) اغلب وجود دارند. صدمه زدن به خود(مثب سرکوبش، گاز گرفتن مچ دست) ممکن است روی دهد، و رفتارهای اخلالگر دیگر، از جمله ناتوانی عقلانی، شایع ترند. نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به اختلال طبف اوتیسم، مستعد اضطراب و افسردگی هستند. بخی افراد، رفتار حرکتی شبه کاتاتونیک را پرورش می دهند(کند شدن یا »میخکوب شدن» در وسط کار)، اما معمولاً اینها به اندازه دوره کاتاتونیک نبستند. با این حال، امکان دارد که افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، دچار تباهی محسوسی در نشانه های حرکتی شوند و دوره کامل کاتاتونیک را همراه با نشانه هایی از قبیل لالی، ادا و اطوار، شکلک، و انعطاف پذیری مومی شکل نشان دهند. به نظر می رسد که این دوره خطر برای کاتاتونیک همزمان، در سال های نوجوانی بیشتر از سال های دیگر باشد.

شکل گیری و روند

سن و الگوی شروع نیز باید برای اختلال طیف اوتیسم مورد توجه قرار گیرند. معمولاً نشانه ها در طول سال دوم زندگی (۱۲ تا ۲۴ ماهگی) تشخیص داده می شوند، اما اگر تأخیرهای رشدشدید باشند، می توانند زودتر از ۱۲ ماهگی دیده شوند، یا اگر نشانه ها خفیف تر باشند، دیرتر از ۲۴ ماهگی مورد توجه قرار گیرنند. الگوریی که شروع را توصیف می کند، اطلاعات مربوط به تأخیرهای رشد اولیه یا هرگونه فقدان مهارت های اجتماعی یا زبان را شامل می شود. در مواردی که مهارت ها از دست رفته باشند، والدین یا مراقبت کنندگان می توانند سابقه تباهی تدریجی یا نسبتاً سریع در رفتارهای اجتماعی یا مهارت های زبان را در اختیار بگذارند. معمولاً این بین ۱۲ و ۲۴ ماهگی روی می دهد، متمایز می شود(قبلاً با عنوان اختلال از هم پاشیدگی کودکی توصیف می شد).

ویژگی های رفتاری اختلال طیف اوتیسم، اولین بار در اوایل کودکی آشکار می شوند، طوری که برخی موارد، بی علاقگی به تعامل اجتماعی را در سال اول زندگی نشان می دهند. برخی از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، وضعیت ثابت یا واپس روی رشد را همراه با تباهی تدریجی یا نسبتاض سریع در رفتارهای اجتماعی یا استفاده از زبان، اغلب در طول ۲ سال اول زندگی، تجربه می کنند. این ضایعات در اختلالات دیگر نادرند و می توانند »پرچم قرمز» مفیدی برای اختلال طیف اوتیسم باشند. ضایعات مهارت های غیراز ارتباط اجتماعی (مثل فقدان مراقبت از خود، توالت رفتن، مهارت های حرکتی) یا آنهای که بعد از دومین زادروز روی می دهند (به نشانگان رت در بخش «تشخیص افتراقی» برای این اختلال مراجعه کنید) خیلی غیرعادی تر هستند و تحقیق پزشکی گسترده تر را ایجاب می کنند.

اولین نشانه های اختلال طیف اوتیسم غالباً رشد زبان به تأخیرافتاده را شامل می شوند که اغلب با فقدان علاقه اجتماعی یا تعامل های اجتماعی غیرعادی (مثل کشیدن افراد با دست بدون هرگونه تلاش برای نگاه کردن به آنها)، الگوهای بازی عجیب و غریب (مثل حمل کردن اسباب بازی ها به اطراف، اما هرگز بازی نکردن به آنها)، و الگوهای ارتباط غیرعادی(مانند آگاهی از حروف الفبا، اما پاسخ ندادن با اسم خویشتن) همراه هستند. امکان دارد که ناشنوایی گمان برود، اما معمولاً این منتفی است. در طول سال دوم، رفتارهای عجیب و غریب و تکراری و فقدان بازی معمول، آشکارتر می شوند. از آنجایی که خیلی از کودکان خردسالی که به طور عادی رشد می کنند ترجیحات نیرومند دارند و از تکرار لذت می برند(مثل خوردن غذاهای یکسان، چندبار تماشا کردن یک فیلم) متمایز کردن رفتارهای محدود و تکراری که از ویژگی های تشخیصی اختلال طیف اوتیسم هستند، می توانند در کودکان پیش دبستانی مشکل باشند. تمایز بالاینی بر نوع، فراوانی، و شدت این رفتار استوار است(برای مثال، کودکی که هر روز به مدت چند اشیا را به صف می کند و اگر شیئی برداشته و حذف شوند، خیلی ناراحت می شود).

اختلال طیف اوتیسم، اختلال تباهشی نیست و معمولا یادگیری و جبران در طول زندگی ادامه می یابند. نشانه-ها اغلب در اوایل کودکی و اوایل سال های دبستانی خیلی برجسته هستند، به طوری که پیشرفت های رشد در اواخر کودکی، حداقل در برخی زمینه ها (مثل افزایش علاقه به تعامل اجتماعی) عادی است. درصد کمی از افراد در طول نوجوانی، از لحاظ رفتاری بدتر می شوند، در حالی که اغلب افراد دیگر بهبود می یابند. فقط اقلیت افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در بزرگسالی به طور مستقل زندگی و کار می کنند، آنهایی که به طور مستقل زندگی و کار می کنند، توانایی های زبان و عقلانی برتر دارند و می توانند موقعیت مناسبی را پیدا کنند که با تمایلات و مهارت های خاص آنها جور باشد. به طورکلی، افرادی که اختلال سطح پایین تری دارند، بهتر می توانند به طور مستقل عمل کنند. با این حال، حتی این افراد ممکن است از لحاظ اجتماعی و ساده لوح و آسیب پذیربمانند، در تشخیص دادن ضروریات عملی بدون کمک، مشکل داشته باشند، و مستعد اضطراب و افسردگی باشند. خیلی از بزرگسالان از به کارگیری راهبردهای جبرای و مکانیزم های کنارآمدن برای پوشاندن مشکلات خود در انظار خبر می دهند، اما از استرس و تلاش برای حفظ کردن ظاهر جامعه پسند، رنج می برند. در مورد وضعیت اختلال طیف اوتیسم در دوران پیری، به سختی چیزی معلوم شده است.

برخی افراد در بزرگسالی برای اولین تشخیص مراجعه می کنند، که شاید تشخیص اوتیسم در کودک در خانواده یا قطع روابط در محل کار یا خانه، موجب آن شده باشد. در چنین مواردی به دست آوردن سابقه رشد مشروح می تواند دشوار باشد، و درنظر گرفتن مشکلاتی که فرد گزارش می دهد اهمیت دارد. در صورتی که مشاهده بالینی بر ملاک هایی دلالت داشته باشد که هم اکنون برآورده می شوند، اختلال طیف اوتیسم می تواند تشخیص داده شود، به شرط اینکه شواهدی از مهارت های اجتماعی و ارتباط خوب در کودکی وجود نداشته باشد. برای مثال، این گزارش (توسط والدین یا خویشاوند دیگر) که فرد در طول دوره کودکی روابط دوستی متقابل معمولی و مداوم و مهارت های ارتباط غیرکلامی خوب داشته است؛ تشخیص اختلال طیف اوتیسم را منتفی می سازد؛ با این حال، فقدان اطلاعات مربوط به رشد به خودی خود نباید این کار را انجام دهد.

جلوه های اختلالات اجتماعی و ارتباط و رفتارهای محدود/تکراری که اختلال طیف اوتیسم را توصیف می کنند، در دوره رشد آشکار هستند. در دوره بعدی زندگی، مداخله یا جبران، و همین طور کمک های جاری، ممکن است این مشکلات را دست کم در برخی زمینه ها، بپوشانند. با این حال، نشانه ها همچنان برای ایجادکردن اختلال در عملکرد اجتماعی، شغلی، یا زمینه های مهم دیگر عملکرد، کفایت می کنند.

عوامل خطر و پیش آگهی

جاافتاده ترین عوامل تشخیص برای پیامد خاص در اختلال طیف اوتیسم، وجود یا عدم وجود ناتوانی عقلانی مربوط و اختلال زبان(مثلاً زبان کارکردی در ۵ سالگی، علامت پیش آگهی خوب است) و مشکلات سلامت روانی دیگر است. صرع، به عنوان تشخیص همزان، با ناتوانی عقلانی بیشتر و توانایی کلامی کمتر ارتباط دارد.

محیطی. انواع عوامل خطر غیراختصاصی، نظیر سن بالای مادر، وزن کم به هنگام تولد، یا مواجهه جنینی با والپوریت، می تواند در خطر اختلال طیف اوتیسم دخالت داشته باشند.

ژنتیکی و فیزیولوژیکی. برآوردهای توراث پذیری برای اختلال طیف اوتیسم براساس میزان همگامی دوقلویی، بین ۳۷ درصد تا بالاتر از ۹۰ درصد است. در حال حاضر، به نظر می رسد که ۱۵ درصد موارد اختلال طیف اوتیسم با جهش ژنتیکی شناخته شده ارتباط دارند، به طوری که انواع متفاوت تعداد نسخه مجدد یا جهش های در ژن های خاص، در خانواده های مختلف، با این اختلال ارتباط دارد. با این حال، حتی در صورتی که اختلال طیف اوتیسم با جهش ژنتیکی شناخته شده ای ارتباط داشته باشد، به نظر نمی رشد که کاملاً تاثیرگذار باشد. به نظر می رسد که میزان خطر برای باقی موارد، چندژنی باشد، طوری که شاید صدها منبع ژنتیکی، مشارکت نسبتاً کمی داشته باشند.

موضوعات تشخیصی مرتبط با فرهنگ

در هنجارهای مخصوص تعامل اجتماعی، ارتباط غیرکلامی، و روابط، تفاوت های فرهنگی وجود دارد، اما افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم برخلاف هنجارهای مخصوص موقعیت فرهنگی شان، به طور چشمگیری معیوب هستند. عوامل فرهنگی و اجتماعی-اقتصادی می توانند بر سن به هنگام تشخیص، تأثیربگذارند؛ برای مثال، در ایالات متحده، ممکن است اختلال طیف اوتیسم در کودکان آمریکایی آفریقایی تبار، دیر تشخیص داده شود یا تشخیص داده نشود.

موضوعات تشخیصی مرتبط با جنسیت

اختلال طیف اوتیسم در پسرها چهار برابر بیشتر از دخترها تشخیص داده می شود. در نمونه های بالینی، دخترها به احتمال بیشتری ناتوانی عقلانی همراه نشان می دهند، بدین معنی که دخترهای بدون اختلالات عقلانی همراه یا تأخیرهای زبان، شاید به دلیل جلوه ملایم تر مشکلات اجتماعی و ارتباط، ممکن است بدون تشخیص بمانند.

پیامدهای کارکردی اختلال طیف اوتیسم

در کودکان خردسال مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، فقدان توانایی های اجتماعی و ارتباط می تواند از یادگیری ممانعت کند، مخصوصاً یادگیری از طریق تعامل اجتماعی یا در موقعیت هایی که با همسالان هستند. در خانه، اصرار بر روال های عادی و بیزاری از تغییر، و همین طور حسایت های حسی، می تواند در خوردن و خوابیدن اختلال ایجاد کند و مراقبت عادی(مانند آرایش مو، کار دندانپزشکی) را بسیار مشکل سازد. مهارت های انطباقی معمولاً پایین تر از هوشبهر اندازه گیری شدههستند. مشکلات شدید در برنامه ریزی، سازمان دهی، و کنارآمدن با تغییر، حتی در دانش آموزانی که هوش بالای متوسط دارند، بر پیشرفت تحصیلی تاثیر منفی می گذارند. این افراد در بزرگسالی، به علت انعطاف ناپذیری و مشکل مداوم با تازگی، ممکن است در مستقل شدن مشکلاتی داشته باشد.

شماری از افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، حتی بدون ناتوانی عقلانی، عملکرد روانی-اجتماعی نامناسبی در بزرگسالی دارند که با مقیاس هایی نظیر زندگی مستقل و شغل پردرآمد، مشخص می شود. پیامدهای عملی در دوران پیری معلوم نیستند، اما مشکلات انزوای اجتماعی و ارتباط (مثل کاهش کمک خواهی) احتمالاً در بزرگسالان سالخورده عواقبی برای سلامتی دارند.

تشخیص افتراقی

نشانگان رت. بی نظمی تعامل اجتماعی ممکن است در طول مرحله پس رونده نشانگان رت مشاهده شود(معمولاً بین ۱ تا ۴ سالگی)؛ بنابراین، امکان دارد درصد قابل ملاحظه ای از دختران مبتلا، جلوه بالینی داشته باشند که ملاک های تشخیصی برای اختلال طیف اوتیسم را برآورده می کنند. اما بعد از این دوره، اغلب افراد مبتلا به نشانگان رت، مهارت های ارتباط اجتماعی خود را بهتر می کنند، و ویژگی های اوتیسم دیگر مایه نگرانی عمده نیست. در نتیجه، اختلال طیف اوتیسم فقط باید ردصورتی در نظر گرفته شود که تمام ملاک های تشخیصی برآورده شده باشند.

لالی انتخابی. در لالی انتخابی، رشد اولیه معمولاً مختل نشده است. کودک مبتلا معمولاً مهارت های ارتباط مناسب را در برخی موقعیت ها و زمینه ها نشان می دهد. حتی در موقعیت هایی که کودک لال است، رفتار متقابل اجتماعی معیوب نیست، و الگوهای رفتار محدود یا تکراری وجود ندارند.

اختلالات زبان و اختلال ارتباط اجتماعی(عملی). در برخی انواع اختلال زبان، ممکن است مشکلات ارتباط و مشکلات اجتماعی جانبی وجود داشته باشند. با این حال، اختلال زبان خاص معمولاً با ارتباط غیرکلامی نابهنجار مرتبط نیست و با وجود الگوهای رفتار، تمایلات، یا فعالیت های محدود و مکرر نیز ارتباطی ندارد.

در صورتی که فرد در ارتباط اجتماعی و تعامل های اجتماعی اختلال نشان دهد، اما رفتار یا تمایلات محدود و مکرر نشان ندهد، به جای اختلال طیف اوتیسم، ملاک های اختلال ارتباط اجتماعی (عملی) می توانند برآورده شوند. هر وقت ملاک های اختلال طیف اوتیسم برآورده شده باشند، تشخیص اختلال طیف اوتیسم، جایگزین تشخیص اختلال ارتباط اجتماعی (عملی) می شود، و برای تحقیق کردن دقیق درباره رفتار محدود/تکراری گذشته یا کنونی باید مراقبت لازم صورت گیرد.

ناتوانی عقلانی (اختلال عقلانی رشدی)بدون اختلال طیف اوتیسم. امکان دارد متمایزکردن ناتوانی عقلانی بدون اختلال طیف اوتیسم از اختلال طیف اوتیسم در کودکان بسیار خردسال، دشوار باشد. افراد مبتلا به ناتوانب عقلانی که مهارت های زبان یا نمادی را پرورش نداده اند نیز چالشی را برای تشخیص افرتراقی ایجاد می کنند، زیرا رفتار تکراری اغلب در این افراد نیز روی می دهد. تشخیص اختلال طیف اوتیسم در فرد مبتلا به ناتوانی عقلانی در صورتی مناسب است که ارتباط و تعامل اجتماعی به نحود چشمگیری نسبت به سطح رشد مهارت های غیرکلامی فرد، معیوب باشد(مثل مهارت های حرکتی ظریف، حل کردن مسئله غیرکلامی). در مقابل، ناتوانی عقلانی در صورتی تشخیص مناسب است که بین سطح مهارت های اجتماعی –ارتباطی و مهارت های عقلانی دیگر، اختلاف آشکاری وجود نداشته باشد.

اختلال حرکت قالبی. حرکات قالبی از جمله ویژگی های تشخیصی اختلال طیف اوتیسم هستند، بنابراین، وقتی این گونه رفتارهای تکراری با وجود اختلاف طیف اوتیسم بهتر توجیه شوند، تشخیص اضافی اختلال حرکت قالبی داده نمی شوند. با این حال، در صورتی که حرکات قالبی موجب صدمه زدن به خود شوند، و کانون درمان قرار گیرند، هر دو تشخیص می توانند مناسب باشند.

اختلال کاستی توجه/بیش فعالی. نابهنجاری های توجه(بیش از حد متمرکز یا به راحتی حواسپرت) و بیش فعالی، در افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، شایع هستند. تشخیص اختلال کاستی توجه/بیش فعالی (ADHD) در صورتی باید در نظر گرفته شود که مشکلات توجه یا بیش فعالی از آ«چه معمولاً در افرادی که سن عقلی برابر دارند،؛ فراتر باشند.

اسکیزوفرنی. اسکیزوفرنی با شروع کودکی معمولاً بعد از یک دوره رشد عادی یا نزدیک به عادی، ایجاد می شود. حالت مقدماتی به این صورت توصیف شده است که اختلال اجتماعی و تمایلات و عقاید نامتعارفی روی می دهند، که می توانند با کمبودهای اجتماعی که در اختلال طیف اوتیسم دیده مس شوند، اشتباه گرفته شوند. توهمات و هذیان ها، که ویژگی های برجسته اسکیزوفرنی هستند، ویژگی های اختلال طیف اوتیسم نیستند. با این حال، متخصصان بالینی باید این احتمال را به حساب آورند که افراد مبتلا به اختلال طیف اتیسم در تعبیر سوال های مربوط به ویژگی های اصلی اسکیزوفرنی، عینی باشند(برای مثال،«آیا وقتی کسی حضور ندارد، صداهایی را می شنوید؟»»بله] از رادیو[).

همزمانی اختلالات

اختلال طیف اوتیسم غالباً با اختلال عقلانی و اختلال ساختاری ارتباط دارد(یعنی، ناوانی در درک کردن و ساختن جملات با دستور زبان مناسب)، که وقتی قابلیت کارکرد داشته باشند، باید در شاخص های مزبوط یادداشت شود. شماری از افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، نشانه های روان پزشکی دارند که بخشی از ملاک های تشخیصی برای این اختلال را تشکیل نمی دهند(تقریباً ۷۰ درصد افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است یک اختلال روانی همزمان داشته باشند، و امکان دارد ۴۰ درصد دو یا تعداد بیشتری اختلال روانی داشته باشند). در صورتی که ملاک های ADHD و اختلال طیف اوتیسم برآورده شده باشند، هر دو تشخیص باید داده شوند. همین اصل در مورد تشخیص های همزمان اختلال طیف اوتیسم و اختلال هماهنگی مربوط به رشد، اختلالات اضطرابی، اختلالات افسردگی، و تشخیص های همزمان دیگر صدق می کند. در بین افرادی که غیرکلامی هستند یا کمبودهای زبان دارند، علایم قابل مشاهده به صورت تغییرات در خواب یا خوراک و افزایش هایی در رفتارچالش انگیز، باید آغازگر ارزیابی اضطراب یا افسردگی باشند. مشکلات یادگیری خاص (سواد و کارکردن با اعداد) و اختلال هماهنگی مربوط به رشد ، شایع هستندبیماری های جسمانی که معمولاً با اختلاف طیف اوتیسم ارتباط دارند باید تحت شاخص «همراه با بیماری جسمانی /ژنتیکی یا محیطی/اکتسابی شناخته شده» یادداشت شوند. اختلال مصرف غذای اجتنابی – محدودکننده، ویژگی بیانگر نسبتاً رایج اختلال اوتیسم است، و ترجیحات غذای افراطی یا محدود ممکن است ادامه یابند.

III. اختلال کاستی توجه/بیش فعالی

ملاک های تشخیص

الگوی مداوم بی توجهی و /یا بیش فعالی –تکانشگری که در عملکرد یا رشد اختلال ایجاد می کند، به صورتی که با (۱) و / یا (۲) مشخص می شود:
بی توجهی: شش نانه زیر (یا تعداد بیشتر) دست کم به مدت ۶ ماه تا حدی ادامه می یابند که با سطح رشد ناهماهنگ هستند و بر فعالیت های اجتماعی و تحصیلی / شغلی تأثیر منفی می گذارند:

توجه: نشانه ها صرفاً جلوه رفتار نافرمانی، لجبازی، خصومت، یا ناتوانی در درک تکالیف یا دستورالعمل ها نیستند. برای نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان(۱۷ ساله و بالاتر) حداقل پنج نشانه ضروری است.

اغلب نمی تواند به جزئیات توجه دقیق کند با در تکالیف درسی، در محل کار، یا هنگام فعالیت های دیگر یا از دست می دهد، کار بی دقت است).
اغلب در حفظ کردن توجه در تکالیف یا فعالیت های بازی مشکل دارد (مثلاً در متمرکز ماندن هنگام سخنرانی ها، گفتگوها یا روخوانی طولانی مشکل دارد).
اغلب به نظر می رسد که وقتی مستقیماً با او صحبت می شود گوش نمی دهد (مثلا به نظر می رسد که ذهن جای دیگر است، حتی در غیاب هرگونه حواسپرتی واضح).
اغلب، دستورالعمل ها را دنبال نمی کند و نمی تواند تکالیف درسی، کارهای عادی و روزمره، یا وظایف را در محل کار کامل کند(مثلاً تکالیف را شروع می کند، اما به سرعت تمرکز خود را از دست می دهد و به راحتی از موضوع منحرف می شود).
اغلب در سازمان دادن به تکالیف و فعالیت ها مشکل دارد( مثلاً به سختی می تواند تکالیف پشت سر هم را مدیریت کند؛ به سختی می تواند لوازم و متعلقات را منظم نگه دارد؛ کار، آشفته و نامنظم است؛ مدیریت زمان نامناسب دارد؛ نمی تواند موعدها را برآورده کند).
اغلب از پرداختن به تکالیفی که به تلاش ذهنی مداوم نیاز دارند اجتناب می کند، از آها بیزار است، یا مایل به انجام دادن آنها نیست(مثل تکالیف درسی یا تکالیف خانگی؛ در مورد نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان، آماده کردن گزارش ها، پرکردن فرم ها، بازبینی مقالات طولانی).
اغلب لوازم لازم برای تکالیف و فعالیت ها را گم می کند(مثل لوازم مدرسه، مدادها، کتاب ها، ابزارها، کیف ها، کلیدها، دفترچه، عینک، تلفن های موبایل).
اغلببه وسیله محرک های نامربوط به راحتی حواسپرت می شود(در مورد نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان، می تواند افکار نامربوط باشد).
اغلب در فعالیت های روزمره فراموشکار است (مثل انجام دادن کارهای روزمره، پی فرمان کسی رفتن؛ در مورد نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان، جواب دادن به تلفن، پرداختن صورت حساب ها، سرقرار حاضر شدن).

بیش فعالی و تکانشگری: شش نشانه زیر (یا تعداد بیشتر) دست کم به مدت ۶ ماه ادامه می یابند که با سطح رشد ناهماهنگ هستند و بر فعالیت های اجتماعی و تحصیلی /شغلی مستقیماً تأثیر منفی می گذارند:

توجه: نشانه ها صرفا جلوه رفتار نافرمانی، لجبازی، خصومت، یا ناتوانی در درک کردن تکالیف یا دستورالعمل ها نیستند. برای نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان (۱۷ ساله و بزرگتر) حداقل پنج سال نشانه ضروری است.

اغلب دست ها و پاها بی قرارند و در صتدلی خود وول می خورند.
در موقعیت هایی که نشسته ماندن انتظار می رود، اغلب صندلی خود را ترک می کند(مثلاً محل کار خود را در کلاس، اداره یا محل کار دیگر یا موقعیت های دیگری که باقی ماندن در محل ضرورت دارد، ترک می کند).
اغلب در موقعیت های نامناسب، می دود یا از چیزها بالا می رود.(توجه: در نوجوانان یا بزرگسالان، ممکن است به احساس بی قراری محدود باشد).
اغلب نمی تواند ساکت بازی کند یا به فعالیت های اوقات فراغت بپردازد.
اغلب «درحال جنب و جوش» است، طوری عمل می کند گویی «موتوری او را به حرکت وامی دارد»(مثلاً نمی تواند برای مدت طولانی آرام باشد یا از آرام بودن ناراحت است، مثل زمانی که در رستوران یا جلسات است؛ ممکن است دیگران احساس کنند که او بی قرار است یا به سختی می توان پا به پای او رفت).
اغلب بیش از اندازه صحبت می کند.
اغلب قبل از اینکه شوالی کامل شده باشد پاسخ را از دهان می پراند (مثلاً جملات افراد را کامل می کند؛ نمی تواند در گفتگو منتظر نوبت بماند).
اغلب منتظر نوبت ماندن برایش دشوار است (مثل زمانی که در صف منتظر است).
اغلب مزاحم دیگران می شود(برای مثال، وسط گفتگوها، بازی ها، یا فعالیت ها می پرد؛ ممکن است از لوازم دیگران بدون اجازه گرفتن استفاده کند؛ در مورد نوجوانان و بزرگسالان، ممکن است مزاحم کار دیگران شود).
چند نشانه بی توجهی یا بیش فعالی –تکانشگری قبل از ۱۲ سالگی وجود دارند.
چند نشانه بی توجهی یا بیش فعالی – تکانشگری در دو موقعیت یا بیشتر وجود دارند(مثلاً در خانه، مدرسه، یا محل کار؛ با دوستان یا خویشاوندان؛ در فعالیت های دیگر).
دلیل روشنی وجود دارد مبنی بر اینکه نشانه ها در عملکرد اجتماعی، تحصیلی، یا شغلی اختلال ایجاد می کنند یا کیفیت آن را کاهش می دهند.
نشانه ها منحصراً در طول دوره اسکیزوفرنی یا اختلال روان پریشی دیگر روی نمی دهند و اختلال روانی دیگری (مثل اختلال خلقی، اختلال اضطرابی، اختلال تجربه ای ، اختلال شخصیت، مسمومین یا ترک مواد) آنها را بهتر توجیه نمی کند.

ویژگی های تشخیصی

ویژگی اصلی اختلال کاستی توجه / بیش فعالی (ADHD) الگوی مداوم بی توجهی و / یا بیش فعالی تکانشگری است که در عملکرد یا رشد اختلال ایجاد می کند. بی توجهی در ADHD از لحاظ رفتاری به صورت پرت شدن از تکلیف، نداشتن پشتکار، مشکل متمرکزماندن، و نامنظم بودن آشکار می شود و ناشی از لجبازی یا فقدان درک نیست. بیش فعالی به فعالیت حرکتی بیش از حد(نظیر اینکه کودک به اطراف می دود) در زمانی که نامناسب است، یا وول خوردن مفرط، تلنگر زدن، یا پرحرفی اشاره دارد. در بزرگسالان، بیش فعالی می تواند به صورت بی قراری شدید یا منحرف کردن دیگران از فعالیت شان آشکار شود. تکانشگری به اعمال عجولانه ای اشارهدارد که به صورت لحظه ای بدون دوراندیشی روی می دهند و به احتمال زیاد به فرد لطمه می زندد (مثل جست زدن در خیابان بدون نگاه کردن)> تکانشگری می تواند میل به پاداش های فوری یا ناتوانی در به تعویق افتادن خشنودی یا لذت را منعکس کند. رفتارهای تکانشی می توانند به صورت مزاحمت اجتماعی(مثل ایجاد مزاحمت بیش از حد برای دیگران) و / یا گرفتن تصمیمات مهم بدون در نظر گرفتن پیامدهای بلندمدت، آشکار شود(مثل گرفتن یک کار بدون اطلاعات کافی).

ADHD در کودکی شروع می شود. شرایط لازم برای اینکه چند نشانه قبل از ۱۲ سالگی وجود داشته باشند از اهمیت جلوه بالینی قابل ملاحظه در طول کودکی خبر می دهد. در عین حال، به خاطرمشکلاتی که در اعیین شروع کودکی با نگاه به گذشته وجود دارد، سن پایین تر موقع شروع، مشخص نشده است. یادآوری بزرگسالان در مورد نشانه های کودکی نامطمئن است، و گردآوری اطلاعات جنبی مفید واقع می شود.

جلوه های این اختلال باید در بیش از یک موقعیت وجود داشته باشند(مثلا در خانه و مدرسه، محل کار). تایید نشانه های قابل ملاحظه در موقعیت های مختلف، معمولاً بدون مشورت با منابع خبر که فرد را در این موقعیت ها دیده اند، نمی تواند به صورت دقیق انجام شود. معمولاً، نشانه ها بسته به زمینه در موقعیتی خاص، تفاوت دارند. در صورتی که فرد برای رفتار مناسب پاداش های مکرر بگیرد، تحت نظارت دقیق باشد، در موقعیت تازه باشد، به فعالیت های خیلی جالب بپردازد، تحریک بیرونی مستمر داشته باشد (مثلاً از طریق صفحه های نمایش الکترونیک)، یا در موقعیت های تک به تک در حال تعامل کردن باشد(مثلاً در دفتر متخصص بالینی)، علایم این اختلال می توانند خیلی کم یا وجود نداشته باشند.

ویژگی های مرتبط که تشخیص را تأیید می کنند

تأخیرهای خفیف در رشد زبان، حرکتی، یا اجتماع، مخصوص ADHD نیستند، ولی اغلب روی می دهند. ویژگی های مرتبط می توانند شامل تحمل کم ناکامی، تحریک پذیری، یا تغییرپذیری خلق باشند. حتی در غیاب اختلال یادگیری خاص، عملکرد تحصیلی یا شغلی اغلب معیوب است. رفتار بی توجهی با انواع فرایندهای شناختی اساسی ارتباطدارد و افراد مبتلا به ADHD ممکن است در آزمون های توجه، عملکرد اجرایی، یا حافظه مشکلاتی را نشان دهند، هرچند که این آزمون ها به قدر کافی حساس یا اختصاصی نیستند که وظیفه شاخص های تشخیصی را داشته باشند. در اوایل بزرگسالی، ADHD با خطر بیشتر اقدام به خودکشی، عمدتاً زمانی که با اختلالات خلقی، سلوک، یا مصرف مواد همزمان باشد، ارتباط دارد.

هیچ شاخص زیستی بای ADHD تشخیصی نیست. کودکان مبتلا به ADHD به عنوان یک گروه، در مقابسه با همسالان، در برق نگاره های مغز، امواج آهسته بیشتر، در تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) کاهش اندازه کلی مغز، و احتمالاً تأخیر در رسش قشری خلفی و قدامی نشان می دهند، اما این یافته ها تشخیصی نیستند. در موارد نامعلوم که علت ژنتیکی شناخته شده وجود دارد(مثل نشانگان X شکننده، نشانگان حذف ۲۲q11)، وجود ADHD یازهم باید تشخیص داده شود.

شکل گیری و روند

خیلی از والدین، هنگامی که کودک نوپاست، اولین فعالیت حرکتی مفرط را مشاهده می کنند، اما متمایز کردن نشانه ها از رفتارهای هنجاری بسیار متغیر قبل از ۴ سالگی، دشوار است. ADHD اغلب در طول سال های مدرسه ابتدایی تشخیص داده می شود، و بی توجهی برجسته تر و معیوب تر می شود. این اختلال در طول اوایل بزرگسالی نسبتاً پایدار است، اما برخی افراد روندی بدتر همراه با پرورش رفتارهای ضداجتماعی دارند. در اغلب افراد مبتلا به ADHD، نشانه های بیش فعالی حرکتی در نوجوانی و بزرگسالی کمتر واضح می شوند، اما مشکلات در رابطه با بی قراری، بی توجهی، برنامه ریزی نامناسب، و تکانشگری ادامه می یابند. درصد قابل ملاحظه ای از کودکان مبتلا به ADHD تا بزرگسالی نسبتاً معیوب می مانند.

در سال های پیش دبستانی، جلوه اصلی، بیش فعالی است. بی توجهی در طول مدرسه ابتدایی برجسته تر می شود. در طول نوجوانی، علایم بیش فعالی(مثل دویدن و بالا و پایین رفتن) کمتر شایع هستند و ممکن است به وول خوردن یا احساس درونی عصبیت، بی قراری، یا ناشکیبایی محدود باشند. در بزرگسالی، تکانشگری همراه با بی توجهی و بی قراری ممکن است مشکل آفرین بمانند، حتی در صورتی که بیش فعالی کاهش یافته باشد.

عوامل خطر و پیش آگهی

خلق و خویی. ADHD با کاهش بازداری رفتاری، کنترل پرزحمت، یا محدودیت؛ تهییج پذیری منفی؛ و / یا تازگی طلبی بالا ارتباط دارد. این صفات می توانند برخی از کودکان را برای ADHD آماده کنند، ولی منحصر به این اختلال نیستند.

محیطی. وزن خیلی کم به هنگام تولد (کمتر از ۱۵۰۰ گرم) خطر دو یا سه برابر را برای ADHD می رساند، اما اغلب کودکانی که وزن کم به هنگام تولد دارند دچار ADHD نمی شوند. گرچه ADHD یا سیگارکشیدن در طول حاملگی همبستگی دارد، اما مقداری از این ارتباط، بیانگر خط ژنتیکی متداول است. موارد کمی ممکن است با واکنش به جنبه هایی از رژیم غذایی ارتباط داشته باشند. امکان دارد که پیشینه بهره کشی از کودک، غفلت، جادادن های پرورشی متعدد، مواجهه با سم عصبی(مثل سرب)، عفونت ها(مثل التهاب مغز)، یا مواجه با الکل در رحم وجود داشته باشد. مواجه با مواد سمی محیطی با ADHD آینده همبستگی داشته است، اما معلوم نیست که آیا این ارتباط ها علیتی باشند.

ژنتیکی و فیزیولوژیکی. ADHD در خویشاوندان تنی درجه یک افراد مبتلا به ADHD بالاتر است. توارث پذیری ADHD قابل توجه است. در حالی که ژن های خاصی با ADHD همبستگی دارند، عوامل علیتی ضروری و کافی نیستند. اختلالات بینایی و شنوایی، نابهنجاری های سوخت و ساز، اختلالات خواب، کمبودهای غذایی، و صرع به عنوان تأثیرات ممکن بر نشانگان ADHD باید در نظر گرفته شوند. ADHD یا ویژگی های جسمانی خاص ارتباط ندارد، هرچند که میزان نابهنجاری های جسمانی جزئی(مثل افزایش فاصله دو عضو بدن، کام بسیار قوس دار، گوش های پایین قرار گرفته) ممکن است نسبتا بالا باشد. تاخیرهای حرکتی برجسته که با هم روی می دهند باید به طور جداگانه کدگذاری شوند ] مثل اختلال هماهنگی مربوط به رشد[).

تعدیل کننده های روند. الگوهای تعامل خانواده در اوایل کودکی بعید است که موجب ADHD شوند، ولی می توانند بر روند آن تأثیر بگذارند یا به پرورش جانبی مشکلات سلوک کمک کنند.

موضوعات تشخیصی مرتبط با فرهنگ

به نظر می رسد که تفاوت های موجود در میزان شیوع ADHD در مناطق مختلف، عمدتاً ناشی از روش های تشخیصی و روش شناختی باشند. با این حال، شاید در نگرش ها نسبت به رفتارهای کودکان یا تعبیرهای آن، تفاوت فرهنگی نیز وجود داشته باشد. میزان شناسایی بالینی در ایالات متحده برای جمعیت های آمریکایی لاتینی، پایین تر از جمعیت های سفیدپوست است. ارزیابی های نشانه توسط منبع خبر می تواند تحت تأثیر گروه فرهنگی کودک و منبع خبر قرار داشته باشند، بدین معنی که رسوم فرهنگی مناسب، در ارزیابی ADHD مربوط هستند.

موضوعات تشخیصی مرتبط با جنسیت

ADHD در کل جمعیت، در پسرها شایع تر از دخترهاست، طوری که میزان آن در کودکان تقریبا ۲:۱ و در بزرگسالان ۱ : ۶/۱ است. دخترها بیشتر از پسرها احتمال دارد که عمدتاً ویژگی های بی توجهی را نشان دهند.

پیامدهای کارکردی اختلال کاستی توجه /بیش فعالی

ADHD با کاهش عملکرد تحصیلی و پیشرفت تحصیلی، طرد اجتماعی، و در بزرگسالان، با عملکرد، پیشرفت، و حضور شغلی ضعیف تر، احتمال بالاتر بیکاری و تعارض میان فردی بالا ارتباط دارد. کودکان مبتلا به ADHD خیلی بیشتر از همسالان بدون ADHD خود احتمال دارد در نوجوانی یه اختلال سلوک و در بزرگسالی به اختلال مصرف مواد در آینده بالاست، مخصوصاً در صورتی که اختلال سلوک یا اختلال شخصیت ضداجتماعی پرورش یافته باشد. افراد مبتلا به ADHD بیشتر از همسالان احتمال دارد که صدمه ببینند. تصادفات و تخلفات در رانندگان مبتلا به ADHD شایع ترند. احتمال وجود چاقی در افراد مبتلا به ADHD زیاد است.

انجام دادن نامناسب یا تغییر تکالیفی که نیازمند تلاش مستمر هستند اغلب توسط دیگران به صورت تنبلی، بی مشئولیتی، یا عدم همکاری تعبیر می شود. روابط خانوادگی می تواند با اختلاف و تعامل های منفی توصیف شود. روابط یا همسالان اغلب به خاطر طرد همسالان یا دست انداختن فرد مبتلا به ADHD مختل می شود. افراد مبتلا به ADHD به طور متوسط تحصیلات کمتر، پیشرفت شغلی ضعیف تر، و نمارت هوش بالاتر از همسالان خود دارند، هرچند که در این زمینه ها تغییرپذیری زیاد وجود دارد. این اختلال در حالت شدید، به طور محسوسی مختل کننده است، و بر سازگاری اجتماعی، خانوادگی، تحصیلی/شغلی تأتیر می گذارد.

کمبودهای تحصیلی، مشکلات مرتبط با مدرسه، و بی توجهی همسالان با نشانه های برجسته بی توجهی ارتباط زیاد دارند، در حالی که طرد همسالان و به درجات کمتر، صدمه ناشی از تصادف، در رابطه با نشانه های برجسته بیش فعالی یا تکانشگری، محسوس ترند.

تشخیص افتراقی

اختلال لجبازی و نافرمانی. افراد مبتلا به اختلال لجبازی و نافرمانی ممکن است در برابر کار یا تکالیف درسی که نیازمند اجرای شخصی هستند مقاومت کنند، زیرا آنها در برابر پیروی کردن از درخواست های دیگران مقاومت نشان می دهند. رفتار آنها با منفی گرایی، خصومت، و سرپیچی مشخص می شود. این نشانه ها باید از بیزاری رفتن به مدرسه یا تکالیف ذهنی دشوار به خاطر مشکل حفظ کردن تلاش ذهنی مستمر، فراموش کردن دستورالعمل ها، و تکانشگری در افراد مبتلا به ADHD متمایز شوند. این واقعیت که برخی افراد مبتلا به ADHD ممکن است نگرش های نافرمانی جابی را نسبت به این گونه تکالیف پرورش دهند و اهمیت آنها را دست کم بگیرند، تشخیص افتراقی را پیچیده می کند.

اختلال انفجاری متناوب. ADHD و اختلال انفجاری متناوب در سطح بالایی از رفتار تکانشگری سهیم هستند. با این حال، افراد مبتلا به اختلال انفجاری متناوب، پرخاشگری جدی به دیگران نشان می دهند، ندارند. علاوه بر این، اختلال انفجاری متناوب در کودکی نادر است. اختلال انفجاری متناوب می تواند با وجود ADHD تشخیص داده شود.

اختلالات عصبی-رشدی دیگر. فعالیت حرکتی زیاد که می تواند در ADHD روی دهد باید از رفتار حرکتی تکراری که اختلال حرکت قالبی و برخی موارد اختلال طیف اوتیسم را توصیف می کند، متمایز شود. در اختلال حرکت قالبی، رفتار حرکتی عموماً ثابت و تکراری است(مثل تکان دادن بدن، گازگرفتن خود)، در حالی که وول خوردن و بی قراری در ADHD معمولاً فراگیر هستند و با حرکات قالبی تکراری مشخص نمی شوند. در اختلال توره، تیک های متعدد مکرر می توانند با وول خوردن و آرام نگرفتن فراگیر ADHD اشتباه گرفته شوند. برای متمایز کردن وول خوردن از تیک های متعدد، ممکن است مشاهده طولانی لازم باشد.

اختلال یادگیری خاص . کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خاص ممکن است به خاطر ناکامی، بی علاقگی، یا توانایی محدود، بی توجه به نظر برسند. با این حال، بی توجهی در افراد مبتلا به اختلال یادگیری خاص که ADHD ندارند، خارج از کارتحصیلی، مختل کننده نیست.

ناتوانی عقلانی (اختلال عقلانی رشدی). نشانه های ADHD در کودکانی که در محیط های تحصیلی گذاشته می شوند که با توانایی عقلانی آنها مناسب نیستند، رایج است. در چنین مواردی، نشانه ها در مدت تکالیف غیر تحصیلی وجود ندارند. تشخیصADHD در ناتوانی عقلانی ایجاب می کند که بی توجهی یا بیش فعالی بیش از سن عقلی است.

اختلاف طیف اوتیسم. افراد مبتلا به ADHD و آنهایی که به اختلال طیف اوتیسم میتلا هستند، بی توجهی، کژکاری اجتماعی، و رفتاری که کنترل کردن آن دشوار است، نشان می دهند.کژکاری اجتماعی و طرد همسالان که در افراد مبتلا به ADHD دیده می شوند باید از جدایی اجتماعی، انزوا، و بی تفاتی نسبت به نشانه های ارتباط چهره ای و صوتی که در افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم دیده می شوند، متمایز شوند. کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است به دلیل ناتوانی در تحمل کردن تغییر ناشی از روند رویدادهای مورد انتظارشان، قشقرق راه بیندازند. در مقابل، کودکان مبتلا به ADHD ممکن است در طول انتقال عمده، دلیل تکانشگری یا خویشاونداری ضعیف، بدرفتاری کنند یا قشقرق داشته باشند.

اختلال اضطرابی. ADHD در نشانه های بی توجهی با اختلالات اضطرابی سهیم است. افراد مبتلا به ADHD به دلیل اینکه مجذوب محرک های بیرونی، فعالیت های جدید، یا دلمشغولی به فعالیت های لذت بخش می شوند، بی توجه هستند. این با بی توجهی ناشی از نگرانی و نشخوار که در اختلالات اضطرابی دیده می شود، تفاوت دارد. امکان دارد که بی قراری در اختلالات اضطرابی دیده شود. اما در ADHD، این نشانه با نگرانی و نشخوار ارتباط ندارد.

اختلالات افسردگی. امکان دارد که افراد مبتلا به اختلالات افسردگی، ناتوانی در تمرکز کردن نشان دهند. اما تمرکز ضعیف در اختلالات خلقی فقط در طول دوره افسردگی برجسته می شوند.

اختلال دوقطبی. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است افزایش فعالیت، تمرکز ضعیف، و افزایش تکانشگری داشته باشند، اما این ویژگی ها دوره ای هستند، هر بار به مدت چند روز روی می دهند. در اختلال دوقطبی، افزایش تکانشگری و بی توجهی با خلق بالا، خودبزرگ بینی، و ویژگی های دوقطبی دیگر همراه است. کودکان مبتلا به ADHD ممکن است در طول یک روز، تغییرات قابل توجهی را در خلق نشان دهند؛ این تغییر پذیری با دوره مانیک تفاوت دارد، که باید ۴ روز یا بیشتر ادامه داشته باشد تا شاخص بالینی اختلال دوقطبی باشد، حتی در کودکان. اختلال دوقطبی در کودکان پیش دبستانی نادر است، حتی زمانی که تحریک پذیری شدید و خشم برجسته باشند، در حالی که ADHD در بین کودکان و نوجوانی که خشم و تحریک پذیری بیش از اندازه نشان می دهند، شایع است.

اختلال بی نظمی خلق اخلالگر. اختلال بی نظمی خلق اخلالگر با تجریک پذیری فراگیر، و عدم تحمل ناکامی مشخص می شود، اما تکانشگری و توجه آشفته، ویژگی های اصلی نیستند. با این حال، اغلب کودکان و نوجوانان مبتلا به این اختلال نشانه هایی دارند که ملاک های ADHD را نیز برآورده می کنند، که به طور جداگانه تشخیص داده می شود.

اختلالات مصرف مواد. متمایز کردن ADHD از اختلالات مصرف مواد در صورتی می تواند مشکل آفرین باشد که اولین جلوه نشانه های ADHD به دنبال شروع سوءمصرف یا مصرف مکرر روی دهد. شواهد روشن ADHD قبل از سوءمصرف مواد، از منابع خبر، یا سوایق قبلی، برای تشخیص افتراقی ضروری است.

اختلالات شخصیت. در نوجوانان و بزرگسالان، متمایز کردن ADHD از اختلالات شخصیا مرزی، خودشیفته، و اختلالات شخصیت دیگر ممکن است دشوار باشد. تمام این اختلالات در ویژگی های بی نظمی، مزاجحمت اجتماعی، بی نظمی هیجانی، و بی نظمی شناختی سهیم اند. با این حال، این حال ADHD با ترس از رها شدن، صدمه زدن به خود، دودلی، یا ویژگی های دیگر اختلال شخصیت مشخص نمی شود. متمایز کردن رفتار تکانشی، مزاحمت اجتماعی، یا نامناسب از رفتار خودشیفته، پرخاشگر، یا سلطه جو، برای دادن این تشخیص افتراقی، به مشاهده بالینی طولانی، مصاحبه با منبع خبر، یا سابقه مشروح، نیاز دارد.

اختلالات روان پریشی. اگر نشانه های بی توجهی و بیش فعالی منحصراً در طول دوره اختلال روان پریشی روی دهند، ADHD تشخیص داده نمی شود.

نشانه های ADHD ناشی از دارو. نشانه های بی توجهی، بیش فعالی یا تکانشگری ناشی از مصرف دارو(مثل داروهای گشاد کننده نایژه، ایزونیازیر، داروهای ضدروان پریشی ] که به بیقراری حرکتی منجر می شوند[، داروی جایگزینی تیروئید) با عنوان اختلالات مرتبط با مواد مشخص یا نامشخص (یا ناشناخته)دیگر، تشخیص داده می شوند.

اختلالات عصبی-شناختی. معلوم نشده است که اختلال عصبی-شناختی (زوال عقل) عمده زودهنگام و / یا اختلال عصی –شناختی خفیف با ADHD ارتباط دارند، ولی ممکن است با ویژگی های بالینی مشابه وجود داشته باشند. این بیماری ها به وسیله شروع دیرهنگام شان از ADHD متمایز شده اند.

همزمانی اختلالات

در محیط های بالینی، اهتلالات همزمان در افرادی که نشانه های آنها ملاک های ADHD را برآورده می کنند، متداول هستند. در کل جمعیت، تقریباً در نیمی از کودکانی که جلوه بالینی مختلط دارند و در حدود یک چهارم کودکانی که عمدتاً جلوه بالینی بی توجهی دارند، اختلال لجبازی و نافرمانی با ADHD روی می دهد. اختلال سیوک تقریباً دریک چهارم کودکان یا نوجوانانی که جلوه بالینی مختلط دارند، بسته به سن و موقعیت، به طور همزمان روی می دهد. اغلب کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال بی نظمی خلق اخلالگر، نشانه هایی دارند که ملاک های ADHD را نیز برآورده می کنند؛ درصد کمتری از کودکان مبتلا به ADHD نشانه هایی دارند که ملاک های اختلال بی نظمی خلق اخلالگر را برآورده می کنند. اختلال یادگیری خاص در اقلیت افراد مبتلا، همراه با ADHD، ولی غالباً بیشتر از کل جمعیت روی می دهد. اختلال انفجاری متناوب در اقلیت بزرگسالانم مبتلا به ADHD روی می دهد، اما به میزان بالاتر از سطح بالاتر از سطح جمعیت. گرچه اختلالات مصرف مواد در کل جمعیت، در افراد مبتلا به ADHD نسبتاً متداول تر است، ولی این اختلالات فقط در اقلیت بزرگسالان مبتلا به ADHD وجود دارند. اختلالات دیگری که ممکن است با ADHD روی دهند عبارتند از اختلال وسواس فکری-عملی، اختلالات تیک، و اختلال طیف اوتیسم.

10. اختلال کاستی توجه/بیش فعالی مشخص دیگر

این طبقه در مورد جلوه هایی به کار برده می شود که در آنها نشانه های مخصوص اختلال کاستی توجه/بیش فعالی که ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی را در عملکرد اجتماعی، شغلی یا زمینه های مهم دیگر عملکرد ایجاد می کنند، غالب باشند، ولی ملاک های کامل اختلال کاستی توجه/بیش فعالی یا هرگونه اختلالات در طبقه تشخیصی اختلالات عصبی- رشدی را برآورده نکندد. طبقه اختلال کاستی توجه/ بیش فعالی مشخص دیگر در موقعیت هایی به کار برده می شود که در آنها متخصص بالینی تصمیم بگیرد دلیل خاصی را که جلوه بالینی ملاک های اختلال کاستی توجه /بیش فعالی با هر اختلال عصبی-رشدی مشخص را برآورده نمی کند، انتقال دهد. این با ثبت کردن «اختلال کاستی توجه / بیش فعالی مشخص دیگر» و به دنبال آن با دلیل خاص (مثل «همراه با نشانه های بی توجهی ناکافی») انجام می شود.

11. اختلال کاستی توجه / بیش فعالی نامشخص

این طبقه در مورد جلوه هایی به کار برده می شود که در آنها، نشانه های مخصوص اختلال کاستی توجه/ بیش فعالی که ناراحتی قابل ملاحظه بالینی در عملکرد اجتماع، شغلی یا زمینه های مهم دیگر عملکرد ایجاد می کنند غالب باشند، ولی ملاک های کامل اختلال کاستی توجه/بیش فعالی یا هرگونه اختلالات در طبقه تشخیصی اختلالات عصبی- رشدی را برآورده نکنند. طبقه اختلال کاستی توجه/بیش فعالی نامشخص در موقعیت هایی به کار برده می شود که در آنها، متخصص بالینی تصمیم بگیرد دلیلی را که ملاک های اختلال کاستی توجه/بیش فعالی یا اختلال عصبی – رشدی مشخص برآورده نشده_اند، ذکر نکند، و جلوه هایی را منظوز کند که در آنها، اطلاعات کافی برای تشخیص دادن مشخص تر وجود ندارد.

12. اختلال یادگیری خاص

ملاک های تشخیص

ملاک های یادگیری و استفاده از مهارت های تحصیلی، به صورتی که با وجود حداقل یکی از نشانه های زیر مشخص می شوند که به رغم اجرای مداخله هایی که این مشکلات را هدف قرار می دهند، حداقل به مدت ۶ ماه ادامه داشته اند:
خواندن بی دقت یا آهسته و پرزحمت کلمه(مثل خواندن کلمات تکی با صداهای بلند به صورت نادرست یا آهسته و باتردید، غالباً کلمات را حدس می زند، مشکل فهمیدن کلمات دارد).
مشکل درک کردن معنی آنچه خوانده شده است(مثلاً ممکن است متن را درست بخواند، ولی توالی، روابط، نتیجه گیری ها، یا معانی عمیق تر آنچه خوانده شد است را درک نکند).
مشکلاتی در رابطه با هجی کردن (مثلاً ممکن است حروف صدادار یا بی صدا را اضافه، حذف، یا جایگزین کند).
مشکلاتی در رابطه با بیان نوشتاری (مثلا خطاهای متعدد دستوری یا نقطه گذاری در جملات می کند؛ از سازمان دهی پاراگراف نامناسب استفاده می کند؛ بیان نوشتاری عقاید، واضح نیست)>
مشکلات تسلط یافتن بر معنی عدد، واقعیت های عدد، یا محاسبه(مثلاً از اعداد، بزرگی و روابط آنها درک نامناسبی دارد؛ به جای اینکه واقعیت ریاضی را مانند همسالانش یادآوری کند، برای جمع کردن اعداد تک رقمی با انگشتانش می شمرد؛ در وسط محاسبه حساب گم می شود و ممکن است روش ها را تغییر وضع دهد).
مشکلاتی در رابطه با استدلال ریاضی کمی(مثلا در به کار بردن مفاهی، واقعیت ها، یا روش های ریاضی برای حل کردن مسایل کمی مشکل شدیدی دارد).
مهارت های تحصیلی که تحت تاثیر قرار گرفته اند به میزان چشمگیری زیر سطحی هشتند که از سن زمانی فرد انتظار می رود، و اختلال قابل توجهی در عملکرد تحصیلی یا شغلی، یا در فعالیت های زندگی روزمره ایجاب می کنند، طوری که آزمون های پیشرفت استاندارد شده که به صورت فردی اجرا شده اند و ارزیابی جامع، آن را تأیید می کنند. در ممورد افراد ۱۷ ساله و بزرگتر، سابقه مستند مشکلات یادگیری مختل کننده می تواند جایگزین ارزیابی استاندارد شده باشد.
مشکلات یادگیری در طول سال های دبستانی شروع می شوند، ولی تا زمانی که ضروریات برای این مهارت های تحصیلی که تحت تأثیر قرار گرفته اند، بیش از توانایی های محدود فرد نباشد، ممکن است به طور کامل آشکار نشوند(برای مثال، در آزمون-های زمان بندی شده، خوانده یا نوشتن گزارش های پیچیدهطولانی برای موعد تعیین شده، بار تحصیلی بیش از حد سنگین).
این مشکلات یادگیری با ناتوانی عقلانی، تیزی بینایی یا شنوایی اصلاح نشده، اختلالات روانی یا عصبی دیگر، ناملایمات روانی-اجتماعی، فقدان مهارت در زبان آموزش تحصیلی، یا آموزش تحصیلی نامناسب، بهتر توجیه نمی شوند.

توجه. چهار ملاک تشخیصی باید براساس ترکیب بالینی سابقه فرد (رشدی، پزشکی، خانوادگی، تحصیلی)، گزارش های مدرسه، و ارزیابی روانی – تحصیلی برآورده سوند.

ویژگی های تشخیصی

اختلال یادگیری خاص، اختلال عصبی-رشدی با منشأ ریستی و مبنایی است برای نابهنجاری های در سطح شناختی که با علایم رفتاری این اختلال ارتباط دارند. عبارتند از تعامل عوامل ژنتیکی، تکوینی(اپی ژنتیک)، و محیطی، که بر توانایی مغز در درک کردن یا پردازش درست و دقیق اطلاعات کلامی یا غیرکلامی تأثیر می گذارند.

یکی از ویژگی های اساسی اختلال یادگیری خاص، مشکلات مداوم در یادگیری مهارت های تحصیلی پایه(ملاک A) است، که در طول سالهای تحصیلات رسمی شروع می شود(یعنی، دوره رشد). مهارت های تحصیلی اساسی عبارتند از خواندن درست و فصیح تک کلمه ها، درک خواندن، بیان نوشتاری و هجی کردن، محاسبه علم حساب، و استدلال ریاضی(حل کردن مسایل ریاضی)> بر خلاف حرف زدن یا راه رفتن، که نقاط عطف رشدی فراگیری شده هستند که با رسش مغز پدیدار می شوند، مهارت های تحصیلی(مثل خواندهن، هجی کردن، نوشتن، ریاضیات) باید به روشنی آموخته شوند. اختلال یادگیری خاص، الگوی عادی یادگیری مهارت های تحصیلی را مختل می کند؛ این اختلال صرفاً پیامد نداشتن فرصت یادگیری یا آموزش نامناسب نیست. مشکلات تسلط یافتن بر این مهارت های تحصیلی اساسی می توانند از یادگیری درس های دیگر نیز جلوگیری کنند(مثل تاریخ، علوم، مطالعات اجتماعی)، اما این مشکلات، ناشی از مشکلات یادگیری مهارت های تحصیلی اساسی هستند. مشکلات یادگیری رسم کردن خروف با صداهای زبان فرد –برای خواندن حروف چاپی(که اغلب خوانش پریشی نامیده می شود)- یکی از شایع ترین جلوه های اختلال یادگیری خاص است. این مشکلات یادگیری به صورت دامنه ای از رفتارها یا نشانه های قابل مشاهده و توصیفی آشکار می شوند(به صورتی که در ملاک های A1 تا A6 فهرست شده اند). لین نشانه های بالینی می توانند مشاهده شوند، به وسیله مصاحبه بالینی بررسی شوند، یا از گزارش های تحصیلی، مقیاس های رتبه بندی، یا توصیفات در ارزیابی های قبلی تحصیلی یا روان شناختی، با آنها پی برده شود. این مشکلات یادگیری مداوم هستند، نه گذرا. در کودکان و نوجوانان، مداوم به صورت پیشرفت محدود در یادگیری (یعنی ، شواهدی وجود ندارد که فرد به همکلاسی های خود برسد) به مدت حداقل ۶ماه، با وجود تدارک کمک اضافی در خانه یا مدرسه، تعریف شده است. مهارت های واج شناخی یا راهبردهای تشخیص کلمه تکی که با وجود اقدامات لازم برای آموزش مهارت های واج شناختی یا راهبردهای تشخیص کلمه به طور کامل یا سریع برطرف نمی شوند، اختلال یادگیری خاص را نشان می دهند. شواهد مشکلات یادگیری مداوم می تواند از گزارش های تراکمی مدرسه، مجموعه تکالیف ارزیابی شده کودک، مقیاس های مبتنی بر برنامه درسی، یا مصاحبه بالینی به دست آید. در بزرگسالان، مشکل مداوم به مشکلات جاری در مهارت های سواد یا کارکردن با اعداد اشاره دارد که در طول دوره کودکی یا نوجوانی آشکار می شوند، و شواهد تراکمی از گزارش های مدرسه، مجموعه تکالیف ارزیابی شده، یا ارزیابی های قبلی، آن را نشان می دهند.

دومین ویژگی اصلی این است که عملکرد فرد در زمینه مهارت های تحصیلی که تحت تاثیر قرار گرفته اند کاملاً پایین تر از میانگین سنی است (ملاک B). یک شاخص بالینی قوی مشکلات یادگیری مهارت های تحصیلی، پیشرفت تحصیلی کم متناسب با سن یا پیشرفت متوسط است که فقط با سطح بسیار یالای تلاش یا کمک، قابل دوام است. در کودکان، مهارت های تحصیلی کم، اختلال قابل ملاحظه ای را در عملکرد تحصیلی ایجاد می کند(که با گزارش های مدرسه و نمرات با رتبه بندی های معلم مشخص می شود). شاخص بالینی دیگر، مخصوصاً در بزرگسالان، اجتناب از فعالیت هایی است که به مهارت های تحصیلی نیاز دارند. همچنین در بزرگسالان، مهارت های تحصیلی کم در عملکرد شغلی یا فعالیت های روزمره که به این مهارت ها نیاز دارند، اختلال ایجاد می کند (که با گزارش شخصی یا گزارش دیگران مشخص می شود). با این حال، این ملاک همچنین به شواهد به دست آمده از آزمون پیشرفت تحصیلی که به صورت فردی اجرا شده باشد، از لحاظ روان سنجی دقیق و متناسب با فرهنگ بوده و هنجار –مرجع یا ملاک- مرجع باشد، نیاز دارد. مهارت های تحصیلی در طول یک پیوستار مختل می شوند، بنابراین، برای متمایز کردن افراد مبتلا به اختلال یادگیری و افرادی که به این اختلال مبتلا نیستند، نقطه برش طبیعی وجود ندارد. بنابراین، هر آستانه ای برای مشخص کردن اینکه چه چیزی پیشرفت تحصیلی خیلی کم را تشکیل می دهد مورد استفاده قرار گرفته باشد(مثل مهارت های تحصیلی کاملاً پایین تر از انتظار سنی) به مقدار زیاد دلبخواهی است. نمرات پیشرفت کم در یک یا چند آزمون یا خرده آزمون استاندارد شده در زمینه تحصیلی (یعنی، حداقل ۵/۱ انحراف استتاندارد پایین تر از میانگین جمعیت برای سن، که به نمره معیار ۷۸ یا کمتر تبدیل می شود، که زیر صدک هفتم است) برای بیشترین اطمینان تشخیصی ضرورت دارد. با این حال، نمرات دقیق، براساس آزمون های استاندارد شده خاص که مورد استفاده قرار گرفته باشند، تفاوت خواهند داشت. براساس قضاوت بالینی، در صورتی که مشکلات یادگیری به وسیله شواهد همگرا از ارزیابی بالینی، سابقه تحصیلی، گزارش های مدرسه، یا نمرات آزمون تأیید شده باشند، آستانه ملایم تری می تواند مورد استفاده قرار گیرد(مثل ۵/۲ -۰/۱ انحراف استاندارد پایین تر از میانگین جمعیت برای سن). علاوه بر این، چون آزمون های استاندارد شده به همه زبان ها وجود ندارند، تشخیص را می توان تا اندازه ای بر قضاوت بالینی نمرات در مقیاس های آزمون موجود استوار کرد.

سومین ویژگی اصلی این است که مشکلات یادگیری در سال های تحصیلی اولیه در ااغلب افراد به راحتی آشکار هستند(ملاکC). با این حال، مشکلات یادگیری در دیگران ممکن است تا سال های تحصیلی بالاتر که ضروریات یادگیری افزایش می یابند و بیش از توانایی های محدود فرد هستند، کاملاً آشکار نشوند.

ویژگی تشخیصی دیگراین است که مشکلات یادگیری به چهار دلیل، «خاص» محسوب شده اند. اول اینکه، تین مشکلات ناشی از ناتوانی های عقلانی (ناتوانی عقلانی] اختلال عقلانی رشدی[؛ تأخیر کلی رشد؛ اختلالات شنوایی یا بینایی، یا اختلالات عصبی یا حرکتی دیگر) نیستند(ملاک D). اختلال یادگیری خاص در افرادی که به گونه دیگری سطوح طبیعی عملکرد عقلانی را نشان می دهند (که عموماً به وسیله نمره هوشبهر بالاتر از ۷۰ برآورد می شود ]۵ نمره خطای ارزیابی وارد است[)، بر یادگیری تأتیر می گذارد. عبارت «پیشرفت تحصیلی کم غیر منتظره» اغلب به عنوان ویژگی توصیف کننده لختلال یادگیری خاص ذکر می شود، از این نظر که ناتوانی های یادگیری خاص بخشی از مشکل یادگیری کلی نیستند که در ناتوانی عقلانی یا تأخیر کلی رشد آشکار می شود. اختلال یادگیری خاص می تواند در افرادی که با عنوان از نظر عقلانی «سرآمد» مشخص شده اند نیز روی دهد. این افراد ممکن است بتوانند با استفاده از راهبردهای جبرانی، تلاش فوق العاده زیاد، یا کمک، عملکرد تحصیلی ظاهراً مناسب را حفظ کنند، مگر اینکه ضروریات یادگیری یا موفقیت در تکالیف لازم ایجاد کنند. دوم اینکه، مشکل یادگیری نمی تواند ناشی از عوامل بیرونی کلی تر، مانند شرایط نامساعد اقتصادی یا محیطی، غیبت مزمن، یا فقدان آموزشی به صورتی که معمولاً در مووقعیت اجتماعی فرد تأمین می شود، باشد. سوم اینکه، مشکل یادگیری نمی تواند به اختلالات عصبی(مثل سکته کودکی) یا اختلالات حرکتی یا اختلالات بینایی و شنوایی که اغلب با مشکلات یادگیری مهارت های تحصیلی ارتباط دارند، اما با وجود علایم عصبی قابل تشخیص هستند، نسبت داده شود. سرانجام اینکه، مشکل یادگیری ممکن است به یک مهارت یا زمینه تحصیلی محدود باشد (مثل خواندن کلمات تکی، بازیابی یا محاسبه واقعیت های عددی).

ارزیابی جامع ضرورت ئترئ. اختلال یادگیری خاص را فقط از اینکه تحصیلات رسمی شروع شده باشد می توان تشخیص داد، اما در هر مقطعی پس از آن در کودکان، نوجوانان، یا بزرگسالان نی توان تشخیص داد، به شرط آنکه شواهدی از شروع در طولسال-هایس تحصیلات رسمی(یعنی، دوره رشد) وجود داشته باشد. هیچ منبع اطلاعات تنها برای تشخیص اختلال یادگیری خاص کافی نیست. بلکه، اختلال یادگیری خاص نوعی تشخیص بالینی است که بر ترکیب این موارد استوار است: سابقه پزشکی، رشدی، تحصیلی، و خانوادگی فرد؛ سابقه مشکل یادگیری، از جمله جلوه قبل و کنونی ان، تاثیر این مشکل بر عملکرد تحصیلی، شغلی، یا اجتماعی؛ گزارش های تحصیلی قبل یا کنونی؛ مجموعه تکالیفی که نیازمند مهارت های تحصیل هستند؛ ارزیابی های مبتنی بر برنامه درسی؛ و نمرات قبلی یا کنونی به دست آمده از آزمون های استاندارد شده فردی. اگر اختلال عقلانی، حسی، عصبی، یا حرکتی گمان برد، در این صورت ارزیابی بالینی برای اختلال یادگیری خاص، باید روش های مناسب برای این اختلالات را نیز در برداشته باشد. بنابراین، ارزیابی جامع، مستلزم متخصصانی است که در زمینه اختلال یادگیری خاص و ارزیابی روان شناختی / شناختی مهارت داشته باشند. چون اختلال یادگیری خاص معمولاً تا بزرگسالی ادامه می یابد، ارزیابی مجدد به ندرت ضرورت دارد، مگر اینکه تغییرات محسوس در مشکلات یادگیری (بهبوودی یا وخیم شدن)، آن را ایجاب کرده یا برای مقاصد خاص لازم باشد.

ویژگی های مرتبط که تشخیص را تأیید می کنند

غالباً اما نه همیشه، در سال های پیش دبستانی، تأخیرهایی در توجه، زبان، یا مهارت های حرکتی قبل از اختلال یادگیری خاص واقع می شوند که ممکن است ادامه یابند و همراه با اختلال یادگیری خاص روی دهند. نیمرخ نامنظم توانایی ها، مانند توانایی های بالای متوسط در رسم، طراحی، و توانایی های دیداری فضایی دیگر، اما خواندن آهسته، پرزحمت، و نادرست و درک خواندن ضعیف و بیان نوشتاری، رایج است. افراد مبتلا به اختلال یادگیری خاص معمولاً (اما نه هنیشه) در آزمون های روانش شناختی پردازش شناختی، عملکرد ضعیفی را نشان می دهند. با این حال، معلوم نیست که آیا این نابهنجاری های شناختی، علت، همبسته، یا پیامد مشکلات یادگیری هستند. همچنین، با اینکه کمبودهای شناختی مرتبط با مشکلات یادگیری خواندن کلمات کاملاً به اثبات رسیده اند، آنهایی که با جلوه های دیگر اختلال یادگیری خاص ارتباط دارند(مثل درک خواندن، درک حساب، بیان نوشتاری) مشخص نشده یا ناشناخته هستند. از این گذشته، معلوم شده که افراد دارای نشانه های رفتاری یا نمرات آزمون مشابه، انواع کمبودهای شناختی دارند و شماری از این کمبودهای پردازش، در اختلالات عصبی-شناختی دیگر نیز یافت شده اند(مثل اختلال کاستی توجه/بیش فعالی [ADHD]، ختلال طیف اوتیسم، اختلالات ارتباط، اختلال هماهنگی مربوط به رشد). بنابراین، برای ارزیابی تشخیصی، ارزیابی کمبودهای پردازش شناختی لازم نیست. اختلال یادگیری خاص با خطر بیشتر اندیشه پردازی خودکشی و اقدامات خودکشی در کودکان، نوجوانان، و بزرگسالان ارتباط دارد.

برای اختلال یادگیری خاص، شاخص های زیستی شناخته شده وجود ندارد. افراد مبتلا به این اختلال به عنوان یک گروه، تغییرات محدودی را در پردازش شناختی و کارکرد مغزی نشان می دهند. تفاوت های ژنتیکی نیز در سطح گروهی آشکار شده اند. اما آزمودن شناختی، تصویربرداری عصبی، یا معاینه ژنتیکی در این مکان برای تشخیص مفید نیستند.

شکل گیری و روند

شروع، شناسایی، و تشخیص اختلال یادگیری خاص معمولاً در طول سال های تحصیلی ابتدایی روی می دهد که لازم است کودکان خواندن، هجی کردن، نگارش، و ریاضیات را یاد بگیرند. با این حال، پیش درآمدهایی نظیر تأخیرها یا کمبودهای زبان، مشکلاتی در هم قیافه کردن یا شمارش، یا شمکلاتی در ارتباط با مهارت های حرکتی ظریف که برای نگارش لازه هستند، معمولاً در اوایل کودکی، قبل از شروع تحصیلات رسمی روی می دهند. جلوه ها می توانند رفتاری باشند(مثلاً بی میلی در پرداختن به یادگیری؛ رفتار نافرمانی). اختلال یادگیری خاص دائیمی است، اما روند و ابزار بالینی متغیر هستند، و تا اندازه ای به تعامل بین ضروریات تکلیف محیط، دامنه و شدت مشکلات یادگیری فرد، توانایی های یادگیری فرد، همزمانی اختلالات، نظام ها و مداخله حمایتی موجود بستگی دارند. با این حال، مشکلات مربوط به فصاحت و درک خواندن، هجی کردن، بیان نوشتاری، و مهارت های کارکدن با اعداد در زندگی روزمره، معموملا تا بزرگسالی ادامه می یابند.

تغییرات در جلوه نشانه ها با افزایش سن روی می دهند، به طوری که ممکن است فرد مجموعه ای از مشکلات مداوم یا تغییر پذیر در طول عمر داشته باشد.

نمونه هایی از نشانه هایی که می توانند در کودکان پیش دبستانی مشاهده شوند عبارتند از بی علاقگی به بازی ها با صداهای زبان(مثل تکرار، قافیه کردن)، و ممکن است آنها در یادگیری قافیه ها مهمد کودک مشکل داشته باشند. کودکان پیش دبستانی مبتلا به اختلال یادگیری خاص ممکن است بارها از گفتار بچه گانه، کلماتی که بد تلفظ می شونداستفاده کنند و در یادآوری اسامی حروف الفبا، اعداد، یا روزهای هفته مشکل داشته باشند. امکان دارد آنها نتوانند حروف الفبا در نام خودشان را تشخیص دهند و در یادگیری شمردن مشکل داشته باشند. کودکان کودکستانی مبتلا به اختلال یادگیری خاص ممکن است نتوانند حروف الفبا را تشخیص داده و بنویسند، قادر نباشند نام خودشان را بنویسند، یا از هجی کردن جعلی استفاده کنند. ممکن است آنها در تقسیم کردن کلمات گفتاری به هجاها مشکل داشته باشند(مثل «گاوچران» به «گاو» و «چران») و نتوانند کلمات هم قافیه را تشخیص دهند(مثل cat، bat، hat).

بچه های کودکستانی ممکن است در متصل کردن حروف به صداهای آنها نیز مشکل داشته باشند(مثل حرف b صدای /b/ می دهد) و نتوانند واج ها را تشخیص دهند(مثلاً نمی دانند کدام یک دریک مجموعه کلمات ] مثل dog، man،car [یا صدای یکسانی مثل «cat» آغاز می شود).

اختلال یادگیری خاص در کودکان دبستانی معمولاً به صورت مشکل محسوس در یادگیری تطابق حرف – صدا (خصوصاً در کودکان انگلیسی زبان)، رمزگشایی فصیح کلمه، هجی کردن، یا واقعیت هایی ریاضی آشکار می ود؛ خواندن با صدای بلندکند، نادرست، و پرزحمت است، و برخی کودکان برای درک کردن بزرگی اعداد شفاهی یا کتبی مشکل دارند. کودکان در دوره ابتدایی(کلاس ۳-۱) ممکن است همچنان مشکل تشخیص دادن و دستکاری کردن واج ها داشته باشند، نتوانند کلمات رایج تک هجایی را بخوانند(مثل mat یا top)، و قادر نباشند کلماتی را که به صورت بی قاعده هجی می شوند تشخیص دهند(مثل said، two). امکان دارد که آنها مرتکب خطاهایی شوند که مشکلاتی را در متصل کردن صداها و حروف الفبا نشان می دهند(مثل “big”، برای ” got “) و در مرتب کردن اعداد و حروف افبا مشکل داشته باشند. کودکان کلاس ۳ -۱ همچنین ممکن است در یادآوری واقعیت های عدد یا روش های حساب برای جمع کردن، تفریق کردن، و غیره مشکل داشته باشند و شکایت کنند که خواندن یا حساب، دشوار است و از انجام دادن آن اجتناب ورزند. کودکان مبتلا به اختلال یادگیری در سال های متوسطه (کلاس ۶-۴) ممکن است قسمت هایی از کلمات چندهجایی را بد تلفظ کنند یا از قلم بیندازند(مثلا به جای «convertible» بگویند «conible»، به جای «animal» بگویند «aminal») و کلماتی را که صدای مشابه دارند قاطی کنند (مثلا به جای «volcano» بگویند «tornado») و امکان دارد آنها در یادآوری تاریخ ها، اسامی، و شماره تلفن ها و انجام دادن به موقع تکالیف یا آزمون ها مشکل داشته باشند. کودکان در سال های متوسطه همچنین مکرر است درک نامناسب همراه با یا بدون خواندن آهسته، پرزحمت، و نادرست داشته باشند، شاید آنها در خواندن کلماتی که کارکرد کوچکی دارند (مثل that,the,an,in) مشکل داشته باشند. ممکن است آنها هجی کردن خیلی ضعیف و کار نوشتاری نامناسب داشته باشند. امکان دارد که آنها اولین بخش از یک کلمه را درست دریافت کنند و بعد شتابزده حدس بزنند(مثلاً «clover» را به صورت «clock« بخوانند)، و ممکن است از خواندن با صدای بلند بترسند یا از این کار اجتناب ورزند.

در مقابل، نوجوان ممکن است بر رمزگشایی کلمه تسلط یافته باشند، اما خواندن همچنان کند و پرزحمت مانده باشد، و آنها احتمالاً مشکلات محسوسی در درک خواندن و بیان نوشتاری (از جمله هجی کردن نامناسب) و مهارت ضعیف در واقعیت های ریاضی یا حل مسائل ریاضی نشان می دهند. افراد مبتلا به اختلال یادگیری خاص در طول دوره نوجوانی و تا بزرگسالی، ممکن است همچنان اشتباهات هجی کردن متعدد داشته باشند و کلمات تکی و متن متصل را با کندی و تلاش زیاد بخوانند و در تلفظ کردن کلمات چند هجایی مشکل داشته باشند. ممکن است آنها نیاز داشته باشند مطلبی را دوباره بخوانند تا آن را بفهمند یا نکته اصلی آن را درک کنند و در نتیجه گیری از متن نوشتاری، مشکل داشته باشند. نوجوانان و بزرگسالان ممکن است از فعالیت هایی که نیازمند خواندن و حساب هستند (خواندن برای تفریح، خواندن دستورالعمل ها) اجتناب کنند. بزرگسالان مبتلا به اختلال یادگیری خاص مشکلات هجی کردن، خواندن کند و پرزحمت دارند، یا امکان دارد در نتیجه گیری مهم از اطلاعات عددی در اسناد مکتوب مرتبط با کار، مشکل داشته باشند. ممکن است آنها از فعالیت های اوقات فراغت و مرتبط با کار که نیازمند خواندن یا نوشتن هستند اجتناب کنند یا از روش های دیگری برای دسترسی به متن چاپ شده استفاده کنند(مثلاً نرم افزار متن-به-گفتار/گفتار- به متن، کتاب های شنیداری، رسانه های شنیداری-دیداری).

جلوه بالینی دیگر، مشکلات یادگیری محدود هستند که در طول عمر ادامه می یابند، مانند ناتوانی در تسلط یافتن بر درک اسای عدد (مثل آگاهی از اینکه کدام جفت از اعداد یا نقطه ها بیانگر مقدار بزرگتر است)، مهارت نداشتن در تشخیص کلمه یا هجی کردن. اجتناب یا اکراه از پرداختن به فعالیت هایی که به مهارت های تحصیلی نیاز دارند در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان شایع است. دوره های اضطراب شدید یا اختلالات اضطرابی، از جمله شکایت های جسمانی یا حملات وحشتزدگی، در طول عمر شایع هستند و جلوه محدود و گسترده تر مشکلات یادگیری را به همراه دارند.

عوامل خطر و پیش آگهی

محیطی . زودرسی یا وزن کم به هنگام تولد، همین طور قرارگرفتن پیش از تولد در معرض نیکوتین، خطر اختلال یادگیری خاص را افزایش می دهد.

ژنتیکی و فیزیولوژیکی. به نظر می رسد که اختلال یادگیری خاص در خانواده ها انباشه باشد، مخصوصاً که بر خواندن، ریاضیات و هجی کردن تأثیر بگذارد. خطر نسبی اختلال یادگیری خاص در خواندن یا ریاضیات به طور قابل ملاحظه ای در خویشاوندان درجه اول مبتلا به این مشکلات یادگیری در مقایسه با کسانی که به این مشکلات نیستند بالاتر است (به ترتیب ۴ تا ۸ و ۸ تا ۱۰ برابر بیشتر). سابقه خانوادگی مشکلات خواندن (خوانش پریشی)، مهارت های سواد والدین، مشکلات سواد یا اختلال یادگیری خاص را در فرزندان پیش بینی می کند، که بیانگر نقش مخلوط عوامل ژنتیکی و محیطی است.

توارث پذیری بالایی برای توانایی خواندن و ناتوانی خواندن در زبان الفبایی و غیرالفبایی، از جمله توارث پذیری بالا برای اغلب جلوه های توانایی ها و ناتوانی های یادگیری وجود دارد (برای مثال، برآورد توارث پذیری بیشتر از ۶/. است). تغییر همگام (کوواریانس) بین جلوه های مختلف مشکلات یادگیری، بالاست، بدین معنی که ژن های مرتبط با یک جلوه با ژن های مرتبط با جلوه دیگر، همبستگی بالایی دارند.

تعدیل کننده های روند. مشکلات محسوس در رابط با رفتار بی توجهی در سال های پیش دبستانی، مشکلات بعدی در خواندن و ریاضیات (اما نه لزوماً اختلال یادگیری خاص) و پاسخ ندادن به مداخله های تحصیلی موثر را پیش بینی می کنند. تأخیر یا اختلالات در گفتار یا زبان، یا پردازش شناختی معیوب(مثل ۀگاهی واج شناختی، حافظه کوتاه مدت، نامیدن زنجیره لی سریع) در سال های پیش دبستانی، اختلال یادگیری خاص بعدی را در خواندن و بیان نوشتاری پیش بینی می کند. همزمانی اختلال یادگیری خاص با ADHD در مقایسه با اختلال یادگیری خاص بدون ADHD پیامد سلامت روانی بدتر را پیش بینی می کند. آموزش منظم، فشرده، و فردی با استفاده از مداخله های مبتنی بر شواهد، می تواند مشکلات یادگیری را در برخی افراد بهبود بخشد یا اصلاح کند یا استفاده از راهبردهای جبرانی را در دیگران ترغیب نماید و بدین وسیله پیامدهایی را که در غیر این صورت می توانستند ضعیف باشند، کاهش دهد.

موضوعات تشخیصی مرتبط با فرهنگ

اختلال یادگیری خاص در تمام زبان ها، فرهنگ ها، نژادها، و شرایط اجتماعی-اقتصادی روی می دهد، اما جلوه آن می تواند بسته به ماهیت نظام های نمادهای گفتاری یا نوشتاری و شیوه های فرهنگی و آموزشی، تفاوت داشته باشد. برای مثال، نیازمندی های پردازش شناختی خواندن و کارکردن با اعداد، در شیوه های املا تفاوت زیادی دارند. در زبان انگلیسی، نشانه بالینی شاخص قابل مشاهده برای مشکلات یادگیری، خواندن نادرست و آهسته کلمات تکی است؛ در زبان های الفبایی دیگر که نقشه برداری مستقیم تری بین صداها و حروف الفبا دارند(مثل زبان اسپانیایی، آلمانی) و در زبان غیرالفبایی(مثل چینی، ژاپنی)، ویژگی شاخص، خواندن آهسته ولی درست است. در یادگیرنده های انگلیسی زبان، ارزیابی باید توجه به این موضوع را دربرداشته باشد که آیا علت مشکلات خواندن به کهارت محدود در زبان انگلیسی ربط دارد یا به اختلال یادگیری خاص. عوامل خطر برای اختلال یادگیری خاص در یادگیرنده های زبان انگلیسی، سابقه خانوادگی اختلال یادگیری خاص یا تأخیر زبان در زبان بومی، و همین طور مشکلات یادگیری و ناتوانی در رسیدن به دیگران را شامل می شود. اگر در مورد تفاوت های فرهنگی یا زبان، تردید وجود داشته باشد(برای مثال، در یادگیرنده زبان انگلیسی)، در این صورت ارزیابی باید مهارت زبان فرد را در زبان اول یا زبان بومی او و همین طور زبان دوم(در این مورد، انگلیسی) به حساب آورد. همچنین، ارزیابی باید موقعیت زبانی و فرهنگی را که فرد در آن زندگی می کند، همین طور، سابقه تحصیلی و یادگیری او در فرهنگ و زبان اصلی، در نظر بگیرد.

موضوعات تشخیصی مرتبط با جنسیت

اختلال یادگیری خاص در مردان شایع تر از زنان است(دامنه نسبت ها تقریباً از ۲:۱ تا ۳:۱ است) و نمی تواند ناشی از عواملی چون سوگیری ثابت شده، اختلاف تعریفی یا اندازه گیری، زبان، یا جایگاه اجتماعی – اقتصادی باشد.

پیامدهای کارکردی اختلال یادگیری خاص

اختلال یادگیری خاص می تواند پیامدهای کارکردی منفی در طول عمر داشته باشد، از جمله پیشرفت تحصیلی کمتر، میزان بالاتر ترک تحصیل دبیرستان، میزان پایین تر تحصیل پس از دوره متوسط، سطح بالای ناراحتی روان شناختی و سلامت روانی کلی نامناسب تر، میزان بالاتر بیکاری و نیمه بیکاری، و درآمد پایین تر. ترک تحصیل و نشانه های افسردگی همراه با آن، خطر پیامدهای سلامت روانی نامناسب، از جمله گرایش به خودکشی، را بیشتر می کند، در حالی که سطوح بالای حمایت اجتماعی و هیجانی، پیامدها سلامت روانی بهتر را پیش بینی می کند.

تشخیص افتراقی

تغییرات عادی در پیشرفت تحصیلی. اختلال یادگیری خاص از تغییرات عادی در پیشرفت تحصیلی ناشی از عوامل بیرونی (مانند نداشتن فرصت آموزشی، آموزش نامناسب، یادگیری در زبان دوم) متمایز شده است، زیرا این مشکلات یادگیری با وجود فرصت آموزشی مناسب و قرارداشتن در معرض آموزش یکسان همانند گروه همسال، و شایستگی زبان آموزش، و حتی زمانی که با زبان گویشی اصلی فرد متفات است، ادامه می یابد.

ناتوانی عقلانی (اختلال عقلانی رشدی). اختلال یادگیری خاص با مشکلات یادگیری کلی مرتبط با ناتوانی عقلانی تفاوت دارد، زیرا این مشکلات یادگیری با وجود سطح طبیعی عملکرد عقلانی روی می دهد(یعنی مره هوشبهر حداقل۵ ۷۰). اگر ناتوانی عقلانی وجود داشته باشد، اختلال یادگیری خاص را فقط زمانی می توان تشخیص داد که مشکلات یادگیری بیش از آن باشند که معمولاً با ناتوانی عقلانی ارتباط دارند.

مشکلات یادگیری ناشی از اختلالات عصبی یا حسی. اختلال یادگیری خاص از مشکلات یادگیری ناشی از اختلالات عصبی یا حسی(مثل سکته کودکی، صدمه مغزی آسیب زا، اختلال شنوایی، اختلال بینایی) متمایز شده است، زیرا در این موارد یافته های نابهنجاری در معاینه عصبی وجود دارند.

اختلالات عصبی-شناختی. اختلال یادگیری خاص از مشکلات یادگیری مرتبط با اختلالات شناختی تباهش عصبی متمایز شده است، زیرا در اختلال یادگیری خاص، جلوه بالینی مشکلات یادگیری خاص در طول دوره رشد روی می دهد و این مشکلات کاهش محسوس در مقایسه با وضع قبلی را نشان نمی دهد.

اختلال کاستی توجه/بیش فعالی. اختلال یادگیری خاص از عملکرد تحصیلی نامناسب مرتبط با ADHD متمایز شده است، زیرا در اختلال دومی، مشکلات لزوماض بیانگر مشکلات خاص در یادگیری مهارت های تحصیلی نیستند، بلکه دشواری هایی را در عملکرد این مهارت ها منعکس می کنند. با این حال، وقوع همزمان اختلال یادگیری خاص و ADHD بیشتر از آنکه به طور تصادفی انتظار برود رایج است.

اختلالات روان پریشی. اختلال یادگیی خاص از مشکلات تحصیلی و پردازش شناختی مرتبط با اسکیزوفرنی یا روان پریشی متمایز شده است، زیرا در این اختلالات، کاهش(اغلب سریع) در این زمینه-های کارکردی وجود دارد.

همزمانی اختلالات

اختلال یادگیری خاص معمولاً با اختلال عصبی-رشدی (مثل ADHD، اختلالات ارتباط، اختلال هماهنگی مربوط به رشد، اختلال طیف اوتیسم) یا اختلالات روانی دیگر روی می دهد (مثل اختلالات اضطرابی، اختلالات افسردگی و دوقطبی). این همزمانی ها لزوماً تشخیص اختلال یادگیری خاص را منتفی نمی کنند، آیا ممکن است آزمون کردن و تشخیص افتراقی را دشوارترکنند، زیرا هر یک از اختلالاتی که با هم روی می دهند به طول مستقل، اجرای فعالیت های زندگی روزانه، از جمله یادگیری را مختل می کند. بنابراین، برای نسبت دادن این گونه اختلال به مشکلات یادگیری، قضاوت بالینی لازم است. اگر علامتی وجود داشته باشد که تشخیص دیگری بتواند مشکلات یادگیری مهارت های تحصیلی پایه را که در ملاک A توصیف شد توجیه کند، اختلال یادگیری خاص نباید تشخیص داده شود.

13. اختلالات حرکتی

اختلال هماهنگی مربوط به رشد

ملاک های تشخیصی

فراگیری و اجرای مهارت های حرکتی هماهنگ با توجه به سن زمانی فرد و فرصت برای یادگیری استفاده از مهارت، به طور قابل ملاحظه ای پایین تر از حد مورد انتظار است. مشکلات به صورت بی مهارتی یا بی دست وپایی(مثل انداختن چیزها یا برخورد کردن با اشیاء) م همین طور کندی و ی دقتی عملکرد مهارت های حرکتی(مانند گرفتن یک شیء، استفاده از قیچی یا قاشق و چنگال، دستخط، دوچرخه سواری، یا شرکت کردن در ورزش ها) آشکار می شود.
کمبود مهارت های حرکتی در ملاک A، به طور قابل ملاحظه و مداوم در فعالیت های روزانه مناسب برای سن زمانی، اختلال ایجاد می کند(مثل مراقبت از خود و رسیدگی به خود) و بر بایدهی تحصیلی/مدرسه، فعالیت های قبل از شغل و شغلی، اوقات فراغت و بازی تأثیر می گذارد.
شروع نشانه ها در دوره رشد اولیه است.
کمبودهای مهارت های حرکتی با ناتوانی عقلانی(اختلال عقلانی رشدی) یا اختلال بینایی بهتر توجیه نمی شوند و ناشی از بیماری عصبی که بر حرکت تأثیر می گذارد نیستند(مثل فلج مغزی، نقص تغذیه عضلانی، اختلال تباهشی).

ویژگی های تشخیص

تشخیص اختلال هماهنگی مربوط به رشد با ترکیب بالینی سابقه(رشدی و پزشکی)، معاینه بندی، گزارش مدرسه یا محل کار، و ارزیابی فرد با استفاده از آزمون های استاندارد شده ای که از لحاظ روان سنجی دقیق و از لحاظ فرهنگی مناسب باشند، صورت می گیرد. جلوه مهارت های معیوب که به هماهنگ حرکتی نیاز دارند(ملاک A ) با توجه به سن، تفاوت دارد. کودکان خردسال در رسیدن به نقاط عطف حرکتی(یعنی، نشستن، سینه خیز رفتن، راه رفتن) ممکن است تأخیر داشته باشند، اما خیلی ها به نقطه عطف معمول می رسند. همچنین امکان دارد که آنها در پرورش دادن مهارت هایی نظیر عبور کردن از پله ها، رکاب زدن، بستن دکمه های پیراهن، انجام دادن پازل ها، و استفاده از زیپ تأخیر داشته باشند. حتی در صورتی که این مهارت دست یافته باشد، اجرای حرکت ممکن است ناشیانه، کند، یا کمتر از همسالان، دقیق باشد. کودکان بزرگتر و زرگسالان ممکن است در رابطه با جنبه های حرکتی فعالیت هایی نظیر چیدن پازل ها، ساختن مدل ها، توپ بازی کردن(مخصوصاً در تیم ها)، دستخط، تایپ کردن، رانندگی، یا انجام دادن مهارت های مراقبت از خود، سرعت آهسته یا بی دقتی نشان دهند.

اختلال هماهنگی مربوط رشد فقط در صورتی تشخیص داده می شود که اختلال در مهارت های حرکتی به طور قابل ملاحظه ای عملکرد فعالیت های روزانه یا مشارکت در آنها را در زندگی خانوادگی، اجتماعی، مدرسه، یا جامعه مختل کرده باشد(ملاک B). نمونه هایی از این فعالیت ها عبارتند از لباس پوشیدن، خوردن غذا با وسایل متناسب با سن و بدون ریخت وپاش، پرداختن به بازی های جسمانی با دیگران، استفاده از ابزارهای خاص در کلاس مانند خط کش وقیچی، و شرکت کردن در فعالیت های ورزشی و تیمی در مدرسه. نه تنها توانایی انجام دادن این اعمال معیوب است، بلکه کندی محسوی در اجرای آنها رایج است. شایستگی دستخط غالباً تحت تأثیر قرار می گیرد، در نتیجه بر خوانا بودن و / یا سرعت نوشتن و بر پیشرفت تحصیلی تأثیر می گذارد (این تأثیر بر تأکیید بر موافه حرکتی مهارت های نوشتاری از مشکل یادگیری خاص متمایز شده است). در بزرگسالان، مهارت های روزانه در آموزش و کار، مخصوصاً در آنهایی که سرعت و دقت ضروری هستند، تحت تأثیر مشکلات هماهنگی قرار می گیرند.

ملاک C اعلام می دارد که شروع نشانه های اختلال هماهنگی مربوط به رشد باید در اوایل دوره رشد باشد. با این حال، اختلال هماهنگی مربوط رشد معمولاً قبل از ۵ سالگی تشخیص داده نمی شود، زیرا تنوع قابل ملاحظه ای در سن فراگیری تعدادی از مهارت های حرکتی یا فقدان پایداری ارزیابی در اوایل کودکی وجود دارد(برای مثال برخی کودکان عقب افتادگی خود را جبران می کنند) یا به این دلیل که ممکن است علت هاای دیگر تأخیر حرکتی کاملاً آشکار نشده باشند.

ملاک D مشخص می کند که تشخیص اختلال حرکی مربوط به رشد در صورتی داده می شود که مشکلات حرکتی با اختلال بینایی بهتر توجیه نمی شوند یا ناشی از بیماری عصبی نباشند. بنابراین، معاینه عملکرد بینایی و معاینه عصبی باید در ارزیابی تشخیص گنجانده شوند. اگر ناتوانی عقلانی (اختلال عقلانی رشدی) وجود داشته باشند، مشکلات حرکتی بیش از مشکلات مورد انتظار برای سن عقلی است؛ با این حال، هیچ نقطه برش هوشبهر یا ملاک اختلاف مشخص نشده است.

اختلال هماهنگی مربوط به رشد، انواع فرعی مجزا ندارد، ممکن است افراد عمدتاً در مهارت-های حرکتی درشت یا مهارت های حرکتی ظریف، از جمله مهارت های دستخط معیوب باشند. اصطلاحات دیگری که برای توصیف اختلال هماهنگی مربوط رشد به کار رفته اند عبارتند از کنش پریشی کودکی، اختلال رشدی خاص عملکرد حرکتی، و نشانگان بی دست وپایی کودک.

ویژگی های مرتبط که تشخیص را تأیید می کنند

برخی از کودکان مبتلا به اختلال هماهنگی مربوط به رشد، فعالیت حرکتی دیگری(معمولاض متوقف شده)، نظیر حرکات کره مانند(دایره الرقص مانند) یا حرکات حمایت نشده دست وپا یا آینه ای نشان می دهند. به این حرکات«اضافی» به جای نابهنجاریهای عصبی، با عنوان ناپختگی عصبی-رشدی یا علایم ملایم عصبی اشاره شده است. در نوشته های جاری و کاربست بالینی، نقش آنها در تشخیص هنوز معلوم نیست و به ارزیابی بیشتر نیاز دارند.

شکل گیری و روند

روند اختلال هماهنگی مربوط به رشد متغیر است، اما اختلال در پیگیری ۱ ساله ثابت می ماند. گرچه امکان دارد در بلدمده بهبودی وجود داشته باشد، اما مشکلات مربوط به حرکات هماهنگ تا نوجوانی در ۵۰ تا ۷۰ درصد کودکان برآورده شده است. شروع به هنگام اوایل کودکی است. نقاط عطف عطف حرکتی تأخیر شده می توانند اولین علایم باشند، یا این اختلال برای اولین بار زمانی تشخیص داده می شود که کودک سعی می کند تکالیفی مانند نگهداشتن چاقو و چنگال، بستن دکمه های لباس، یا توپ بازی را انجام دهد. در اواسط کودکی، در رابطه با جنبه های حرکتی چیدن پازل ها، ساختن مدل ها، توپ بازی، و دستخط و همین طور منظم کردن نتعلقات، در مواقعی که متوالی کردن و هماهنگی حرکتی ضرورت دارند، مشکلات وجود دارد. در اوایل بزرگسالی، در رابطه با یادگیری تکالیف جدیدی که مستلزم مهارت های حرکتی پیچیده/خودکار هستند، از جمله رانندگی و استفاده از ابزارها، مشکلاتی وجود دارد. ناتوانی در یادداشت برداری و نوشتن سریع می تواند بر عملکرد در محل کار تأثیر بگذارد. وقوع همزمان با اختلالات دیگر(به بخش «همزمانی» برای این اختلال مراجعه کنید) تأثیر بیشتری بر جلوه، روند، و پیامد دارد.

عوامل خطر و پیش آگهی

محیطی. اختلال هماهنگی مربوط به رشد بعد از قرارگرفتن پیش از تولد در معرض الکل و در کودکان زودرس و آنهایی که به هنگام تولد کم وزن هستند، شایع تر است.

ژنتیکی و فیزیولوژیکی. اختلالات در فرایندهای اساسی عصبی-رشدی-مخصوصاً در مهارت های دیداری-حرکتی، هم در ادراک دیداری-حرکتی هم ذهنی کردن فضایی- یافت شده که بر توانایی سازگار شدن حرکتی سریع هنگامی که دشواری حرکات لازم افزایش می یابد، تأثیر می گذارند. کژکاری نغزی مطرح شده است، اما مبنای عصبی اختلال هماهنگی مربوط به رشد با اختلال کاستی توجه / بیش فعالی(ADHD)، ناتوانی های یادگیری خاص، و اختلال طیف اوتیسم، تأثیر ژنتیکی مشترک مطرح شده است. با این حال، وقوع همزمان با ثبات در دوقلوها فقط در موراد شدید آشکار می شود.

موضوعات تشخیصی مرتبط با فرهنگ

اختلال هماهنگی مربوط به رشد در فرهنگ ها، نژادها، و موقعیت های اجتماعی – اقتصادی مختلف روی می دهد. بنا بر تعریف، «فعالیت های زندگی روزمره» دلالت دارد بر اینکه تفاوت های فرهنگی، ایجاب می کنند موقعیتی که کودک در آن زندگی می کند، و اینکه آیا فرصت های مناسبی برای یادگرفتن و تمرین این گونه فعالیت ها داشته است، در نظر گرفته شود.

پیامدهای کارکردی اختلال هماهنگی مربوط به رشد

اختلال هماهنگی مربوط به رشد به عملکرد معیوب ر فعالیت های زندگی روزمره منجر می شود(ملاک B) و این اختلال با بیماری هایی که به طور همزمان روی می دهند، افزایش می یابد. پیامدهای اختلال هماهنگی مربوط به رشد عبارتند از کاهش مشارکت در بازی تیمی و ورزش ها؛ عزت نفس و احساس ارزشمندی پایین؛ مشکلات هیجانی و رفتاری؛ پیشرفت تحصیلی معیوب؛ برازندگی جسمانی نامناسب و کاهش فعالیت بدنی و چاقی.

تشخیص افتراقی

اختلالات حرکتی ناشی از بیماری جسمانی دیگر. مشکلات هماهنگی می توانند با اختلال بینایی و اختلالات عصبی خاص(مثل فلج مغزی، ضایغعات پیش رونده مخچه، اختلالات عصبی-عضلانی) ارتباط داشته باشند. در چنین مواردی، پافته های بیشتری در معاینه عصبی وجود دارند.

ناتوانی عقلانی(اختلال عقلانی رشدی). اگر ناتوانی عقلانی وجود داشته باشد، مهارت های حرکتی ممکن است هماهنگ با ناتوانی های عقلانی معیوب باشند. با این حال، اگر مشکلات حرکتی بیشتر از آن باشند که بتوانند با ناتوانی عقلانی توجیه می شوند، و ملاک های اختلال هماهنگی مربوط به رشد برآورده شده باشند، در این صورت اختلال هماهنگی مربوط به رشد نیز می تواند تشخیص داده شود.

اختلال کاستی توجه/بیش فعالی. افراد مبتلا به ADHD ممکن است زمین بخورد، با اشیا برخورد کنند، یا چیزها را بیندازند، برای معلوم کردن اینکه آیا بی کفایتی حرکتی ناشی از حواسپرتی و تکانشگری است و نه اختلال هماهنگی مربوط به رشد، مشاهده دقیق در موقعیت های مختلف ضرورت دارد. اگر ملاک های ADHD و اختلال هماهنگی مربوط به رشد برآورده شده باشند، هر دو تشخیص می توانند داده شوند.

اختلال طیف اوتیسم. افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است علاقه نداشته باشد، در تکالیفی که به مهارت های هماهنگی پیچیده نیاز دارند مثل توپ بازی، شرکت کننده که بر عملکرد آزمون تأثیر خواهد گذاشت، اما شایستگی حرکتی اساسی را منعکس نمی کند. وقوع همزمان اختلال هماهنگی مربوط به رشد و اختلال طیف اوتیسم رایج است. اگر ملاک های هر دو اختلال برآورده شده باشند، هر دو تشخیص می توانند داده شوند.

نشانگان بیش تحرکی مفصل. افراد مبتلا به مجموعه نشانگانی که موجب قابلیت کشش بیشتر مفاصل می شود(که در معاینه بدنی معلوم می شود؛ اعلب با شکایت درد) ممکن است نشانه های مشابه با نشانه های اختلال هماهنگی مربوط به رشد را آشکار سازند.

همزمانی اختلالات

اختلالاتی که معمولاً با اختلال هماهنگی به رشد روی می دهند عبارتند از اختلال گفتار و زبان، اختلال یادگیری خاص(مخصوصاً خواندن و نوشتن)؛ مشکلات بی توجهی، از جمله ADHD (رایج ترین بیماری همزمان با وقوع همزمان تقریباً ۵۰ درصد)؛ اختلال طیف اوتیسم؛ مشکلات رفتار اخلالگر و هیجانی؛ و نشانگان بیش تحرکی مفصل. مجموعه های متفاوت وقوع همزمان ممکن است وجود داشته باشند (مثل مجموعه با اختلالات شدید خواندن، مشکلات حرکتی ظریف، و مشکلات دستخط؛ مجموعه دیگر با کنترل حرکتی معیوب و برنامه ریزی حرکتی). وجود اختلالات دیگر، اختلال هماهنگی مربوط به رشد را منتفی نمی سازد، بلکه آزمون کردن را دشوارتر می کند و ممکن است به طور مستقل در اجرتی فعالیت های زندگی روزمره اختلال ایجاد کند، بنابراین، برای نسبت دادن اختلال به مهارت های حرکتی، قضات آزماینده لازم است.

14. اختلال حرکت قالبی

مللاک های تشخیصی

رفتار حرکتی تکراری، ظاهراً برانگیخته شده، و به ظاهر بی هدف(مثل تمان دادن سر یا دست، تکان دادن بدن، سرکوبش، گازگرفتن خود، ضربه زدن به بدن خویش).
رفتار حرکتی تکراری در فعالیت های اجتماعی، تحصیلی و فعالیت های دیگر اختلال ایجاد می کند و ممکن است به صدمه دیدن خود منجر شود.
شروع در دوره رشد اولیه است.
رفتار حرکتی تکراری ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد یا بیماری عصبی نیست و با اختلال عصبی رشدی یا روانی دیگر(مثل وسواس موکنی] اختلال موکنی[، اختلال وسواس فکری- عملی) بهتر توجیه نمی شود.

ویژگی های تشخیصی

ویژگی اساسی اختلال حرکت قالبی، رفتار حرکتی تکراری، ظاهراً برانگیخته، و به ظاهر بی هدف است(ملاک A). این رفتارها حرکات موزون سر، دست ها، یا بدن، بدون کارکرد انطباقی آشکار هستند. این حرکات ممکن است به اقداماتی برای متوقف کردن آنها پاسخ بدهند یا ندهند. در کودکانی که به طور عادی رشد می کنند، وقتی توجه به حرکات تکراری معطوف شده باشد یا زمانی که حواس کودک از انجام دادن آنها پرت شده باشد، این حرکات متوقف می شوند. در کودکان مبتلا به اختلالات عصبی-رشدی، رفتارها معمولاً کمتر پذیرایی چنین اقدداماتی هستند. در موارد دیگر، فرد رفتارهای مهار کردن خود را نشان می دهد(مثل نشستن روی دستان، پوشاندن دست ها در لباس، یافتن وسیله حفاظتی).

خزانه رفتارها متغیر است؛ هر فردی رفتار الگو، «امضای» خاص خودش را نشان می دهد. نمونه های حرکات قالبی بدون صدمه زدن به خود عبارتند از تکان دادن بدن، تکان خوردن دست دوطرفه یا حرکات چرخشی دست، حرکت دادن انگشتان جلوی صورت، تکان دادن بازوها، و تکان دادن سر، ولی به این حرکات محدود نمی شوند. نمونه های رفتارهای صدمه زدن به خود عبارتند از سرکوبش مکرر، سیلی زدن به صورت، سیخ زدن به چشم، و گاز گرفتن دست ها، لب ها، یا قسمت های دیگر بدن، ولی محدود به این حرکات نمی شوند. سیخ زدن به چشم خیلی نگران کننده است؛ این در کودکان مبتلا به اختلال بینایی بیشتر روی می دهد. حرکات متعدد می توانند ترکیب شوند(مثل کج کردن سر، تکان دادن تنه، تکان دادن مکررنخ کوتاه جلوی صورت).

حرکات قالبی ممکن است روزی چند بار روی دهند، و از چند ثانیه تا چند دقیقه یا بیشتر ادامه یابند. فراوانی می تواند از چندبار وقوع در یک روز تا چند هفته فاصله بین رویدادها، تفاوت داشته باشد. این رفتارها بسته به موقعیت تفاوت دارند، و زمانی روی می دهند که فرد مشغول فعالیت های دیگر، برانگیخته، تحت فشار، خسته، یا کسل باشد. ملاک A ایجاب می کند که این حرکات «ظاهراً» بی هدف باشند. با این حال، ممکن است برخی حرکات وظایفی داشته باشند. برای مثال، ممکن است حرکات قالبی، اضطراب را در پاسخ به عوامل استرس زای بیرونی کاهش دهند.

ملاک B اعلام می دارد که حرکات قالبی در فعالیت های اجتماعی، تحصیلی، یا فعالیت های دیگر اختلال ایجاد می کنند، در برخی کودکان ممکن است به صدمه زدن خود منجر شوند(یا لگر اقدامات حفاظتی مورد استفاده قرار نگرفته باشند، صدمه خواهند دید). در صورتی که صدمه زدن به خود وجود داشته باشد، باید با استفاده از این شاخص کدگذاری شود. شروع حرکات قالبی در اوایل دوره رشد است (ملاک C). ملاک D اعلام می دارد که رفتار حرکتی قالبی در اختلال حرکت قالبی، ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد یا بیماری عصبی نیست و با اختلال عصبی – رشدی یا روانی دیگر بهتر توجیه نمی شود. وجود حرکات قالبی ممکن است بر مشکل عصبی-رشدی تشخیص داده نشده، مخصوصاً در کودکات ۱ تا ۳ ساله، دلالت داشته باشد.

شکل گیری و روند

حرکات قالبی معمولاً ظرف ۳ سال اول زندگی شروع می شوند. حرکات قالبی ساده در طفولیت رایج هستند و ممکن است در فراگیری مهارت حرکتی دخالت داشته باشند. در کدکانی که حرکات قالبی پیچیده را پرورش می دهند، تقریباً ۸۰ درصد، نشانه_ها را قبل از ۲۴ ماهگی، ۱۲ درصد بین ۲۴ و۳۵ ماهگی، و ۸ درصد در ۳۶ماهگی یا بالاتر، آشکار می سازند. در اغلب کودکانی که به طور عادی رشد می کنند، این حرکات با گذشت زمان برطرف شده یا می توانند متوقف شوند. شروع حرکات قالبی پیچیده ممکن است در طفولیت یا بعداً در دوره رشد باشد. در افراد مبتلا به ناتوانی عقلانی، رفتارهای قالبی صدمه زدن به خود ممکن است به مدت چند سال ادامه یابند، با اینکه الگوی صدمه زدن به خود ممکن است تغییر کند.

عوامل خطر و پیش آگهی

محیطی. انزوای اجتماعی عامل خطری برای تحریک خود است که امکان دارد به صورت حرکات قالبی همراه با صدمه زدن مکرر به خود، پیشرفت کند. استرس محیطی نیز می تواند آغازگر رفتار قالبی باشد. ممکن است ترس، حالت فیزیولوژیکی را تغییر دهد و به افزایش فراوانی رفتارهای قالبی منجر شود.

ژنتیکی و فیزیولوژیکی. عملکرد شناختی پایین تر با خطر بیشتر برای رفتارهای قالبی و پاسخ ضعیف تر به مداخله ها ارتباط دارد. حرکات قالبی در افراد مبتلا به ناتوانی عقلانی متوسط تا شدید/عمیق، رایج تر است که به خاطر نشانگان خاص(مثل نشانگان رت) یا عامل محیطی (مثل محیطی که تحریک نسبتاض ناکافی دارد) به نظر می رسد که بیشتر در معرض خطر حرکات قالبی باشند. رفتارهای مکررصدمه زدن به خود می توانند تیپ پایداری رفتاری در مجموعه نشانگان نوروژنتیک باشند. بای مثال، در نشانگان لش –نیهان، حرکات اختلال کشیدگی عضلانی قالبی و قطع کردن انشگشتان خویش، گاز گرفتن لب، و انواع دیگر صدمه زدن به خود وجود دارند، مگر اینکه فرد مهار شده باشد، و در نشانگان رت و در نشانگان مورنلیادلانژ صدمه زدن به خود می تواند از حرکات قالبی دست –به- دهان ناشی شود. رفتارهای قالبی می توانند از بیماری جسمای دردناک ناشی شوند(مثل عفونت گوش میانی، مشکلات دندان، جریان برگشتی گاسترواسوفاگیل] التهاب معده و مری[).

موضوعات تشخیصی مرتبط با فرهنگ

اختلال حرکت قالبی همراه با یا بدون صدمه زده به خود، در تمام نژادها و فرهنگ ها روی می دهد. نگرش های فرهنگی نسبت به رفتارهای غیرعادی می توانند به تشخیص معوق منجر شوند. تحمل و نگرش های فرهنگی کلی نسبت به حرکتی قالبی تفاوت دارند و باید در نظر گرفته شوند.

تشخیص افتراقی

رشد عادی. حرکات قالبی ساده در طفولیت و اوایل کودکی رایج هستند. امکان دارد که تکان خوردن در حالت انتقال از خواب به بیداری روی دهد، رفتاری که معمولاً با افزایش برطرف می شود. حرکات پیچیده در کودکانی که به طور عادی رشد می کنند کمتر شایع هستند و معمولاً می توانند به حواسپرتی یا تحریک حسی متوقف شوند. روال روزانه فرد به ندرت تحت تأثیر قرار می گیرد و این حرکات عموماً موجب ناراحتی کودک نمی شوند. در این موقعیت ها، تشخیص مناسب نخواهد بود.

اختلال طیف اوتیسم. حرکات قالبی ممکن است بیانگر نشانه اختلال طیف اوتیسم باشند و زمانی باید در نظر گرفته شوند که حرکات و رفتارهای تکراری مورد ارزیابی قرار می گیرند. کمبودهای ارتباط اجتماعی و رفتار متقابل که در اختلال طیف اوتیسم آشکار می شوند، عموماً در اختلال حرکت قالبی وجود ندارند، و بنابراین، تعامل اجتماعی، ارتباط اجتماعی، و رفتارها و تمایلات تکراری خشک و انعطاف پذیر، ویژگی های متمایزکننده نیستند. در صورتی که در اختلال طیف اوتیسم وجود داشته باشد، اختلال حرکت قالبی فقط زمانی تشخیص داده می شود که صدمه رساندن به خود وجود داشته باشد و هنگامی که رفتارهای قالبی به قدر کافی شدید باشند که کانون درمان قرار گیرند.

اختلالات تیک. معمولاً، حرکات قالبی در سن پایین تر(قبل از ۳سالگی) از تیک ها شروع می شوند که میانگین سنی شروع آن ۵ تا ۷ سالگی است. حرکات قالبی در مقایسه با تیک ها که جلوه متغیری دارندف از نظر الگو یا مکان نگاری، بادوام و ثابت هستند. حرکات قالبی می توانند بازوها، دست ها، یا کل بدن را دربرگیرند، در حالی که تیک ها معمولاً چشم ها، صورت، سر، و شانه ها را شامل می شوند. حرکات قالبی ثابت تر، موزون تر و طولانی-تر از تیک ها هستند، که عموماً کوتاه مدت، سریع، تصادفی، و نوسان کننده هستند.

وسواس فکری-عملی و اختلالات مربوط. اختلال حرکت قالبی به وسیله فقدان وسواس های فکری، و همین طور ماهیت رفتارهای تکراری، از اختلال وسواس فکری-عملی(OCD) متمایز می شود. در OCD، فرد احساس می کند که برای انجام دادن رفتارهای تکراری در پاسخ به وسواس فکری یا بر طبق تشریفاتی که باید به صورت خشک اجرا شوند، تحریک شده است، در حالی که در اختلال حرکت قالبی، رفتارها ظاهراً برانگیخته شده اند، اما به ظاهر بی هدف هستند. وسواس موکنی(اختلال موکنی) و اختلال پوست کنی با رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن مشخص می شوند(یعنی، کندن مو و کندن پوست) که ممکن است ظاهراً برانگیخته شده باشند، اما به ظاهر بی هدف نیستند، و امکان دارد الگو نداشته یا موزون نباشند. علاوه بر این، شروع وسواس موکنی و اختلال پوست کنی معمولاً در اوایل دوره رشد نیست، بلکه در حدود بلوغ یا دیرتر است.

بیماری های عصبی و جسمانی دیگر. تشخیص حرکات قالبی، به کنار گذاشتن عادت ها، اطوار قالبی، حرکت پریشی های تشنجی، و داءالرقص ارثی بی خطر نیاز دارد. برای ارزیابی ویژگی هایی که از اختلالات دیگر خبر می دهند، مانند گرفتگی عضلانی، اختلال کشیدگی عضلانی، تیک ها، و داءالرقص ، سابقه و معاینه عصبی ضرورت دارد. حرکات غیرارادی مرتبط با بیماری عصبی می توانند با علایم و نشانه های آنها متمایز شوند. برای مثال، حرکات تکراری و قالبی در حرکت پریشی دیررس می توانند با سابقه مصرف مزمن داروهای ضد روان پریشی و حرکت پریشی دهانی یا چهره ای یا حرکات نامنظم تنه یا دست وپا متمایز شوند. این نوع حرکات به صدمه دیدن خود منجر نمی شوند. تشخیص اختلال حرکت قالبی برای پوست کنی تکراری یا خاراندن مرتبط با مسمومیت یا سوءمصرف آمفتامین(مثل بیمارانی که مبتلا به وسواس فکری-عملی ناشی از مواد/دارو و اختلال مرتبط تشخیص داده شده اند) و حرکات اتتوزداءالرقصی تکراری مرتبط با اختلالات عصبی دیگر، مناسب نیست.

همزمانی اختلالات

اختلال حرکت قالبی می تواند به عنوان تشخیص اصلی یا جانبی برای اختلالی دیگر، روی دهد. برای مثال، حرکات قالبی جلوه مشترک انواع اختلالات عصبی-ژنتیک، مانند نشانگان لش-نیهان، نشانگان رت، نشانگان Xشکننده، نشانگان کورنلیادلانژ، و نشانگان اسمیت-مگنیس هستند. در صورتی که اختلال حرکت قالبی همراه با بیماری جسمانی دیگر روی دهد، هر دو باید کدگذاری شوند.

IV. اختلالت تیک

ملاک های تشخیصی

توجه»: تیک، جنبش حرکتی یا آواگری ناگهانی، سریع، عودکننده، و ناموزون است.

15. اختلال توره

تیک های حرکتی متعدد و یک یا چند تیک آوایی برخی اوقات در طول بیماری وجود دارند، هرچند که نه لزوماً به طور همزمان.
ممکن است تیک ها از نظر فراوانی افزایش و کاهش داشته باشند، ولی به مدت بیش از ۱ سال از شروع اولین تیک، ادامه یافته-اند.
شروع قبل از ۱۸ سالگی است.
این اختلال ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد (مثل کوکائین) یا بیماری جسمانی دیگر نیست (مثل بیماری هانتینگتون، التهاب مغز پس از ویروس).

16. اختلال تیک حرکتی یا آوایی مداوم(مزمن)

تیک های حرکتی یا آوایی تکی یا متعدد در طول بیماری وجود دارند، اما نه هر دو تیک حرکتی و آوایی.
تیک ها ممکن است از نظر رفاوانی افزایش یا کاهش داشته باشند، ولی به مدت بیش از ۱ سال از شروع اولین تیک ادامه داشته اند.
شروع قبل از ۱۸ سالگی است.
این اختلال ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد(مثل موکائین) یا بیماری جسمای دیگر نیست(مثل بیماری هانتینگتون، التهاب مغز پس از ویروس).
ملاک ها هرگز برای اختلال توره برآورده نشده اند.

17. اختلال تیک موقتی

تیک های حرکتی و / یا آوایی تکی یا متعدد.
تیک ها به مدت حداقل ۱ سال از شروع اولین تیک وجود داشته اند.
شروع قبل از ۱۸ سالگی است.
این اختلال ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد (مثل مومائین) یا بیماری جسمانی دیگر نیست (مثل بیماری هانتینگتون، التهاب مغز پس از ویروس).
ملاک ها هرگز برای اختلال توره یا اختلال تیک حرکتی یا آوایی مداوم (مزمن) برآورده نشده اند.

شاخص ها

برای اختلال تیک حرکتی یا آوایی مداوم(مزمن) تنها شاخص «فقط تیک های حرکتی» یا «فقط تیک ها آوایی» لازم است.

ویژگی های تشخیصی

اختلالات تیک چهار طبقه تشخیصی را تشکیل می دهند: اختلال توره، اختلال تیک حرکتی یا آوایی مداوم(مزمن)، اختلال تیک موقتی، و اختلالات تیک مشخص و نامشخص دیگر. تشخیص برای هرگونه اختلال تیک بر وجود تیک های حرکتی و / یا آوایی (ملاک a)، مدت نشانه های تیک(ملاک B)، سن شروع (ملاک C)، و فقدان هر گونه علت شناخته شده، مانند بیماری جسمانی دیگر یا مصرف مواد (ملاک D) استوار است. اختلالات تیک ترتیب سلسله مراتبی دارند(یعنی، اختلال توره، به دنبال آن اختلال تیک مشخص و نامشخص دیگر)، به طوری که وقتی اختلال تیک در یک سطح از سلسله مراتب تشخیص داده شده باشد، تشخیص پایین تر در سلسله مراتب نمی تواند داده شود(ملاک E).

تیک ها جنبش های حرکتی یا آواگری های ناگهانی، سریع، عودکننده، و ناموزون هستند. امکان دارد فردی در طول زمان، نشانه های تیک مختلفی داشته باشد، اما در هر مقطعی از زمان، خزانه تیک به صورت مشخص عود می کند. گرچه تیک ها می توانند تقریباً هر گروه عضلانی یا آواگری را در برگیرندف ولی برخی نشانه های تیکف مانند پلک زدن یا صاف کردن گلوف در جمعیت های بیمار شایع هستند. تیک ها عموماً به صورت غیرارادی تجربه می شوند، ولی می توانند برای مدت زمان های مختلفبه صورت ارادی متوقف شوند.

تیک ها مکی توانند ساده یا پیچیده باشند. تیک های حرکتی ساده کوتاه مدت هستند(یعنی، چنددهم ثانیه) و می توانند پلک زدن، بالا انداختن شانه، و کشیدن دست وپا دربرگیرند. تیک های آوایی ساده، صاف کردن گلو، فین فین کردن، و خرخرکردن در اثر انقباض دیافراگم یا عضلات حلق را شامل می شوند. تیک های حرکتی پیچیده طولانی مدت تر هستند(یعنی، چندثانیه) و اغلب ترکیبی از تیک های ساده مانند چرخاندن سر و یالاانداختن شانه به طور همزمان را دربرمی گیرند. تیک های پیچیده می توانند به صورت هدفمند ظاهر شوند، مانند وضع اندامی سکسی یا زشت تیک مانند(مستهجن کرداری) یا تقلید تیک مانند از حرکات فردی دیگر(پژواک کرداری(. همچنین، تیک های آوایی پیچیده، تکرارکردن صداها یا کلمات خود فرد(مکررگویی)، تکرارکردن آخرین کلمه یا عبارت شنیده شده (پژواک گویی)، یا بر زبان آوردن کلماتی که از لحاظ اجتماعی پسندیده نیستند، از جمله حرف_های زشت، یا بدگویی های قومی، نژادی، یا مذهبی(بددهنی) را شامل می شوند. مهم این است که بددهنی، فریادکشیدن ناگهانی یا غرغرکردن است و فاقد گفتار نامناسب مشابهی است که در تعامل های انسان مشاهده می شود.

وجود تیک های حرکتی و / یا آوایی در بین چهار اختلال تیک تفاوت دارد(ملاکA). در اختلال توره، هر دو تیک حرکتی و آوایی باید وجود داشته باشند، در حالی که در اختلال تیک موقتی، تیک های حرکتی و /یا آوایی می توانند وجود داشته باشند. در اختلال های تیک مشخص و یا نامشخص دیگر، نشانه های اختلال حرکت، به عنوان تیک بهتر مشخص می شوند، اما از نظر جلوه یا سن شروع نامتعارف هستند یا سببشناسی شناخته شده ای دارند.

ملاک مدت دست کم ۱سال (ملاکB) تضمین می کند که افرادی که مبتلا به اختلال توره یا اختلال تیک حرکتی یا آوایی مداوم (مزمن) تشخیص داده شده اند، نشانه-های مداوم داشته اند. شدت تیک ها افزایش و کاهش می یابند، و امکان دارد برخی افراد به مدت چند هفته یا چندماه دوره های بدون تیک داشته باشند؛ با این حال، فردی که نشانههای تیک را به مدت بیش از ۱ سال از شروع اولین تیک داشته است، صرف نظر از مدت دوره های بدون تیک، مبتلا به نشانه های مداوم محسوب می شوند. برای فرد مبتلا به تیک حرکتی و /یا آوایی کمتر از ۱ سال از شروع اولین تیکف تشخیص اختلال تیک موقتی می تواند در نظر گرفته شود. برای اختلالات تیک مشخص و نامشخص دیگر، مدت مشخصی وجود ندارد. شروع تیک ها باید قبل از ۱۸ سالگی باشد(ملاک C). اختلالات تیک معمولاً در دوره پیش از بلوغ شروع می شوند، به طوری که میانگین سنی هنگام شروع بین ۴ تا ۶ سالگی است و وقوع شروع تازه اختلالات تیک در افراد ده تا بیست ساله، کاهش می یابد. شروع تازه نشانه های تیک در بزرگسالان بسیار نادر است و اغلب با قرار گرفتن در معرض مواد مخدر ارتباط دارد(مثل مصرف بیش از اندازه کوکائین) یا ناشی ز صدمه دستگاه عصبی مرکزی است(مثل التهاب پس از ویروس). گرچه شروع تیک در نوجوانان و بزرگسالان شایع نیست، اما بعید نیست که نوجوانان و بزرگسالان برای ارزیابی تشخیصی اولیه مراجعه کننده، و هنگامی که به دقت ارزیابی می شوند، معلوم می شود که سابقه نشانه های خفیف تر دارند که به دوران کودکی برمی گردد. شروع تازه حرکات نابهنجار که از تیک های خارج از داومنه سنی معمول حکایت دارند، باید به ارزیابی برای اختلالات حرکتی یا سبب شناسی های خاص منجر شود.

نشانه های تیک نمی توانند ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد یا بیماری جسمانی دیگر باشند(ملاک D). در صورتی که شواهد نیرومندی از سابقه، معاینه بدنی، و / یا نتایج آزمایشگاه وجود داشته باشد که از علت قابل قبول، نزدیک، و احتمالی برای اختلال تیک خبر می دهد، باید از تشخیص اختلال تیک مشخص دیگر استفاده شود.

داشتن ملاک های تشخیصی که قبلاً برای اختلال توره برآورده شده اند، تشخیص احتمالی اختلال تیک حرکتی یا آوایی مداوم (مزمن) را منتفی می سازد(E). همچنین، اختلال تیک حرکتی یا آوایی مداوم(مزمن) که قبلاض تشخیص داده شده است، تشخیص اختلال تیک موقتی یا اختلال تیک مشخص یا نامشخص دیگر را منتفی می کند(ملاکE).

شکل گیری و روند

شروع تیک ها معمولاً بین ۴ تا ۶ سالگی است. اوج شدت بین ۱۰ تا ۱۲ سالگی روی می دهد، به طوری که در نوجوانی شدت آن کاهش می یابد. خیلی از بزرگسالان مبتلا به اختلالات تیک، کاهش نشانه ها را تجربه می کنند. درصد کمی از افراد در بزرگسالی همواره نشانه های شدید یا بدتر خواهند داشت.

نشانه های تیک در تمام گروه های سنی و در طول عمر به صورت مشابه آشکار می شوند. تیک ها از نظر شدت، افزایش و کاهش می یابند و با گذشت زمان در گروه های عضلانی و آواگری هایی که تحت تأثیر قرار گرفته اند، تغییر می کنند. وقتی کودکان بزرگتر می شوند، از ارتباط تیک های خود با میل هشداردهنده-احساسی بدنی که قبل از تیک واقع می شود- و کاهش احساس تنش به دنبال ابزار تیک، خبر می دهند. تیک های مرتبط با میل هشداردهنده ممکن است به صورت نه کاملاً «غیرارادی» تجربه شوند، از این نظر که می توان در برابر میل شدید و تیک مقاومت کرد. همچنین امکان دارد که فرد احساس کند نیاز دارد تیک را به شیوه ای خاص انجام دهد یا آن را تکرار کند تا به این احساس دست یابد که تیک «کاملاً درست» انجام شده است.

وقتی افراد سن خطر برای انواع بیمارهی های همزمان را گذرانده باشند، آسیب پذیری در برابر دچار شدن به بیماری هایی که به طور همزمان روی می دهند، تغییر می کند. برای مثال، کودکان پیش از بلوغ مبتلا به اختلالات تیک، بیشتر از نوجوانان و بزرگسالان احتمال دارد که به اختلال کاستی توجه /بیش فعالی(ADHD)، اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)، و اختلال اضطرابی جدایی دچار شوند، و نوجوانان و بزرگسالان بیشتر احتمال دارد که شروع تازه اختلال افسردگی اساسی، اختلال مصرف مواد، یا اختلال دووقطبی را تجربیه کنند.

عوامل خطر و پیش آگهی

خلق وخوی. تیک ها با اضطراب، برانگیختگی، و خستگی بدتر می شوند و هنگام فعالیت های آرام و متمرکز، بهتر هستند. افراد هنگامی که مشغول انجام دادن تکالیف درسی یا کارهایی در خاه هستند در مقایسه با زمانیکه در خانه بعد از مدرسه یا هنگام شب استراحت می کندد، تیک های کمتری دارند. رویدادهای استرس زا / تحریک کننده(مثل امتحان دادن، شرکت کردن در فعالیت ها تحریک کننده) اغلب تیک ها را بدتر می کنند.

محیطی. مشاهده کردن حرکت سر و دست و یا صدا در فرد دیگر که فرد مبتلا به اختلال تیک، حرکت یا صدای مشابهی را بروز دهد، که دیگران اشتباهاً آن را هدفمند تصور می کنند. وقتی فرد با صاحبان قدرت تعامل می کند(مثل معلمان، سرپرستان،پلیس) این می تواند خیلی مشکل ساز باشد.

ژنتیکی و فیزیولوژیکی. عوامل ژنتیکی و فیزیولوژیکی بر ازار و شدت نشانه تیک تأثیر می گذارند. آلل های ] ژن های ناهمسان مجاور[ خطر مهم برای اختلال توره و گونه های ژنتیکی نادر در خانواده های مبتلا به اختلالات تیک شناسایی شده اند. عوارض زایمان، سن بالای مادر، وزن کم به هنگام تولد، و سیگار کشیدن مادر در مدت حاملگی، با شدت بدتر تیک ارتباط دارد.

موضوعات تشخیصی مرتبط با فرهنگ

به نظر نمی رسد که اختلالات تیک از نظر ویژگی های بالینی، روند، یا سبب شناسی بسته به نژاد، قومیت، و فرهنگ تفاوت داشته باشند. با این حال، نژاد، قومتريال و فرهنگ می توانند بر اینکه چگونه اختلالات تیک در خانواده و جامعه درک و مدیریت شوند، تأثیر داشته باشند، همچنین بر الگوهای کمک خواهی، و گزینه های درمان تأثیر بگذارند.

موضوعات تشخیصی مرتبط با جنسیت

مردان معمولاً بیشتر از زنان مبتلا می شوند، اما در هنگام تیک ها، سن شروع، یا روند، اختلالات جنسیتی وجود ندارد. زنان مبتلا به اختلالات تیک مداوم به احتما بیشتری اضطراب و افسردگی می شوند.

پیامدهای کارکردی اختلالات تیک

خیلی از افراد مبتلا به تیک خفیف تا متوسط، دچار ناراحتی یا اختلال در عملکرد نمی شوند و ممکن است حتی از تیک های خود آگاه نباشندف افراد مبتلا به نشانه های شدید تر، عموماً اختلالات بیشتری در زندگی روزمره دارند، اما حتی افراد مبتلا به اختلالات تیک متوسط یا شدید ممکن است عملکرد خوبی داشته باشند. وجود بیماری همزمان، مانند ADHD یا OCD، می تواند تأثیر بیشتری بر عملکرد داشته باشد. تیک ها به ندرت عملکرد در فعالیت های روزمره را مختل می کنند و به انزوای اجتماعی، تعارض میان فردی اذیت همسالان، ناتوانی در کارکردن یا رفتن به مدرسه، و کیفیت پایین تر زندگی منجر می شوند. امکان دارد که فرد ناراحتی روان شناختی قابل ملاحظه ای را نیز تجربه کند. عوارض نادر اختلال توره عبارتند از جراحت جسمانی(ناشی از ضربه زدن به خویش)، و جراحت اورتوپدی و عصبی (مثل بیماری دیسک مرتبط با حرکات قوی سر و گردن).

تشخیص افتراقی

حرکت نابهنجار که ممکن است با بیماری های جسمانی دیگر و اختلال حرکت قالبی همراه باشند.

جنبش های حرکتی قالبی به صورت حرکات موزون، تکراری، و قابل پیش بینی غیرارادی تعریف شده اند که هدفمند به نظر می رسند، ولی کارکرد یا هدف انطباقی واضحی ندارند و با حواسپرتی متوقف می شوند. نمونه های آن عبارتند از دست تکان دادن/چرخید تکراری، تکان دادن بازو، و جنباندن انگشت. جنبش های حرکتی قالبی می توانند براساس سن قبلی شروع (کمتر از ۳ سالگی)، مدت طولانی (چند ثانیه تا چند دقیقه)، شکل و مکان ثابت تکراری و پایدار، بدتر شدن به هنگامی که فرد مشغول فعالیت هاس، فقدان میل هشدار دهنده، و توقف با حواسپرتی (مثل نامیدن اسم یا لمس کردن) متمایز شوند. دارءالرقص اعمال سریع، تصادفی، مداوم، ناگهانی، نامنظم، غیرقابل پیش بینی ، و غیرقالبی را نشان می دهد که معمولا دوطرفه هستند و تمام قسمت های بدن را تحت تأثیر قرار می دهند (یعنی، صورت، تنه، و دست و پل). زمان بندب، جهت، و توزیع حرکات، لحظه به لحظه تغییر می کنند، و معمولاً حرکات هنگام انجام دادن عمل ارادی، بدتر می شوند. اختلال کشیدگی عضلانی(اختلال تونوس) انقباض همزمان عضلات موافق و مخالف است که به وضع اندامی یا حرکت تحریف شده قسمت هایی از بدن منجر می شود. وضع اندامی که عضلات آن کشیده شده اند اغلب به وسیله اقدام برای حرکات ارادی و راه اندازی می شود و هنگام خواب دیده نمی شود.

حرکت پریشی های تشنجی ناشی از مواد. حرکت پریشی های تشنجی معمولاً به صورت اختلال کشیدگی عضلانی(اختلال تونوس) یا حرکات دارءالرقص روی می دهند که حرکت ارادی یا فشار باعث وقوع آنها می شود و به ندرت از فعالیت زمینه طبیعی ناشی می شود.

گرفتگی عضلانی. گرفتگی عضلانی با حرکت تک جهشی ناگهانی مشخص می شود که اغلب ناموزون است. گرفتگی عضلانی می تواند با حرکت بدتر شود و در طول خواب روی می دهد. گرفتگی عضلانی به وسیله سرعت، توقف ناپذیری، و فقدان میل هشداردهنده از تیک ها متمایز می شود.

وسواس فکری-عملی و اختلالات مربوط. متمایز کردن وسواس فکری –عملی از تیک ها می تواند دشوار باشد. علایمی که از رفتار وسواس فکری-عملی خبر می دهند عبارتند از سایق شناختی بنیاد (مثل ترس از آلودگی) و نیاز به انجام دادن عمل به شیوه ای خاص به تعداد دفعات مشخص، به طور برابر در هر دو طرف بدن، یا تا زمانی که احساس «کاملاً درست» تحقق یافته باشد. مشکلات کنترل تکانه و رفتارهای تکراری دیگر، از جمله موکنی مداوم، پوست کنی، و ناخن جویدن هدفمندتر و پیچیده تر از تیک ها به نظر می رسند.

همزمان اختلالات

چند بیماری جسمانی و روان پزشکی به عنوان بیماری هایی که همزمان با اختلالات تیک روی می دهند توصیف شده اند، به طوری که وسواس-فکری و اختلالات مربوط خیلی شایع هستند. نشانه های وسواس-فکری که در اختلال تیک مشاهده شده اند به وسیله نشانه های تقارن و نظم، تهاجمی تر و پاسخ ضعیف تر به به داروهای بازدارنده بازجذب گزینشی سروتونین مشخص می شوند. کودکان مبتلا به ADHD ممکن است رفتار اخلالگر، ناپختگی اجتماعی، و مشکلات یادگیری نشان دهند که در پیشرفت تحصیلی و روابط میان فردی اختلال ایجاد می کنند و به مشکلات بیشتر از آنچه توسط اختلال تیک ایجاد می شوند، می انجامد. افراد مبتلا به اختلالات تیک می توانند اختلالات حرکت و اختلالات روانی دیگر، نظیر اختلالات افسردگی، دوقطبی، یا مصرف مواد نیز داشته باشند.

18. اختلال تیک مشخص دیگر

این طبقه در مورد جلوه هایی به کار برده می شود که در آنها، نشانه های مخصوص اختلال تیک که ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی در عملکرد اجتماعی، شغلی، یا زمینه های مهم دیگر عملکرد ایجاد می کنند، غالب باشند، ولی ملاک های کامل رت برای اختلال تیک یا اختلالات دیگر در موقعیت هایی به کار برده می شود که در آنها، متخصص بالینی تصمیم بگیرد دلیل خاص را که در جلوه بالینی ملاک های اختلال تیک یا هراختلال عصبی-رشدی مشخص را برآورده نمی کند، انتقال دهد. این کار با ثبت کردن «اختلال تیک مشخص دیگر» و به دنبال آن با ذکر دلیل خاص انجام می شود(مثل «با شروع بعد از ۱۸ سالگی»).

19. اختلال تیک نامشخص

این طبقه در مورد جلوه هایی به کار برده می شود که در آنها، نشانه های مخصوص اختلال تیک که ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی در عملکرد اجتماعی، یا زمینه های مهم دیگر عملکرد ایجاد می کنند، غالب باشند، ولی ملاک های کامل را برای اختلال تیک یا اختلالات دیگر در طبقه تشخیصی اختلالات عصبی-رشدی برآورده نکنند. طبقه اختلال تیک نامشخص در موقعیت هایی به کار برده می شود که در آنها، متخصص بالینی تصمیم بگیرد دلیل اینکه ملاک ها برای اختلال تیک یا هر اختلال عصبی-رشدی مشخص برآورده نمی شوند را مشخص نکند و جلوه هایی را منظور کند که در آها، اطلاعات کافی برای تشخیص دادن مشخص تر وجود ندارد.

V. اختلالات عصبی-رشدی دیگر

20. اختلال عصبی-رشدی مشخص دیگر

این طبقه در مورد جلوه هایی به کار برده می شود که در آنها، نشانه های مخصوص اختلال عصبی-رشدی که عملکرد اجتماعی، شغلی، یا زمینه های مهم دیگر عملکرد را مختل می کنند، غالب باشند، ولی ملاک های کامل را برای اختلالات دیگر در طبقه تشخیصی اختلالات عصبی-رشدی برآورده نکنند.

طبقه اختلال عصبی-رشدی مشخص دیگر در موقعیت هایی به کار برده می شود که در آنها، متخصص بالینی تصمیم بگیرددلیل خاص را برای اینکه جلوه بالینی، ملاک های هر گونه اختلال عصبی-رشدی مشخص را برآورده نمی کند، انتقال دهد. این کار با ثبت کردن «اختلال عصبی-رشدی مشخص دیگر» و به دنبال آن با ذکر دلیل خاص انجام می شود(مثل «اختلال عصبی-رشدی مرتبط با قرار گرفتن پیش از تولد در معرض الکل»).

نمونه جلوه ای که می تواند با استفاده از تشخیص «مشخص دیگر» تعیین شود به صورت زیر است:

اختلال عصبی-رشدی مرتبط با قرار گرفتن پیش از تولد در معرض الکل: اختلال عصبی-رشدی مرتبط با قرار گرفتن پیش از تولد در معرض الکل با دامنه ای از ناتوانی های مربوط به رشد بعد از مواجهه با الکل در رحم.

21. اختلال عصبی- رشدی نامشخص

این طبقه در مورد جلوه هایی به کار برده می شود که در آنها، نشانه های مخصوص اختلال عصبی-رشدی که عملکرد اجتماعی، شغلی، یا زمینه های مهم دیگر را مختل می کنند، غالب باشند، ولی ملاک های کامل را برای اختلالات دیگر در طبقه تشخیصی اختلالات عصبی-رشدی برآورده نکنند.

طبقه اختلال عصبی-رشدی نامشخص در موقعیت هایی به کار برده نمی شوند را ذکر نکند، و جلوه هایی را منظور کند که در انها، اطلاعات کافی برای تشخیص دادن مشخص تر وجود نداشته باشد(مثلا در بخش های اورژانس).

طیف اسکیزوفرنی و اختلالات روان پریشی

طیف اسکیزوفرنی و اختلالات روان پریشی

طیف اسکیزوفرنی و اختلالات روان پریشی دیگر، اسکیزوفرنی، اختلالات روان پریشی دیگر، و اختلال اسکیزوتایپی (شخصیت) را شامل می شود.

این اختلالات با نابهنجاری­هایی در یک یا چند مورد از پنج زمینه زیر مشخص شده­ اند:

هذیان­ها، توهمات، تفکر و گفتار آشفته، رفتار حرکتی بسیار آشفته یا نابهنجار (از جمله کاتاتونی)، و نشانه های منفی.

ویژگی­های اصلی مشخصه اختلالات روان­پریشی :

هذیان­ ها

توهمات

تفکر و گفتار آشفته

 رفتار حرکتی بسیار آشفته یا نابهنجار ( از جمله کاتاتونی)

نشانه­ های منفی

انواع اختلالات روان­پریشی

 اختلال شخصیت اسکیزوتایپی

اسکیزوفرنی

اختلال اسکیزوتایپی (شخصیت)

انواع فرعی اختلالات هذیانی

اختلال روان­پریشی کوتاه مدت

اختلال اسکیزوفرنی فرم

اسکیزوفرنی

اختلال اسکیزوافکتیو

اختلال روان­پریشی ناشی از مواد و یا دارو

اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر

کـاتـاتـونـی

اختلال کاتاتونیک ناشی از بیماری جسمانی دیگر

کاتاتونی نامشخص

طیف اسکیزوفرنی مشخص دیگر و اختلال روان­پریشی دیگر

طیف اسکیزوفرنی و اختلال روان­پریشی نامشخص دیگر

I. هذیان­ها

هذیان­ ها عقاید ثابتی هستند که با وجود شواهد مغایر، پذیرای تغییر نیستند. محتوای آنها می­تواند انواع موضوعات را در بر داشته باشد. (مثل گزند و آسیب، ارجاعی، جسمانی، مذهبی، بزرگ­ منشی).

هذیان­ های گزند و آسیب (یعنی، اعتقاد به اینکه فرد قرار است توسط کسی، سازمانی، یا گروه دیگری صدمه ببیند، مورد هجوم قرار بگیرد، و غیره) خیلی شایع هستند. هذیان­ های ارجاعی (یعنی، اعتقاد به اینکه حرکات ایما و اشاره، اظهارات، علایم محیطی، و غیره به سمت خویشتن هدایت شده­ اند) نیز شایع هستند. هذیان ­های بزرگ­منشی (یعنی، زمانی که فرد باور دارد توانایی ­ها، ثروت، یا شهرت استثنایی دارد) و هذیان­ های شهوانی (یعنی، وقتی فرد به غلط باور دارد که فرد دیگری به غلط عاشق اوست) نیز دیده شده ­اند. هذیان­های پوچ ­انگاری یا نفی اعتقاد به اینکه فاجعه عمده ای روی خواهد داد را شامل می­شود، و هذیان­های جسمانی بر دل مشغولی درباره سلامتی و کارکرد اندام بدن تمرکز دارد.

هذیان­ ها در صورتی عجیب و غریب انگاشته می­شوند که غیرقابل قبول باشند و برای همتایان همان فرهنگ قابل درک نباشند و از تجربیات زندگی عادی حاصل نشده باشند. نمونه ­ای از هذیان عجیب­ و غریب، این عقیده است که یک نیروی بیرونی، اندام­های بیرونی او را برداشته و اندام­های فرد دیگری را جایگزین آن کرده است بدون اینکه هر گونه زخمی بر جای گذاشته باشد. نمونه ­ای از هذیانی که عجیب­ و غریب نیست، این عقیده است که فرد تحت نظر پلیس قرار دارد، در حالی که دلیل قانع­ کننده­ ای برای آن وجود ندارد. هذیان­ هایی که از دست دادن کنترل بر ذهن یا بدن را ابراز می­کنند عموماً عجیب­ و غریب محسوب می­ شوند؛ اینها عبارتند از اعتقاد به اینکه افکار فرد توسط نیروهای بیرونی «ربوده شده ­اند» (ربایش فکر)، اینکه افکار بیگانه­ ای در ذهن فرد قرار داده شده است (تحمیل فکر)، یا نیروهای بیرونی، بر بدن یا اعمال فرد تأثیر گذارند یا آنها را دستکاری می­کنند (هذیان­های کنترل).

گاهی متمایز کردن هذیان از عقیده­ ای که فرد اعتقاد راسخ به آن دارد دشوار است و تا اندازه­ ای به میزان اعتقاد به عقیده­ای که فرد دارد، با وجود شواهد مغایر درباره درستی آن، بستگی دارد.

II. توهمات

توهمات، تجربیات شبه­ ادراک هستند که بدون محرک بیرونی روی می­دهند، آنها واضح و روشن هستند، از نیرو و تأثیر ادراک­ های بهنجار برخوردارند، و تحت کنترل ارادی نیستند. توهمات میتوانند در هر رسانه حسی روی دهند، اما توهمات شنیداری در اسکیزوفرنی و اختلالات مربوط، بسیار شایع هستند. توهمات شنیداری معمولاً به صورت صداهای آشنا یا ناآشنا تجربه میشوند، که به صورت مجزا از افکار خود فرد درک می­شوند. توهمات باید در زمینه دستگاه­ های حسی مشخص روی دهند؛ هذیان­ هایی که در حال به خواب رفتن (خواب­ آور) یا بیدار شدن (خواب­ زدا) روی می­دهند در دامنه تجربه عادی محسوب می­شوند. توهمات می­توانند در برخی موقعیت­ های فرهنگی، بخش عادی تجربه مذهبی باشند.

III. تفکر (گفتار) آشفته

تفکر آشفته (اختلال فکری صوری) معمولاً از گفتار فرد استنباط می­شود. امکان دارد فرد از یک موضوع به موضوع دیگر جابجا شود (انحراف افکار یا تداعی­ های سست و نامنسجم). جواب­ها به سوالات ممکن است به طور غیر­مستقیم ربط داشته یا کاملاً بی­ ربط باشند (حاشیه­ ای بودن). به ندرت، گفتار ممکن است آنچنان به شدت آشفته باشد که تقریباً غیرقابل درک بوده و از نظر ساختار زبانی به زبان ­پریشی دریافتی شباهت داشته باشد (گسیختگی یا «سالاد کلمه»). چون گفتار به طور خفیف آشفته، شایع و غیر اختصاصی است، این نشانه باید به قدر کافی شدید باشد که ارتباط موثر را مختل کند. اگر فردی که تشخیص را می­دهد، زمینه زبانی متفاوت با زمینه فردی که مورد ارزیابی قرار می­گیرد داشته باشد، ارزیابی کردن شدت این اختلال می­تواند دشوار باشد. تفکر یا گفتار نه چندان آشفته ممکن است در طول دوره­ های مقدماتی یا باقیمانده اسکیزوفرنی روی دهد.

IV. رفتار حرکتی بسیار آشفته یا نابهنجار (از جمله کاتاتونی)

رفتار حرکتی بسیار آشفته یا نابهنجار می­تواند خود را به شیوه ­های مختلف آشکار سازد که از «حماقت» بچگانه تا سراسیمگی غیرقابل پیش ­بینی گسترش دارد. مشکلات می­توانند در هر نوع رفتار هدفمند مورد توجه قرار گیرند که به مشکلاتی در انجام دادن فعالیت­ های زندگی روزمره منجر می­شوند.

رفتارکاتاتونیک افزایش محسوس در واکنش­ پذیری به محیط است. این رفتار از مقاومت در برابر دستورات (منفی­ گرایی)؛ تا حفظ کردن وضع اندامی خشک، نامناسب یا عجیب و غریب؛ تا فقدان کامل پاسخ­ های کلامی و حرکتی (لالی و بهت) گسترش دارد. این رفتار همچنین می­تواند فعالیت حرکتی بی­ هدف و مفرط را بدون علت آشکار، در برگیرد (برانگیختگی کاتاتونیک). ویژگی­ های دیگر عبارتند از حرکات قالبی تکراری، خیره شدن، شکلک درآوردن، لالی، و بازگو کردن­ گفتار. گرچه کاتاتونی از لحاظ تاریخی با اسکیزوفرنی ارتباط داشته ، اما نشانه­ های کاتاتونیک غیراختصاصی هستند و می­توانند در اختلالات روانی دیگر (مثل اختلالات دوقطبی یا افسردگی همراه با کاتاتونی) و بیماری­های جسمانی (اختلال کاتاتونیک ناشی از بیماری جسمانی دیگر) نیز روی دهند.

V. نشانه­ های منفی

نشانه­ های منفی بخش قابل ملاحظه ­ای از بیماری مرتبط با اسکیزوفرنی را توجیه می­کنند، ولی در اختلالات روان­پریشی دیگر کمتر برجسته هستند. دو نشانه منفی اسکیزوفرنی خیلی برجسته ­اند: کاهش ابراز هیجانی و بی ­ارادگی. کاهش ابراز هیجانی، کاهش­ هایی را در ابراز هیجانات در چهره، تماس چشمی، آهنگ صدا، و حرکات دست، سر، و صورت که معمولاً تأکید هیجانی به گفتار می­دهند، شامل می­شود. بی­ ارادگی کاهش انگیزش در فعالیت­ های هدفمندی است که خود فرد آنها را آغاز می­کند. امکان دارد فرد برای مدت طولانی بنشیند و به شرکت کردن در کار یا فعالیت ­های اجتماعی، علاقه کمی نشان دهد.

نشانه­ های منفی دیگر عبارتند از فقدان گفتار، فقدان احساس لذت، و فقدان معاشرت. فقدان گفتار با کاهش صحبت­ کردن آشکار می­شود. فقدان احساس لذت کاهش توانایی لذت­ بردن از محرک­های مثبت یا کاهش یادآوری لذتی است که قبلاً تجربه شده است. عدم معاشرت به بی­ علاقگی آشکار به تعامل ­های اجتماعی اشاره دارد و ممکن است با بی­ ارادگی ارتباط داشته باشد، اما می­تواند جلوه­ ای از فرصت­های محدود برای تعامل­ های اجتماعی نیز باشد.

اختلالات این فصل

این فصل در راستای آسیب ­شناسی روانی سازمان یافته است. متخصصان بالینی ابتدا باید بیماری­هایی را در نظر بگیرند که به ملاک­های کامل برای اختلال روان­پریشی نمی­رسند یا به یک زمینه از آسیب­ شناسی روانی محدود هستند. بعداً باید بیماری­هایی را در نظر بگیرند که از نظر زمانی محدود هستند. سرانجام اینکه، تشخیص اختلال طیف اسکیزوفرنی، کنار گذاشتن بیماری را که می­تواند موجب روان­پریشی شود، ایجاب می­کند.

1. اختلال شخصیت اسکیزوتایپی

اختلال شخصیت اسکیزوتایپی در این فصل ثبت شده، در محدود طیف اسکیزوفرنی محسوب شده است، اما شرح کامل آن در فصل «اختلالات شخصیت» یافت می­شود. تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوتایپی، الگوی فراگیر کمبودهای اجتماعی و میان­ فردی، از جمله کاهش توانایی برقرار کردن روابط صمیمی؛ تحریف­ های شناختی یا ادراکی، و نابهنجاری­ های رفتار را که معمولاً در اوایل بزرگسالی شروع می­شوند، اما در برخی موارد برای اولین بار در کودکی و نوجوانی آشکار می­شوند، دربرمی­گیرد. نابهنجاری عقاید، تفکر، و ادراک برای تشخیص اختلال روانپریشی، زیر آستانه قرار دارند. دو اختلال با نابهنجاری­هایی مشخص شده ­اند به یک زمینه روان­پریشی محدود می­شوند: هذیان­ها یا کاتاتونی. اختلال هذیانی با حداقل یک ماه هذیان­ها، اما نه نشانه ­های روان­پریشی دیگر، مشخص می­شود. کاتاتونی بعداً در این فصل و بیشتر در این بحث، شرح داده شده است.

اختلال روان­پریشی کوتاه مدت بیش از ۱ روز ادامه یافته و ظرف ۱ ماه کاهش می­یابد. اختلال اسکیزوفرنیفرم با جلوه نشانه­ های برابر با اسکیزوفرنی به جز مدت آن (کمتر از ۶ ماه) و فقدان شرط کاهش در عملکرد، مشخص می­شود.

2. اسکیزوفرنی

اسکیزوفرنی دست­کم به مدت ۶ ماه ادامه مییابد و حداقل ۱ ماه نشانه­ های مرحله فعال را شامل می­شود. در اختلال اسکیزوافکتیو، دوره خلقی و نشانه­ های مرحله فعال اسکیزوفرنی با هم روی می­دهتد و حداقل ۲ هفته هذیان­ها یا توهمات بدون نشانه­ های خلقی برجسته، قبل یا بعد ازآن واقع می­شود.

اختلالات روان­پریشی ممکن است ناشی از بیماری دیگر باشند. در اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو، نشانه­ های روان­پریشی به صورت عواقب فیزیولوژیکی مواد مخدر یا سوءمصرف آن، دارو، یا قرارگرفتن در معرض مواد سمی قضاوت می­شوند و بعد از این عوامل، متوقف می­شوند. در اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر، نشانه های روان­پریشی به صورت پیامد فیزیولوژیکی مستقیم بیماری جسمانی دیگر قضاوت می­شوند.

کاتاتونی می­تواند در چندین اختلال، ازجمله اختلالات عصبی-رشدی، روان­پریشی، دوقطبی، افسردگی، و اختلالات روانی دیگر، روی دهد. این فصل تشخیص­ های کاتاتونی مرتبط با اختلال روانی دیگر (شاخص کاتاتونی)، اختلال کاتاتونی ناشی از بیماری جسمانی دیگر، و کاتاتونی نامشخص را نیز در بردارد، و ملاک­ های تشخیصی برای هر سه بیماری با هم شرح داده شده اند.

طیف اسکیزوفرنی مشخص و نامشخص دیگر و اختلالات روان­پریشی دیگر برای طبقه­ بندی جلوه­ های روان­پریشی منظور شده ­اند که ملاک­های لازم را برای هیچ یک از اختلالات روان­پریشی مشخص، یا نشانه ­شناسی روان­پریشی که اطلاعات ناکافی یا مغایر در مورد آنها وجود دارد، برآورده نمی­کنند.

ارزیابی نشانه­ ها و پدیده­ های بالینی مرتبط در روان­پریشی توسط متخصص بالینی

اختلالات روان­پریشی ناهمگن هستند، و شدت نشانه ­ها می­تواند جنبه­ های مهم بیماری، نظیر میزان کمبودهای شناختی یا عصبی-زیستی را پیش ­بینی کند. برای پیش بردن این حوزه، چارچوب مشروحی برای ارزیابی شدت در بخش ۳ «مقیاس ­های ارزیابی» منظور شده است که می­تواند به برنامه­ ریزی درمان، تصمیم ­گیری در مورد پیش­ آگهی، و پژوهش درباره مکانیزمهای پاتوفیزیولوژیکی کمک کند. بخش ۳ «مقیاس­های ارزیابی» همچنین حاوی ارزیابی­های بعدی نشانه­ های اصلی روان­پریشی است، از جمله توهمات، هذیان­ها، گفتار آشفته (به جز اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو و اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر)، رفتار روانی-حرکتی نابهنجار، و نشانه­های منفی، به علاوه ارزیابی­ های بعدی افسردگی و مانی. شدت نشانه­ های خلقی در روان­پریشی، ارزش پیش ­آگهی دارد و درمان را هدایت می­کند. شواهد فزاینده­ای وجود دارد مبنی بر اینکه اختلال اسکیزوافکتیو، طبقه بیماری شناسی مجزا نیست. بنابراین، ارزیابی­های بعدی افسردگی و مانی برای تمام اختلالات روان­پریشی، متخصصان بالینی را نسبت به آسیب خلقی و نیاز به درمان آن هر وقت که مناسب باشد، هوشیار می­کند. مقیاس بخش ۳، ارزیابی بعدی اختلال شناختی را نیز شامل می­شود. خیلی از افراد مبتلا به اختلالات روان­پریشی، در زمینه ­های شناختی که وضعیت کارکردی را پیش­ بینی می­کنند، اختلالاتی دارند. ارزیابی و نوروپسیکولوژیکی بالینی می­تواند به هدایت تشخیص و درمان کمک کند، ولی ارزیابی­های کوتاه بدون ارزیابی نوروپسیکولوژیکی بالینی می­تواند به هدایت تشخیص و درمان کمک کند، ولی ارزیابی­­ های کوتاه بدون ارزیابی نوروپسیکولوژیکی رسمی، اطلاعات مفیدی را در اختیار می­گذارند که می­توانند برای مقاصد تشخیصی کافی باشند. آزمودن نوروپسیکولوژیکی رسمی، در صورتی که اجرا شود، باید توسط پرسنل آموزش دیده در زمینه استفاده از ابزارهای آزمودن، اجرا و نمره ­گذاری شود. اگر ارزیابی نوروپسیکولوژیکی اجرا نشده باشد، متخصص بالینی باید از بهترین اطلاعات موجود برای قضاوت کردن استفاده کند. تحقیق بیشتر درباره این ارزیابی­ها برای مشخص کردن فایده بالینی آنها ضرورت دارد؛ بنابراین، ارزیابی­های موجود در بخش ۳ باید نمونه نخستین برای تحریک کردن پژوهش بیشتر باشند.

3. اختلال اسکیزوتایپی (شخصیت)

ملاک­ها و متن مخصوص اختلال شخصیت اسکیزوتایپی را می­توان در فصل «اختلالات شخصیت» پیدا کرد. چون این اختلال بخشی از طیف اسکیزوفرنی اختلالات محسوب شده، در این قسمت از ICD-9 و ICD-10 با عنوان اختلال اسکیزوتایپی نامیده شده است، در این فصل فهرست شده و در فصل «اختلالات شخصیت» DSM-5 به طور مشروح مورد بحث قرار گرفته است.

ملاک­های تشخیصی

وجود یک (یا تعداد بیشتری) هذیان در مدت ۱ ماه یا بیشتر.
ملاک A برای اسکیزوفرنی هرگز برآورده نشده است.

توجه: توهمات، در صورت وجود، برجسته نیستند و با موضوع هذیانی ارتباط دارند (مثل احساس مورد هجوم حشرات قرار داشتن مرتبط با هذیان­ های هجوم جانوری موذی)

غیر از تأثیر هذیان (هذیان­ها) یا عواقب آن، عملکرد به طور محسوسی معیوب نیست، و رفتار به طور آشکاری عجیب و غریب یا نامتعارف نیست.
اگر دوره­ های مانیک یا افسردگی اساسی روی داده باشند، نسبت به مدت دوره ­های هذیانی، کوتاه بوده ­اند.
این اختلال ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد یا بیماری جسمانی دیگر نیست و با اختلال روانی دیگر، مانند اختلال بدشکلی بدن یا اختلال وسواس فکری-عملی بهتر توجیه نمی­شود.

نوع شهوانی: این نوع فرعی زمانی به کار می­رود که موضوع اصلی هذیان این باشد که شخص دیگری عاشق فرد است.

نوع بزرگ­منشی: این نوع فرعی زمانی به کار می­رود که موضوع اصلی هذیان، اعتقاد به داشتن یا بینش چشمگیر (اما تشخیص داده نشده) یا انجام دادن کشفی مهم باشد.

نوع حسادت: این نوع فرعی زمانی به کار می­رود که موضوع اصلی هذیان فرد این باشد که همسر وی بی­ وفا است.

نوع گزنده و آسیب: این نوع فرعی زمانی به کار می­رود که موضوع اصلی هذیان شامل این عقیده فرد باشد که علیه او توطئه­ چینی، تقلب، جاسوسی می­کنند می­خواهند او را مسموم کنند، به صورت کینه­ توزانه بدنامش کنند، مورد هجوم قرار دهند، جلوی دنبال کردن هدف­ های بلند مدت او را بگیرند.

نوع جسمانی: این نوع فرعی زمانی به کار می­رود که موضوع اصلی هذیان، کارکردها یا احساسات جسمانی را در برداشته باشد.

نوع مختلط: این نوع فرعی زمانی به کار می­رود که هیچ موضوع هذیانی تنهایی غالب نباشد.

نوع نامشخص: این نوع فرعی زمانی به کار می­رود که عقیده هذیانی غالب را نتوان به روشنی تعیین کرد یا در انواع مشخص شرح داده نشده باشد (مثل هذیان­ های ارجاعی بدون مولفه برجسته گزند و آسیب یا بزرگ­ منشی).

همراه با محتوای عجیب و غریب: هذیان­ها در صورتی عجیب­ وغریب انگاشته می­شوند که غیرقابل قبول بوده، غیرقابل فهم بوده، و از تجربیات زندگی عادی به دست نیامده باشند (مثلاً، اعتقاد فرد به اینکه غریبه ­ای اندام­های داخلی او را برداشته و اندام ­های شخص دیگری را بدون برجای­ گذاشتن هر گونه زخم، جایگزین آنها کرده است).

از شاخص­ های روند زیر فقط باید بعد از مدت ۱ ساله اختلال استفاده شود:

اولین دوره، اکنون در دوره حاد: اولین جلوه اختلال، نشانه تشخیصی تعیین­ کننده و ملاک­های زمان را برآورده می­کند. دوره حاد، دوره زمانی است که در ملاک­ های نشانه برآورده شده ­اند.

اولین دوره، اکنون در حالت بهبود نسبی: بهبود نسبی، مدت زمانی است که طی آن بهبودی بعد از دوره قبلی حفظ شده است و ملاک­های مشخص­ کننده اختلال فقط تا اندازه­ ای برآورده شده­ اند.

اولین دوره، اکنون در حالت بهبود کامل: بهبود کامل مدت زمان پس از دوره قبلی است که طی آن هیچ یک از نشانه­ های خاص اختلال وجود ندارد.

دوره­ های متعدد، اکنون در دوره حاد

دوره­ های متعدد، اکنون در حالت بهبود نسبی

دوره­ های متعدد، اکنون در حالت بهبود کامل

مداوم: نشانه­ هایی که ملاک­های تشخیصی اختلال را برآورده می­کنند در اغلب دوره بیماری باقی مانده­ اند، به طوری که دوره ­های نشانه زیر آستانه­ ای نسبت به کلی، خیلی کوتاه هستند.

توجه: تشخیص اختلال هذیانی می­تواند بدون استفاده از این شاخص شدت صورت گیرد.

4. انواع فرعی

در انواع شهوانی، موضوع اصلی هذیان این است که شخص دیگری عاشق فرد است. فردی که این اعتقاد در مورد او وجود دارد معمولاً در جایگاه بالاتری است (مثلا فردی مشهور یا برتر در محل کار)، اما می­تواند کاملاً غریبه باشد. تلاش­ها برای تماس گرفتن با موضوع هذیان، رایج هستند.

در نوع بزرگ­ منشی، موضوع اصلی هذیان، اعتقاد به داشتن استعداد یا بینشی چشمگیر یا انجام دادن کشفی مهم است. در موارد نادر، ممکن است فرد هذیان داشتن روابط مخصوص با فردی برجسته یا آدم برجسته بودن داشته باشد (در این مورد، ممکن است فرد واقعی به صورت حقه باز و شارلاتان در نظر گرفته شده باشد). هذیان­های بزرگ­منشی ممکن است محتوای مذهبی داشته باشند.

درنوع حسادت، موضوع اصلی هذیان، همسر بی­ وفا است. این عقیده علت واقعی ندارد و بر نتیجه­ گیری­های نادرست که «شواهد» ناچیزی از آن حمایت می­کنند، استوار است (مثل لباس بی نظم). فرد دارای این هذیان معمولاً با همسر مقابله می­کند و می­کوشد در این بی­وفایی خیالی، مداخله کند.

در نوع گزنده و آسیب، موضوع اصلی هذیان، این عقیده فرد را شامل می­شود که علیه او توطئه­ چینی شده، تقلب شده، جاسوسی شده، مورد تعقیب قرار گرفته، مسموم شده، به صورت کینه­ جویانه بدنام شده، مورد آزار و اذیت قرار گرفته، یا از دنبال کردن هدف­ های بلند مدت ممانعت شده است. ممکن است بی ­حرمتی یا تحقیر جزئی، اغراق شود و کانون نظام هذیانی قرار گیرد. امکان دارد فرد مبتلا به اقدامات قضایی یا قانونی تلاش­های مکرری برای جلب رضایت به خرج دهد. افراد مبتلا به هذیان­ های گزند و آسیب اغلب رنجیده خاطر و عصبانی هستند و ممکن است علیه کسانی که معتقدند آنها را ناراحت کرده ­اند، به خشونت متوسل شوند.

در نوع جسمانی، موضوع اصلی هذیان، کارکردهای بدن یا احساسات را شامل می­شود. هذیان­ های جسمانی می­توانند به چند شکل روی دهند. رایج­ ترین آن این عقیده است که فرد بوی تهوع ­آوری را بیرون می­دهد؛ اینکه هجوم حشرات روی پوست یا زیر آن وجود دارد؛ اینکه قسمت­های خاصی از بدن بدشکل یا زشت هستند؛ یا اینکه قسمت­ هایی از بدن کار نمی­کنند.

ویژگی­های تشخیصی

ویژگی اصلی اختلال هذیانی وجود یک یا چند هذیان است که حداقل به مدت ۱ ماه ادامه دارند(ملاک A). در صورتی که فرد جلوه نشانه­ ای داشته باشد که ملاک A برای اسکیزوفرنی را برآورده کند، تشخیص اختلال هذیانی داده نمی­شود (ملاک B). غیر از تأثیر مستقیم هذیان­ها، اختلالات در عملکرد روانی-اجتماعی ممکن است محدودتر از آنهایی باشد که در اختلالات روانپریشی دیگر نظیر اسکیزوفرنی دیده می­شوند، و رفتار آشکارا عجیب­ و غریب یا نامتعارف نیست (ملاک C). اگر دوره­ های خلقی همزمان با هذیان­ها روی دهند، کل مدت این دوره ­های خلقی نسبت به کل مدت دوره ­های هذیانی، کوتاه هستند (ملاک D). هذیان­ها ناشی از تأثیرات فیزیولوژکی مواد (مثل کوکائین) یا بیماری جسمانی دیگر (مثل بیماری آلزایمر) نیستند، و با بیماری روانی دیگر، نظیر اختلال بدشکلی بدن یا اختلال وسواس فکری-عملی، بهتر توجیه نمی­شوند (ملاک E).

علاوه بر پنج زمینه نشانه که در ملاک­های تشخیصی مشخص شده­ اند، ارزیابی زمینه­ های نشانه شناختی، افسردگی، و مانی برای ایجاد تمایزات مهم بین انواع اختلال طیف اسکیزوفرنی و اختلالات روان­پریشی دیگر، حیاتی است.

ویژگی­های مرتبط که تشخیص را تأیید می­کنند

مشکلات اجتماعی، زناشویی، یا شغلی می­توانند از عقاید هذیانی اختلال هذیانی ناشی شوند. افراد مبتلا به هذیانی ممکن است بتوانند واقعاً شرح دهند که دیگران عقاید آنها را غیرمنطقی می­دانند، ولی نمی­توانند خودشان این را قبول کنند (یعنی، ممکن است «بینش واقعیت ­بنیاد» اما نه بینش درست وجود داشته باشد). شماری از افراد، دچار خلق تحریک ­پذیر یا ملول می­شوند که معمولاً می­تواند به عنوان واکنشی به عقاید هذیانی آنها درک شود. خشم و رفتار خشونت­ آمیز می­توانند همراه با انواع گزند و آسیب، حسادت، و شهوانی روی دهند. امکان دارد فرد به رفتارهای دعوایی و خصومت ­آمیز بپردازد (مثل فرستادن صدها نامه اعتراض ­آمیز به دولت). مشکلات قانونی می­توانند روی دهند، مخصوصاً در نوع حسادت و شهوانی.

شکل­گیری و روند

به طور متوسط، عملکرد کلی در مجموع بهتر از آن است که در اسکیزوفرنی مشاهده می­شود. گرچه این تشخیص عموماً پایدار است، درصدی از افراد دچار اسکیزوفرنی می­­شوند. اختلال هذیانی ارتباط خانوادگی قابل ملاحظه­ ای با اسکیزوفرنی و اختلال شخصیت اسکیزوتایپی دارد. این اختلال می­تواند در گروه ­های سنی جوان روی دهد، اما در افراد مسن شایع­تر است.

موضوعات تشخیصی مرتبط با فرهنگ

هنگام ارزیابی وجود احتمالی اختلال هذیانی، زمینه فرهنگی و مذهبی فرد به حساب آورده می­شود. محتوای هذیان­ها نیز در زمینه­ های فرهنگی مختلف تفاوت دارد.

پیامدهای کارکردی اختلال هذیانی

اختلال کارکردی معمولاً محدودتر از آن است که در اختلالات روان­پریشی دیگر دیده می­شود، گرچه در برخی موارد، این اختلال ممکن است قابل ملاحظه باشد و عملکرد شغلی نامناسب و انزوای اجتماعی را در بر داشته باشد. در صورتی که عملکرد روانی-اجتماعی نامناسب وجود داشته باشد، عقاید هذیانی به خودی خود نقش مهمی را ایفا می­کنند. ویژگی مشترک افراد مبتلا به اختلال هذیانی این است که وقتی درباره عقاید هذیانی آنها بحث نمی­شود یا بر طبق این عقاید عمل نمی­کنند، رفتار و ظاهر عادی دارند.

تشخیص افتراقی

وسواس فکری-عملی و اختلالات دیگر.

اگر فرد مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی کاملاً متقاعد شده باشد که اختلال وسواس فکری-عملی او درست هستند، در این صورت به جای تشخیص اختلال هذیانی، باید تشخیص اختلال وسواس فکری-عملی، همراه با شاخص فقدان بینش/عقاید هذیانی، داده شود. همچنین اگر فرد مبتلا به اختلال بدشکلی بدن کاملاً متقاعد شده باشد که عقاید اختلال بدشکلی بدن او درست هستند، در این صورت به جای تشخیص اختلال هذیانی، باید تشخیص اختلال بدشکلی بدن، همراه با شاخص فقدان بینش/عقاید هذیانی داده شود.

دلیریوم. روان­ آشفتگی.

اختلال عصبی-شناختی عمده، اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر، و اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو. افراد مبتلا به این اختلالات ممکن است نشانه­ هایی را بروز دهند که از اختلال هذیانی حکایت داشته باشند. برای مثال، هذیان­ های گزند و آسیب ساده در زمینه اختلال عصبی-شناخته عمده، به صورت اختلال عصبی-شناختی عمده، همراه با اختلال رفتاری تشخیص داده خواهد شد. اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو، به صورت مقطعی ممکن است از نظر نشانه­ شناسی شبیه اختلال هذیانی باشد، اما می­تواند به وسیله رابطه زمانی مصرف مواد با شروع و بهبود عقاید هذیانی، متمایز شود.

اسکیزوفرنی و اختلال اسکیزوفرنیفرم.

اختلال هذیانی می­تواند به وسیله فقدان نشانه­ های مخصوص دیگر مرحله فعال اسکیزوفرنی، از اسکیزوفرنی و اختلال اسکیزوفرنیفرم شود.

اختلالات افسردگی و دوقطبی و اختلال اسکیزوافکتیو.

این اختلالات می­توانند به وسیله رابطه زمانی بین اختلال خلقی و هذیان­ها و توسط شدت نشانه­ های خلقی، از اختلال هذیانی متمایز شوند. اگر هذیان­ها منحصراً در طول دوره­ های خلقی روی دهند، در این صورت تشخیص، اختلال افسردگی یا دوقطبی همراه با ویژگی ­های روان­پریشی است. نشانه­ های خلقی که ملاکهای کامل را برای دوره خلقی برآورده می­کنند می­توانند به اختلال هذیانی اضافه شوند. اختلال هذیانی فقط زمانی می­تواند تشخیص داده شود که کل مدت تمام دوره ­های خلقی نسبت به کل مدت اختلال هذیانی نسبتاً کوتاه بماند. در غیر این صورت، تشخیص طیف اسکیزوفرنی مشخص یا نامشخص دیگر و اختلال روان­پریشی همراه با اختلال افسردگی مشخص دیگر، اختلال افسردگی نامشخص، اختلال دوقطبی و اختلال مربوط مشخص دیگر، یا اختلال دوقطبی و اختلال مربوط نامشخص، مناسب است.

5. اختلال روان­پریشی کوتاه مدت

ملاک­های تشخیصی

وجود یکی (یا تعداد بیشتری) از نشانه ­های زیر. حداقل یکی از اینها باید (۱)،(۲) یا (۳) باشد:
هذیان­ها.
توهمات.
گفتار آشفته (مثل انحراف گفتار یا گسیختگی مکرر).
رفتار بسیار آشفته یا کاتاتونیک.

توجه: اگر نشانه، پاسخی باشد که از لحاظ فرهنگی تأیید شده است، آن را منظور نکنید.

مدت دوره اختلال حداقل ۱ روز، اما کمتر از ۱ ماه، همراه با برگشت نهایی کامل به سطح پیش مرضی عملکرد است.
این اختلال با اختلال افسردگی اساسی یا دوقطبی همراه با ویژگی­های روان­پریشی یا اختلال روان­پریشی دیگر نظیر اسکیزوفرنی یا کاتاتونی بهتر توجیه نمی­شود، و ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد (مثل سوءمصرف مواد مخدر یا دارو) یا بیماری جسمانی دیگر نیست.

همراه با عامل (عوامل) استرس ­زای مشخص (روان­پریشی واکنشی کوتاه­ مدت): اگر نشانه­ ها در پاسخ به وقایعی روی دهند که به تنهایی یا با هم، برای تقریباً هر کسی در شرایط مشابه در فرهنگ فرد، به طور محسوسی استرس ­زا خواهند بود.

بدون عامل (عوامل) استرس­ زای مشخص: اگر نشانه ­ها در پاسخ به وقایعی روی ندهند که به تنهایی یا با هم، تقریباً برای هرکسی در شرایط مشابه در فرهنگ فرد، به طور محسوسی استرس ­زا خواهند بود.

همراه با شروع پس از زایمان: اگر شروع در طول حاملگی یا ظرف ۴ هفته پس از زایمان است.

همراه با کاتاتونی

ویژگی­های تشخیصی

ویژگی اصلی اختلال روان­پریشی کوتاه مدت، اختلالی است که شروع ناگهانی حداقل یکی از نشانه­ های مثبت روان­پریشی را شامل می­شود: هذیان­ها، توهمات، گفتار آشفته (مثل انحراف فکر یا گسیختگی مکرر)، یا رفتار روانی-حرکتی بسیار نابهنجار، از جمله کاتاتونی (ملاک A). شروع ناگهانی به صورت تغییر از حالت غیرروان­پریشی به حالت روان­پریشی آشکار ظرف ۲ هفته، معمولاً بدون علامت اولیه بیماری، تعریف شده است. دوره این اختلال ۱ روز، ولی کمتر از ۱ ماه دوام دارد، و فرد سرانجام برگشت کامل به سطح پیش­ مرضی عملکرد دارد (ملاک B). این اختلال با اختلال افسردگی یا دوقطبی همراه با ویژگی­های روان­پریشی، با اختلال اسکیزوافکتیو، یا با اسکیزوفرنی بهتر توجیه نمی­شود و ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد(مثل مواد توهم­زا) یا بیماری جسمانی دیگر(مثل هماتوم زیر سخت­شامه­ای) نیست(ملاک C).

علاوه بر پنج زمینه نشانه که در ملاک­های تشخیصی مشخص شده­اند، برای ایجاد تمایزات مهم بین انواع اختلال طیف اسکیزوفرنی و اختلالات روان­پریشی دیگر، ارزیابی زمینه­ های نشانه شناختی، افسردگی و مانی حیاتی است.

ویژگی­های مرتبط که تشخیص را تأیید می­کنند

افراد مبتلا به اختلال روان­پریشی کوتاه مدت معمولاً دچار آشوب هیجانی یا سردرگمی طاقت ­فرسا می­شوند. امکان دارد که آنها جابجایی­ های سریع از یک عاطفه شدید به عاطفه شدید دیگر داشته باشند. گرچه این آشفتگی کوتاه­ مدت است، اما میزان اختلال ممکن است شدید باشد، و برای اطمینان از اینکه نیازهای غذایی و بهداشتی فرد تأمین شوند و فرد از عواقب قضاوت نادرست، اختلال شناختی، یا عمل کردن بر طبق هذیان­ها مصون بماند، ممکن است نظارت ضروری باشد. به نظر می­رسد که خطر بیشتر رفتار خودکشی­ گرا، مخصوصاً در طول دوره حاد، وجود دارد.

شکل ­گیری و روند

اختلال روان­­پریشی کوتاه­ مدت ممکن است در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی پدیدار شود، و شروع آن می­تواند در طول عمر روی دهد، به طوری که میانگین سنی هنگام شروع، ۳۰ تا ۴۰ سالگی است. بنا بر تعریف، تشخیص اختلال روان­پریشی کوتاه­ مدت، بهبود کامل نشانه­ ها و برگشت کامل نهایی به سطح پیش مرضی عملکرد را ظرف مدت ۱ ماه از شروع اختلال، ایجاب می­کند. در برخی افراد، مدت نشانه­ های روان­پریشی ممکن است خیلی کوتاه باشد (مثلاً چند روز).

عوامل خطر و پیش ­آگهی

خلق و خوی. اختلالات شخصیت از پیشش موجود (مثل اختلال شخصیت اسکیزوتایپی؛ اختلال شخصیت مرزی؛ یا صفات در زمینه روان­پریشی­ خویی، نظیر بی­نظمی ادراکی، و زمینه حالت منفی، مانند بدگمانی) می­توانند فرد را مستعد ابتلا به این اختلال کنند.

موضوعات تشخیصی مرتبط با فرهنگ

متمایز کردن نشانه ­های اختلال روان­پریشی کوتاه­ مدت از الگوهای پاسخی که به لحاظ فرهنگی تأیید شده هستند، اهمیت دارد. برای مثال، در برخی از مراسم مذهبی، ممکن است فرد بگوید صداهایی را می­شوند، اما این صداها عموماً دوام نمی­آورند و اغلب اعضای جامعه فرد آنها را نابهنجار برداشت نمی­کنند. علاوه بر این، هنگام در نظرگرفتن این موضوع که آیا عقاید هذیانی هستند یا نه، زمینه فرهنگی و مذهبی باید به حساب آورده شود.

پیامدهای کارکردی اختلال­ پریشی کوتاه مدت

با وجود میزان بالای برگشت، پیامد از نظر عملکردی و نشانه­ شناسی، برای اغلب افراد، عالی است.

تشخیص افتراقی

بیماری­های جسمانی دیگر. انواع اختلالات جسمانی می­توانند با نشانه­ های روان­پریشی کوتاه­ مدت آشکار شوند. اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر یا دلیریوم، زمانی تشخیص داده می­شود که شواهدی از سابقه، معاینه بدنی، یا نتایج آزمایشگاهی وجود داشته باشد مبنی بر اینکه هذیان­های یا توهمات، پیامد فیزیولوژیکی بیماری جسمانی مشخص هستند (مثل نشانگان کاشینگ، تومور مغزی) (بعداً در این فصل به «اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر» مراجعه کنید).

اختلالات مرتبط با مواد. اختلال روان­پریشی ناشی از مواد /دارو، دلیریوم ناشی از مواد، و مسمومیت با مواد، به وسیله این واقعیت از اختلال روان­پریشی کوتاه مدت متمایز می­شوند که مواد (مثل سوءمصرف مواد مخدر، دارو، قرار داشتن در معرض مواد سمی) از لحاظ سبب­ شناختی مرتبط با نشانه ­های روان­پریشی قضاوت شده باشند ( بعداً در این فصل به «اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو» مراجعه کنید). نتایج آزمایشگاهی، مانند بررسی کردن دارو در ادرار یا سطح الکل در خون، می­تواند در تعیین این موضوع مفید باشد. سابقه دقیق مصرف مواد همراه با توجه به روابط زمانی بین مصرف مواد و شروع نشانه­ ها و ماهیت موادی که مصرف شده است نیز مفید واقع می­شود.

اختلالات افسردگی دوقطبی. اگر نشانه­ های روان­پریشی با دوره خلقی بهتر توجیه شوند، تشخیص اختلال روان­پریشی کوتاه ­مدت نمی­تواند داده شود (یعنی، نشانه­ های روان­پریشی منحصراً در طول دوره کامل افسردگی اساسی، مانیک، یا مختلط روی می­دهند).

اختلالات روان­پریشی دیگر. اگر نشانه­ های روان­پریشی به مدت ۱ ماه یا بیشتر ادامه یابند، تشخیص بسته به اینکه نشانه­ های دیگر وجود داشته باشند، عبارت است از اختلال اسکیزوفرنی فرم، اختلال هذیانی، اختلال افسردگی همراه با ویژگی­های روان­پریشی، اختلال دوقطبی همراه با ویژگی­های روان­پریشی، با اختلال طیف اسکیزوفرنی نامشخص و اختلال روان­پریشی دیگر. در صورتی که نشانه­ های روان­پریشی قبل از ۱ ماه، در پاسخ به درمان موفقیت­ آمیز با دارو کاهش یافته باشند، تشخیص افتراقی بین اختلال روان­پریشی کوتاه مدت و اختلال اسکیزوفرنیفرم دشوار است. احتمال اینکه اختلال عودکننده­ای (مثل اختلال دوقطبی، تشدیدهای حاد اسکیزوفرنی عودکننده) ممکن است مسئول هر گونه دوره­ های روان­پریشی عودکننده باشد، باید مورد توجه قرار گیرد.

تمارض و اختلالات ساختگی. دوره اختلال ساختگی، همراه با عمدتاً علایم و نشانه­ های روان­شناختی، ممکن است ظاهر اختلال روان­پریشی کوتاه­ مدت داشته باشد، اما در چنین مواردی، شواهدی وجود دارد که نشان می­دهند نشانه­ ها عمداً تولید شده ­اند. در صورتی که تمارض، ظاهر نشانه­ های روان­پریشی داشته باشد، معمولاً شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه بیماری برای هدف قابل درکی، جعل شده است.

اختلالات شخصیت. در برخی افراد مبتلا به اختلالات شخصیت، عوامل استرس ­زای روانی-اجتماعی ممکن است باعث وقوع دوره­ های کوتاه­ مدت نشانه­ های روان­پریشی شده باشند. این نشانه­ ها معمولاً گذرا هستند و تشخیص مجزا را ایجاب نمی­کنند. اگر نشانه­ های روان­پریشی حداقل به مدت ۱ ماه ادامه یابند، تشخیص اضافی اختلال روان­پریشی کوتاه­ مدت ممکن است مناسب باشد.

6. اختلال اسکیزوفرنیفرم

ملاک­های تشخیصی

دو ملاک زیر (یا تعداد بیشتر)، هر یک برای مدت زمان قابل ملاحظه ­ای در طول دوره ۱ ماهه وجود دارند (یا کمتر اگر با موفقیت درمان شده باشد). حداقل یکی از اینها باید .

هذیان­ها

توهمات

گفتار آشفته (مثل انحراف گفتار یا گسیختگی مکرر).

رفتار بسیار آشفته یا کاتاتونیک.

نشانه­ های منفی (یعنی، کاهش ابراز هیجانی یا بی­ ارادگی) باشد.

دوره این اختلال حداقل ۱ماه، اما کمتر از ۶ ماه ادامه دارد. در صورتی که تشخیص باید بدون منتظر ماندن برای بهبود داده شود، لازم است «موقتی» محسوب شود.
اختلال اسکیزوافکتیو و اختلال افسردگی یا دوقطبی همراه با ویژگی­های روان­پریشی منتفی دانسته شده­ اند، زیرا یا (۱) دوره ­های افسردگی یا مانیک به طور همزمان با نشانه­ های مرحله فعال روی نداده ­اند، یا (۲) اگر دوره­ های خلقی در مدت نشانه­ های مرحله فعال تری داده باشند، در بخش کمتری از کل مدت دوره­ های فعال و باقیمانده بیماری وجود داشته­ اند.
این اختلال ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد (مثل سوءمصرف مواد مخدر، دارو) یا بیماری جسمانی دیگر نیست.

همراه با ویژگی ­های پیش ­آگهی خوب: این شاخص، به وجود دست­ کم دو ویژگی نیز نیاز دارد: شروع نشانه­ های روان­پریشی برجسته ظرف ۴ هفته از اولین تغییر محسوس در رفتار یا عملکرد عادی؛ سردرگمی یا حیرانی؛ عملکرد اجتماعی و شغلی خوب قبل از بیماری؛ و فقدان عاطفه کند یا سطحی.

بدون ویژگی­ های پیش ­آگهی خوب: این شاخص در صورتی به کار می­رود که دو یا تعداد بیشتری از ویژگی ­های فوق، وجود داشته باشند.

ویژگی­های تشخیصی

نشانه­ های مخصوص اختلال اسکیزوفرنیفرم شبیه نشانه­ های اسکیزوفرنی هستند (ملاک A). اختلال اسکیزوفرنیفرم به وسیله تفاوت آن در مدت، متمایز می­ شود: کل مدت بیماری، از جمله مراحل مقدماتی، فعال، و باقیمانده، حداقل ۱ ماه، ولی کمتر از ۶ ماه است (ملاک B). شرط لازم مدت برای اختلال اسکیزوفرنیفرم، بینابین مدت لازم برای اختلال روان­پریشی کوتاه مدت که بیش از ۱ روز ادامه دارد و ظرف ۱ ماه بهبود می ­یابد، و اسکیزوفرنی است که حداقل به مدت ۶ ماه ادامه می­یابد. تشخیص اختلال اسکیزوفرنیفرم تحت دو موقعیت داده می­شود: (۱) زمانی که دوره بیماری بین ۱ تا ۶ ماه ادامه یابد و فرد بهبود یافته باشد، و (۲) هنگامی که فرد به مدت کمتر از ۶ ماه لازم برای تشخیص اسکیزوفرنی بیمار بوده، ولی هنوز بهبود نیافته است. در این مورد، تشخیص باید به صورت «اختلال اسکیزوفرنیفرم (موقتی)» داده شود، زیرا معلوم نیست که آیا فرد ظرف مدت ۶ماه از این اختلال بهبود خواهد یافت. اگر این اختلال بیشتر از ۶ ماه ادامه یابد، تشخیص باید به اسکیزوفرنی تغییر یابد.

ویژگی متمایز کننده دیگر اختلال اسکیزوفرنیفرم، فقدان ملاکی است که عملکرد اجتماعی و شغلی معیوب را ایجاب می­کند. در حالی که ممکن است چنین اختلالاتی به صورت بالقوه وجود داشته باشند. اما برای تشخیص اختلال اسکیزوفرنیفرم ضروری نیستند.

علاوه بر پنج زمینه نشانه که در ملاک­های تشخیصی مشخص شده ­اند، برای ایجاد تمایزات بین انواع طیف اسکیزوفرنی و اختلالات روان­پریشی دیگر، ارزیابی زمینه های نشانه شناختی، افسردگی، و مانی حیاتی است.

شکل ­گیری و روند

تقریباً یک سوم افراد مبتلا به تشخیص اولیه اختلال اسکیزوفرنیفرم (موقتی) ظرف مدت ۶ ماه بهبود می ­یابند و اختلال اسکیزوفرنیفرم تشخیص نهایی آنهاست. در مورد اکثریت دو سوم باقیمانده افراد، سرانجام تشخیص اسکیزوفرنی یا اختلال اسکیزوافکتیو داده می­شود.

عوامل خطر و پیش­ آگهی

ژنتیکی و فیزیولوژیکی. خویشاوندان افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنیفرم بیشتر در معرض خطر اسکیزوفرنی قرار دارند.

پیامدهای کارکردی اختلال اسکیزوفرنیفرم

پیامدهای کارکردی اکثر افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنیفرم که سرانجام تشخیص اسکیزوفرنی یا اختلال اسکیزوافکتیو در مورد آنها داده می­شود، شبیه پیامدهای این اختلالات هستند. اغلب افراد در چند زمینه عملکرد روزمره، مانند تحصیل یا کار، روابط میان­ فردی، و مراقبت شخصی، دچار کژکاری می­شوند. افرادی که از اختلال اسکیزوفرنیفرم بهبود می­ یابند، پیامدهای کارکردی بهتر دارند.

تشخیص افتراقی

اختلالات روانی و بیماری­های جسمانی دیگر. انواع بیماری­های روانی و جسمانی می­توانند با نشانه­ های روان­پریشی آشکار شوند که باید در تشخیص افتراقی اختلال اسکیزوفرنیفرم در نظر گرفته شوند. این بیماری­ها عبارتند از اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر یا درمان آن؛ دلیریوم یا اختلال عصبی-شناختی عمده؛ اختلال یا دلیریوم ناشی از مواد/دارو؛ اختلال افسردگی یا دوقطبی همراه با ویژگی­ های روان­پریشی؛ اختلال اسکیزوافکتیو؛ دوقطبی و اختلال مربوط مشخص یا نامشخص دیگر؛ اختلال افسردگی یا دوقطبی همراه با ویژگی­های کاتاتونیک؛ اسکیزوفرنی؛ اختلال روان­پریشی کوتاه­ مدت؛ اختلال هذیانی؛ طیف اسکیزوفرنی مشخص یا نامشخص دیگر و اختلال روان­پریشی دیگر؛ اختلالات شخصیت اسکیزوتایپی، اسکیزوئید، یا پارانوئید؛ اختلال طیف اوتیسم؛ اختلالاتی که در کودکی همراه با گفتار آشفته آشکار می­شوند؛ اختلال کاستی توجه/بیش­ فعالی؛ اختلال وسواس فکری-عملی؛ اختلال استرس پس از آسیب؛ و صدمه مغزی آسیب ­زا.

چون ملاک ­های تشخیص اختلال اسکیزوفرنیفرم و اسکیزوفرنی عمدتاً از نظر مدت بیماری تفاوت دارند، بحث تشخیص افتراقی اسکیزوفرنی در مورد اختلال اسکیزوفرنیفرم نیز صدق میکند.

اختلال روان­پریشی کوتاه­ مدت. اختلال اسکیزوفرنیفرم از نظر مدت با اختلال روان­پریشی کوتاه ­مدت که مدت آن کمتر از ۱ ماه است، تفاوت دارد.

7. اسکیزوفرنی

ملاک­های تشخیصی

دو ملاک زیر (یا تعداد بیشتر)، هر یک برای مدت زمان قابل ملاحظه ­ای در طول دوره ۱ ماهه وجود دارد (یا کمتر اگر با موفقیت درمان شده باشد). حداقل یکی از اینها باید (۱)، (۲)، یا (۳) باشد.
هذیان­ها
توهمات
گفتار آشفته (مثل انحراف گفتار یا گسیختگی مکرر).
رفتار بسیار آشفته یا کاتاتونیک.
نشانه­ های منفی (یعنی، کاهش ابراز هیجانی یا بی ­ارادگی).
برای مدت زمان قابل ملاحظه­ ای از شروع اختلال، سطح عملکرد در یک یا چند زمینه عمده، مانند کار، روابط میان­ فردی، یا مراقبت شخصی به طور مشخصی زیر سطحی است که قبل از شروع حاصل شده است (یا در صورتی که شروع در کوردکی یا نوجوانی باشد، ناتوانی در رسیدن به سطح مورد انتظار میان­ فردی، تحصیلی، یا شغلی وجود دارد).
علایم مداوم اختلال حداقل به مدت ۶ ماه ادامه می­ یابند. این دوره ۶ ماهه باید حداقل ۱ ماه نشانه­ ها را در بر داشته باشد (یا کمتر اگر با موفقیت درمان شده باشد) که ملاک A به شکل ضعیف­ شده وجود داشته باشند (مثل عقاید عجیب و غریب، تجربیات ادراکی غیرعادی).
اختلال اسکیزوافکتیو و اختلال افسردگی یا دوقطبی همراه با ویژگی­ های روان­پریشی منتفی شده ­اند، زیرا (۱) هیچ دوره افسردگی یا مانیک به طور همزمان با نشانه ­های مرحله فعال روی نداده ­اند، یا (۲) اگر دوره­ های خلقی در مدت نشانه های مرحله فعال روی داده باشند، در بخش کمتری از کل دوره­ های فعال و باقیمانده بیماری وجود داشته­ اند.
این اختلال ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد (مثل سوءمصرف مواد مخدر، دارو) یا بیماری جسمانی دیگر نیست.
اگر سابقه اختلال طیف اوتیسم یا اختلال ارتباط با شروع کودکی وجود داشته باشد، تشخیص اضافی اسکیزوفرنی فقط در صورتی داده می­شود که هذیان­ها و توهمات برجسته، علاوه بر نشانه ­های لازم دیگر اسکیزوفرنی نیز حداقل به مدت ۱ ماه (یا کمتر اگر با موفقیت درمان شده باشد) وجود داشته باشند.

از شاخص­ های زیر فقط باید بعد از دوره ۱ ساله اختلال و در صورتی که با ملاک­های تشخیصی روند مغایر نباشند استفاده شود.

دوره اول، اکنون در دوره حاد: اولین جلوه اختلال، ملاک­های تشخیصی توصیف­ کننده نشانه و زمان را برآورده می­کند. دوره حاد، مدت زمانی است که در طول آن، ملاک­های نشانه برآورده شده­ اند.

اولین دوره، اکنون در حالت بهبود نسبی: بهبود نسبی مدت زمانی است که در طول آن، بهبود بعد از دوره قبلی حفظ شده و ملاک های توصیف ­کننده اختلال فقط تا اندازه­ای برآورده شده اند.

اولین دوره، اکنون در حالت بهبود کامل: بهبود کامل مدت زمان پس از دوره قبلی است که طی آن نشانه­ های خاص اختلال وجود ندارند.

دوره­ های متعدد، اکنون در دوره حاد: دوره های متعدد را بعد از حداقل دو دوره می­توان تعیین کرد (یعنی، بعد از اولین دوره، بهبود و حداقل یک برگشت).

دوره­ های متعدد، اکنون در حالت بهبود نسبی

دوره ­های متعدد، اکنون در حالت بهبود کامل

مداوم: نشانه­ هایی که در ملاک­های تشخیصی نشانه اختلال را برآورده می­کنند برای بخش عمده­ ای از دوره بیماری باقی می­مانند، به طوری که دوره های نشانه زیر آستانه نسبت به کل دوره، خیلی کوتاه هستند).

ویژگی­های تشخیصی

نشانه های مخصوص اسکیزوفرنی دامنه ­ای از کژکاری­های شناختی، رفتاری، و هیجانی را در بر می­گیرند، اما هیچ نشانه تکی، شاخص مرضی این اختلال نیست. این تشخیص، شناسایی مجموعه ­ای از علایم و نشانه­ های مرتبط با عملکرد شغلی یا اجتماعی معیوب را شامل می­شود. افراد مبتلا به این اختلال از نظر اغلب ویژگی­ ها بسیار تفاوت دارند، زیرا اسکیزوفرنی نشانگان بالینی ناهمگنی است.

حداقل دو نشانه ملاک A باید برای بخش قابل ملاحظه ­ای از زمان در طول دوره ۱ ماهه یا بیشتر، وجود داشته باشند. حداقل یکی از این نشانه­ ها باید وجود واضح هذیان­ها (ملاک A1)، توهمات (ملاک A2)، یا گفتار آشفته (ملاک A3) باشد. رفتار بسیار آشفته یا کاتاتونیک (ملاک A4)، و نشانه­ های منفی (ملاک A5) نیز باید وجود داشته باشند. در موقعیت­ هایی که شانه های مرحله  فعال ظرف یک ماه در پاسخ به درمان کاهش می ­یابند، چنانچه متخصص بالینی برآورد کند که آنها در غیاب درمان ادامه یافته ­اند، ملاک A باز هم برآورده می­شود.

اسکیزوفرنی مستلزم اختلال در یک یا چند زمینه عمده عملکرد است (ملاک B). اگر این اختلال در کودکی یا نوجوانی شروع شود، سطح مورد انتظار عملکرد حاصل نمی­شود. مقایسه فرد با همشیرهایی که به این اختلال مبتلا نشده ­اند می­تواند مفید باشد . کژکاری در طول دوره این اختلال برای مدت قابل ملاحظه­ ای ادامه می­ یابد و به نظر نمی­رسد که نتیجه مستقیم هیچ ویژگی تنها باشد. بی ارادگی (یعنی، کاهش انگیزه دنبال کردن رفتار هدفمند؛ ملاک A5) با کژکاری اجتماعی که در ملاک B شرح داده شد، ارتباط دارد. شواهد نیرومندی نیز برای ارتباط بین اختلال شناختی (به بخش «ویژگی­های مرتبط که تشخیص را تأیید می­کنند» برای این اختلال مراجعه کنید) و اختلال کارکردی در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی وجود دارد.

برخی از علایم اختلال باید بای مدت مداوم حداقل ۶ ماه ادامه یابند (ملاک C). نشانه­ های مقدماتی اغلب قبل از مرحله فعال روی می­دهند و ممکن است نشانه­ های باقیمانده به دنبال آن واقع شوند، که با شکل ­های خفیف یا زیرآستانه­ای توهمات یا هذیان­ها مشخص می­شود. امکان دارد افراد انواع عقاید غیرعادی یا عجیب و غریب را نشان دهند که به درجات هذیانی نیستند (مثقل عقاید تفکر ارجاعی یا سحرآمیز)؛ امکان دارد که آنها تجربیات ادراکی غیرعادی داشته باشند (مثل حس کردن وجود فردی که دیده نمی­شود)؛ ممکن است گفتار آنها کلاً قابل درک اما مبهم باشد؛ و رفتار آنها غیرعادی باشد، اما بسیار آشفته نباشد (مثل زیر لب سخن گفتن در انظار). نشانه­ های منفی در مراحل مقدماتی و باقیمانده شایع هستند و می­توانند شدید باشند. این گونه رفتارها اغلب اولین علامت اختلال هستند. نشانه­ های خلقی و دوره ­های خلقی کامل در اسکیزوفرنی شایع هستند و ممکن است با نشانه­ شناسی مرحله فعال همزمان باشند. با این حال، تشخیص اسکیزوفرنی به صورت متمایز از اختلال خلقی روان­پریشی، مستلزم وجود هذیان­ها و توهمات در غیاب دوره­ های خلقی، در مجموع، فقط باید در بخش کمی از کل مدت دوره­ های فعال و باقیمانده این بیماری وجود داشته باشند.

علاوه بر پنج زمینه نشانه که در ملاک­های تشخیصی مشخص شده ­اند، برای ایجاد تمایزات مهم بین انواع طیف اسکیزوفرنی و اختلالات روان­پریشی دیگر، ارزیابی زمینه ­های نشانه شناختی، افسردگی و مانی، حیاتی است.

ویژگی­های مرتبط که تشخیص را تأیید می­کنند

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است عاطفه نامناسب (مثل خنده در غیاب محرک مناسب)؛ خلق ملول که می­تواند شکل افسردگی به خود بگیرد؛ اضطراب، یا خشم؛ الگوی خواب آشفته (مثل خوابیدن در طول روز و فعالیت به هنگام شب)؛ بی­ علاقگی به خوردن یا امتناع از غذا نشان دهند. مسخ شخصیت، مسخ واقعیت، و ناراحتی ­های جسمانی ممکن است روی دهند و گاهی به درجات هذیانی برسند. اضطراب و فوبی­ها رایج هستند. کمبودهای شناختی در اسکیزوفرنی شایع هستند و ارتباط نیرومندی با اختلالات شغلی و کارکردی دارند. این کمبودها می توانند کاهش­ هایی را در حافظه بیانی، حافظه کوتاه مدت، کارکرد زبان، و کارکردهای اجرایی دیگر، به علاوه سرعت پردازش کندتر دربر داشته باشند. نابهنجاری­ هایی در پردازش حسی و قابلیت بازداری، به علاوه نقصان­ هایی در توجه نیز یافت شده ­اند. برخی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی کمبودهای شناخت اجتماعی نشان می­دهند، از جمله کمبودهایی در توانایی پی بردن به مقاصد دیگران (نظریه ذهن)، و ممکن است به رویدادها یا محرک­ های نامربوط توجه کرده و بعد آنها را به صورت معنی­ دار تعبیر کنند، که شاید به ایجاد هذیان­های توجیهی منجر شود. این اختلالات غالباً در طول بهبود نشانه ­ای ادامه می­یابند.

برخی افراد مبتلا به روان­پریشی ممکن است به اختلال خود بینش نداشته یا از آن آگاه نباشند (یعنی، عدم درک نقیصه). این فقدان «بینش»، ناآگاهی اسکیزوفرنی را شامل می­شود و ممکن است در کل دوره بیماری ادامه یابد. ناآگاهی از بیماری به جای اینکه راهبرد کنارآمد باشد، معمولاً نشانه خود اسکیزوفرنی است. این شبیه عدم آگاهی از کمبودهای عصبی بعد از صدمه مغزی است که عدم درک نقیصه نامیده می­شود. این نشانه رایج ­ترین پیش­ بین پیروی نکردن از درمان است و میزان بالاتر برگشت، تعداد بیشتر درمان­های غیرارادی، عملکردروانی-اجتماعی ضعیف­تر، پرخاشگری، و روند بیماری مناسب­تر را پیش ­بینی می­کند.

خصومت و پرخاشگری می­توانند با اسکیزوفرنی ارتباط داشته باشند، هر چند که حمله خودانگیخته یا تصادفی رایج نیست. پرخاشگری در مردان جوان­تر و افرادی که سابقه قبلی خشونت، پیروی نکردن از درمان، سوءمصرف مواد، و تکانشگری دارند، شایع­تر است. باید توجه داشت که اکثر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی پرخاشگر نیستند و بیشتر از افراد در کل جمعیت مورد آزار و اذیت قرار می­گیرند.

در حال حاضر برای این اختلال آزمایش رادیولوژیکی، آزمایشگاهی یا روان­سنجی وجود ندارد. بین گروه­های افراد سالم و اشخاص مبتلا به اسکیزوفرنی، تفاوت­هایی در چند منطقه مغز آشکار شده­ اند، که از جمله آنها شواهدی هستند که از تحقیقات تصویربرداری، نروپاتولوژیکی، و نوروپسیکولوژیکی به دست آمده­ اند. تفاوت­هایی نیز در معماری سلولی، اتصال ماده سفید، و حجم ماده خاکستری در انواع مناطق مانند قشرهای پیش ­پیشانی و گیجگاهی وجود دارند. کاهش حجم کلی مغز، به علاوه افزایش کاهش حجم مغز با بالا رفتن سن، مشاهده شده است. کاهش حجم مغز با بالا رفتن سن در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی برجسته­ تر از افراد سالم است. سرانجام اینکه، به نظر می­رسد که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی از نظر ردیابی با چشم و شاخص­های الکتروفیزیولوژیک با افراد بدون این اختلال تفاوت دارند.

علایم خفیف عصبی که در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی شایع هستند عبارتند از اختلالات در هماهنگی حرکتی، ادغام حسی، و متوالی کردن حرکتی حرکات پیچیده؛ سردرگمی چپ-راست؛ و بازداری­ زدایی حرکات مرتبط. علاوه بر این، نابهنجاری­های جسمانی خفیف صورت و دست و پا ممکن است روی دهند.

شکل گیری و روند

ویژگی­های روان­پریشی اسکیزوفرنی معمولاً بین اواخر ۲۰ تا ۳۰ سالگی و اواسط ۳۰ تا ۴۰ سالگی پدیدار می­شوند؛ شروع قبل از نوجوانی نادر است. اوج سنی شروع برای اولین بار دوره روان­پریشی در اوایل تا اواسط ۲۰ الی ۳۰ سالگی در مردان و اواخر ۲۰ تا ۳۰ سالگی در زنان است. شروع می­تواند ناگهانی یا پنهان باشد، اما اکثر افراد شکل­ گیری کند و تدریجی انواع علایم و نشانه­ ها را که اهمیت بالینی دارند، آشکار می ­سازند. نیمی از این افراد از نشانه­ های افسردگی شکایت می­کنند. به طور سنتی، سن پایین­تر هنگام شروع به صورت پیش­ بینی کننده پیش ­آگهی بدتر انگاشته شده است. با این حال، تأثیر سن به هنگام شروع احتمالاً با جنسیت ارتباط دارد، به طوری که مردان سازگاری پیش­ مرزی بدتر، پیشرفت تحصیلی کمتر، نشانه­ های منفی و اختلال شناختی برجسته ­تر و در مجموع، پیامد بدتر دارند. شناخت معیوب شایع است، و تغییرات در شناخت در طول رشد وجود دارند و قبل از ظاهر شدن روان­پریشی واقع می­شوند، و در طول بزرگسالی، شکل اختلالات شناختی پایدار را به خود می­گیرند. اختلالات شناختی ممکن است زمانی که نشانه­ های دیگر در حالت بهبود هستند ادامه یابند و به معلولیت بیماری کمک کنند.

عوامل پیش­بینی کننده روند و پیامد عمدتاً توضیح داده نشده ­اند، و ممکن است روند و پیامد با اطمینان پیش­بینی نشوند. به نظر می­رسد که روند در تقریباً ۲۰ درصد افراد مبتلا به اسکیزوفرنی مطلوب باشد، و گزارش شده که تعداد کمی از افراد کاملاً بهبود می­یابند. با این حال، اغلب افراد مبتلا به اسکیزوفرنی باز هم به کمک های روزانه رسمی و غیررسمی نیاز دارند، و شماری از آنها به طور مزمن بیمار می­مانند، همراه با تشدیدها و بهبودهای نشانه­ های فعال، در حالی که دیگران روند تباهی تدریجی دارند.

نشانه ­های روان­پریشی، شاید در ارتباط با کاهش طبیعی مرتبط با سن فعالیت دوپامین، در طول عمر کاهش می ­یابند. نشانه­ های منفی با پیش ­آگهی ارتباط نزدی­ک­تر از نشانه­ های مثبت دارند و بادوام­تر هستند. به علاوه، کمبودهای شناختی مرتبط با بیماری ممکن است در طول روند بیماری بهبود نیابند.

ویژگی ­های اصلی اسکیزوفرنی در کودکی یکسان هستند، اما تشخیص دادن دشوارتر است. هذیان­ها و توهمات ممکن است در کودکان کمتر از بزرگسالان پیچیده باشند، و توهمات دیداری شایع­ ترند و باید از بازی خیالی عادی متمایز شوند. گفتار آشفته در تعدادی از اختلالات با شروع کودکی (مثل اختلال طیف اوتیسم)، همین­ طور رفتار آشفته (مثل اختلال کاستی توجه/ بیش­ فعالی) روی می­دهند. این نشانه ­ها نباید بدون در نظر گرفتن اختلالات شایع­تر کودکی، به اسکیزوفرنی نسبت داده شوند. موارد شروع کودکی شبیه موارد بزرگشالی با پیامد ضعیف هستند که شروع تدریجی و نشاه­ های منفی برجسته دارند. کودکانی که بعدها تشخیص اسکیزوفرنی در مورد آنها داده می شود به احتمال بیشتری دچار اختلالات هیجانی-رفتاری و آسیب­ روانی نامشخص، تغییرات عقلانی و زبان، و تاخیرهای حرکتی خفیف می­شوند.

مواردی که شروع دیرهنگام دارند (یعنی شروع بعد از ۴۰ سالگی) بیشتر در زنان دیده می­شوند که ممکن است ازدواج کرده باشند. اغلب، این روند با برجسته بودن نشانه ­های روان­پریشی همراه با حفظ عاطفه و عملکرد اجتماعی مشخص شده است. این گونه موارد شروع دیرهنگام باز هم می­توانند ملاک­های تشخیصی اسکیزوفرنی را برآورده کنند، اما هنوز معلوم نیست که آیا این همان بیماری اسکیزوفرنی است که قبل از میانسالی (مثلاً قبل از ۵۵ سالگی) تشخیص داده شده است.

عوامل خطر و پیش­ آگهی

محیطی. فصل تولد به وقوع اسکیزوفرنی ربط داده شده است، از جمله اواخر زمستان /اوایل بهار در برخی مناطق و تابستان برای نوع کمبود این بیماری. وقوع اسکیزوفرنی و اختلالات مربوط در کودکانی که در محیط شهری بزرگ شده­ اند و در برخی از گروه­ های اقلیت قومی، بالاتر است.

ژنتیکی و فیزیولوژیکی. عوامل ژنتیکی در تعیین خطر برای اسکیزوفرنی مشارکت نیرومند دارند، هرچند اغلب افرادی که مبتلا به اسکیزوفرنی تشخیص داده شده ­اند، سابقه خانوادگی روان­پریشی ندارند.

اَلل به یونانی allélon به معنای متقابل یا دوجانبه است. هر ژن بر روی کروموزوم (فام‌تن) جایگاه ویژه‌ای دارد در این جایگاه ویژه نوکلئوتیدها چیده شده‌اند که به آن توالی اسید نوکلئیک می‌گویند. الل (allele) در حقیقت ژن کنترل کننده ی یک صفت است که در یک جایگاه مشخص روی کروموزوم قرار گرفته. آلل هایی که در جایگاه مشابه هم روی کروموزوم های همتا قرار گرفته اند یک صفت را کنترل می کنند. مثلا چروکیدگی یا صاف بودن دانه های یک گیاه را دو آللی که در جایگاه مشابه هم روی دو کروموزوم همتا قرار گرفته اند کنترل می کنند. بین آلل ها سه رابطه ی غالب و مغلوب، غالب ناقص و هم توان برقرار است.

آمادگی توسط طیفی از آلل ­های خطر، رایج یا نادر، ایجاد می­شود، به طوری که هر آلل فقط در بخش کوچکی از کل پراکنش جمعیت مشارکت دارد. آلل­های خطری که تا به امروز مشخص شده ­اند با اختلالات روانی دیگر، از جمله اختلال دوقطبی، افسردگی، و اختلال طیف اوتیسم نیز ارتباط دارند. عوارض حاملگی و زایمان همراه با کمبود اکسیژن و سن بالاتر مادر، با خطر بیشتر اسکیزوفرنی در جنین در حال رشد ارتباط دارند. علاوه بر این، ناملایمات دیگر پیش از تود و در حین تولد، از جمله استرس، عفونت، سوءتغذیه، دیابت مادر، و بیماریهای جسمانی دیگر، با اسکیزوفرنی ارتباط دارند. با این حال، اکثر فرزندانی که این عوامل خطر را داشته اند دچار اسکیزوفرنی نمی­شوند.

موضوعات تشخیصی مرتبط با فرهنگ

عوامل فرهنگی و اجتماعی – اقتصادی باید در نظر گرفته شوند، مخصوصاً هنگامی که فرد و متخصص بالینی زمینه فرهنگی و اجتماعی – اقتصادی مشترک نداشته باشند. عقایدی که در یک فرهنگ هذیانی یه نظر می­رسند (مثل جادوگری) ممکن است در فرهنگ دیگری عموماً پذیرفته شده باشند. در برخی فرهنگ­ ها، توهمات دیداری یا شنیداری یا محتوای مذهبی (مثل شنیدن صدای خدا) بخش عادی تجربه مذهبی است. علاوه بر این، توع زبان در سبک­ های قصه­ پردازی فرهنگ ­های مختلف ممکن است ارزیابی گفتار آشفته را با مشکل مواجه سازد. ارزیابی عاطفه مستلزم حساسیتنسبت به تفاوت­ها در سبک­های ابزار هیجانی، تماس چشمی، و زبان بدن است که در فرهنگ­های مختلف، متفاوت هستند. اگر ارزیابی در قالب زبانی انجام شود که با زبان اصلی فرد تفاوت داشته باشد، باید اطمینان حاصل شود که فقدان گفتار با موانع زبان ارتباط ندارند. برخی فرهنگ­ها، ممکن است پریشانی، شکل توهمات یا شبه­ توهمات و عقاید بسیار ارزشمند بگیرند که ممکن است از لحاظ بالینی شبیه روان­پریشی واقعی باشند، اما در خرده­ گروه­ بیمار، هنجاری هستند.

موضوعات تشخیصی مرتبط با جنسیت

چندویژگی، ابراز بالینی اسکیزوفرنی در زنان مردان متمایز می­کنند. وقوع کلی اسکیزوفرنی در زنان قدی پایین ­تر است، مخصوصاً در مواردی که درمان­ شده ­اند. سن شروع در زنان دیرتر است، به طوری که اوج آن همان­گونه که قبلاً شرح داده شد، اواخر ۲۰ تا ۳۰ سالگی است (به بخش «شکل­گیری و روند» برای این اختلال مراجعه کنید). نشانه­ ها در زنان بیشتر آکنده از عاطفه است، و نشانه­ های روان­پریشی بیشتر، به علاوه آمادگی بیشتر برای اینکه نشنه­ های روان­پریشی در سنین بالاتر بدتر شوند، وجود دارد. تفاوت­های نشانه دیگر، نشانه­ های منفی و آشفتگی کمتر را شامل می­شوند. سرانجام اینکه، عملکرد اجتماعی در زنان، بهتر حفظ شده می­مانند. با این حال، موارد استثنایی زیادی در این هشدارهای کلی وجود دارد.

خطرخودکشی

تقریباً ۵ تا ۶ درصد افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در اثر خودکشی می­میرند، نزدیک به ۲۰ درصد یک یا چند بار دست به خودکشی می­زنند، و تعداد بیشتری، اندیشه­ پردازی خودکشی قابل ملاحظه ­ای دارند. رفتار خودکشی­ گرا گاهی در پاسخ به توهمات دستوری برای صدمه زدن به خویشتن با دیگران است. خطر خودکشی در کل عمر برای مردان و زنان بالا باقی می­ماند، هرچند ممکن ست در مردان جوان­تر که مصرف مواد همزمان دارند، خیلی بالا باشد. عوامل خطر عبارتند از داشتن نشانه­ های افسردگی یا احساس ناامیدی و بیکاربودن، و این خطر در مدت پس از دوره روان­پریشی یا ترخیص از بیمارستان نیز بالاتر است.

پیامدهای کارکردی اسکیزوفرنی

اسکیزوفرنی با کژکاری اجتماعی و شغلی قابل توجه دارد. بی­ ارادگی یا جلوه­ های دیگر اختلال، حتی در صورتی که مهارت­های شناختی برای تکالیف در دست اجرا کافی باشند، اغلب پیشرفت تحصیلی و حفظ کردن شغل را مختل می­کند. اغلب افراد در سطح پایین­تر از سطح ازدواج والدین خود استخدام شده ­اند، و اغلب آنها، مخصوصاً مردان، ازدواج نمی کنند یا تماس اجتماعی محدودی خارج از خانواده دارند.

تشخیص افتراقی

اختلال افسردگی اساسی یا دوقطبی همراه با ویژگی­های روان­پریشی یا کاتاتونیک. تمایز اسکیزوفرنی و اختلال افسردگی یا دوقطبی همراه با ویژگی­های روان­پریشی یا کاتاتونی به رابطه زمانی بین اختلال خلقی و روان­پریشی، و به شدت نشانه ­های افسردگی یا مانیک بستگی دارد. اگر هذیان­ها یا توهمات منحصراً در مدت ددوره افسردگی اساسی یا مانیک روی دهند، تشخیص، افسردگی یا اختلال دوقطبی همراه با ویژگی­های روان­پریشی است.

اختلال اسکیزوافکتیو. تشخیص اختلال اسکیزوافکتیو مستلزم آن است که دوره افسردگی اساسی یا مانیک به طور همزمان روی دهند به طوری که نشانه­ های مرحله حاد و نشانه ­های خلقی در بخش عمده ­ای از کل مدت دوره های فعال وجود داشته باشند.

اختلال اسکیزوفرنیفرم و اختلال روان­پریشی کوتاه ­مدت. به طوری که در ملاک C مشخص شده، این اختلالات مدت کوتاه­تری از اسکیزوفرنی دارند، که به ۶ ماه نشانه­ ها نیاز دارد. در اختلال اسکیزوفرنیفرم، اختلال کمتر از ۶ ماه وجود دارد، در اختلال روان­پریشی کوتاه مدت، نشانه­ ها حداقل ۱ روز، اما کمتر از ۱ ماه وجود دارند.

اختلال هذیانی. اختلال هذیانی را می­توان با فقدان نشانه ­های دیگر که مخصوص اسکیزوفرنی هستند از اسکیزوفرنی متمایز کرد (مثل هذیان­ها، توهمات برجسته شنیداری یا دیداری، گفتار آشفته، رفتار بسیار آشفته یا کاتاتونیک، نشانه­ های منفی)

اختلال شخصیت اسکیزوتایپی. اختلال شخصیت اسکیزوتایپی را می­توان با نشانه ­های زیرآستان ه­ای که با ویژگی­های بادوام شخصیت ارتباط دارند، از اسکیزوفرنی متمایز کرد.

اختلال وسواس فکری-عملی و اختلال بدشکلی بدن. افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی و اختلال بدشکلی بدن ممکن است بینش یا فقدان آن را نشان دهند، و اشتغالات ذهنی ممکن است به درجات هذیانی برسند. اما اختلالات با وسواس­های فکری برجسته، وسواس­های عملی، اشتغال ذهنی به ظاهر یا بوی بدن، یا رفتارهای مکرر متمرکز بر بدن، از اسکیزوفرنی متمایز می­شوند.

اختلال استرس پس از آسیب. اختلال استرس پس از آسیب می­تواند به بازگشت به گذشته­ ها را که کیفیت توهمی دارند دربرداشته­ باشد، و گوش به زنگی زیاد ممکن است به درجات پارانوئید برسند. اما برای تشخیص دادن، رویداد آسیب ­زا و ویژگی ­های نشانه مخصوص در ارتباط با مرور کردن رویداد در ذهن یا واکنش نشان دادن به آن، ضرورت دارند.

اختلال طیف اوتیسم یا اختلالات ارتباط. این اختلالات نیز ممکن است نشانه­ هایی شبیه به دوره روان­پریشی داشته باشند، اما با کمبودهای مخصوص­شان در تعامل اجتماعی همراه با رفتارهای تکراری و محدود و کمبودهای شناختی و ارتباط دیگر متمایز می­شوند. فرد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم یا اختلال ارتباط، برای اینکه مبتلا به اسکیزوفرنی یا بیماری همزمان تشخیص داده شود، باید نشانه­ هایی داشته باشد که ملاک­های کامل اسکیزوفرنی را همراه با توهمات یا هذیان­های برجسته به مدت حداقل ۱ ماه برآورده کنند.

اختلالات روانی دیگر مرتبط با دوره روان­پریشی. تشخیص اسکیزوفرنی فقط در صورتی داده می­شود که دوره روان­پریشی بادوام باشد و ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد یا بیماری جسمانی دیگر نباشد. افراد مبتلا به دلیریوم ( روان­آشفتگی) یا اختلال عصبی-شناختی عمده یا خفیف ممکن است نشانه­ های روان­پریشی را آشکار سازند، اما اینها با شروع تغییرات شناختی هماهنگ با این اختلالات، رابطه زمانی دارند. افراد مبتلا به اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو ممکن است نشانه ­های مخصوص ملاک C برای اسکیزوفرنی را آشکار سازند، اما اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو را معمولاً به وسیله رابطه زمانی مصرف مواد با شروع و بهبود روان­پریشی در غیاب مصرف مواد، متمایز کرد.

همزمانی اختلالات

میزان همزمانی یا اختلالات مرتبط با مواد در اسکیزوفرنی بالاست. افزون بر نیمی از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی اختلال مصرف توتون دارند و به طور منظم سیگار می­کشند. همزمانی با اختلالات اضظرابی به طور فزاینده ­ای در اسکیزوفرنی تشخیص داده شده است. میزان اختلال وسواس فکری-عملی و اختلال وحشت زدگی در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در مقایسه با کل جمعیت، بالاست. اختلال شخصیت اسکیزوتایپی یا پارانوئید گاهی می­تواند قبل از شروع اسکیزوفرنی واقع شود.

امید زندگی در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به خاطر بیماری­های جسمانی مرتبط، کاهش می ­یابد. افزایش وزن، دیابت، نشانگان متابولیک، و بیماری قلبی-عروقی و ریوی در اسکیزوفرنی شایع­تر از کل جمعیت هستند. رسیدگی نکردن مناسب به رفتارهای حفظ سلامتی (مثل بررسی سرطان، ورزش) خطر بیماری مزمن را افزایش می­دهد، اما عوامل دیگر اختلال، از جمله داروها، سبک زندگی، سیگارکشیدن، و رژیم غذایی، نیز می­توانند نقش داشته باشند. آسیب ­پذیری مشترک برای روان­پریشی و اختلالات جسمانی ممکن است مقداری از همزمانی اختلالات جسمانی اسکیزوفرنی را توجیه کند.

8. اختلال اسکیزوافکتیو

ملاک­های تشخیصی

دوره بدون وقفه بیماری که در طول آن، دوره خلقی اساسی (افسردگی یا مانیک) همراه با ملاک A اسکیزوفرنی روی دهد.

توجه: دوره افسردگی اساسی باید ملاک A1 را شامل باشد: خلق افسرده.

هذیان­ها و توهمات به مدت ۲ هفته یا بیشتر در غیاب دوره خلقی اساسی (افسرده یا مانیک) در کل مدت بیماری.
نشانه ­هایی که ملاک­های دوره خلقی اساسی را برآورده می­کنند و در بخش عمده ­ای از کل مدت قسمت ­های فعال و باقیمانده بیماری وجود دارند.
این اختلال ناشی از تأثیرات مواد (مثل سوءمصرف مواد مخدر، دارو) یا بیماری جسمانی دیگر نیست.

نوع دوقطبی: این نوع فرعی در صورتی به کار می­رود که دوره مانیک بخشی از جلوه بیماری باشد. دوره­ های افسردگی نیز ممکن است روی دهند.

نوع افسردگی: این نوع فرعی در صورتی به کار می­رود که فقط دوره ­های افسردگی بخشی از جلوه بیماری باشند.

همراه با کاتاتونی .

از شاخص­ های روند زیر فقط باید بعد از دوره ۱ ساله اختلال و در صورتی که با ملاک­های تشخیصی روند مغایر نباشند، استفاده شود.

اولین دوره، اکنون در دوره حاد: اولین جلوه اختلال، ملاک­های تشخیصی و نشانه و زمان را برآورده می­کند. دوره حاد مدت زمانی است که طی آن ملاک­های نشانه برآورده شده­ اند.

اولین دوره، اکنون در حالت بهبود نسبی: بهبود نسبی مدت زمانی است که طی آن بهبودی بعد از دوره قبلی حفظ شده و ملاک­های مشخص کننده اختلال فقط تا اندازه­ ای برآورده شده ­اند.

اولین دوره، اکنون در حالت بهبودی کامل: بهبود کامل مدت زمان پس از دوره قبلی است که طی آن نشانه­ های خاص اختلال وجود ندارند.

دوره­ های متعدد، اکنون در دوره حاد: دوره ­های متعدد می­توانند بعد از حداقل دو دوره تعیین شوند (یعنی بعد از اولین دوره، بهبود و حداقل یک برگشت).

دوره ­های متعدد، اکنون در حالت بهبود نسبی

دوره ­های متعدد، اکنون در حالت بهبود کامل

مداوم: نشانه­ هایی که ملاک­های نشانه اختلال را برآورده می­کنند در اکثر دوره بیماری باقی می­مانند، به طوری که دوره های نشانه زیر آستان ه­ای نسبت به کل دوره، خیلی کوتاه هستند.

توجه: برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد شکل­گیری و روند (عوامل مرتبط با سن)، عوامل خطر و پیش ­آگهی (عوامل خطر محیطی)، موضوعات تشخیصی مرتبط با فرهنگ، موضوعات تشخیصی مرتبط با جنسیت، به بخش­های مربوط در اسکیزوفرنی، اختلاات دوقطبی نوع I و II، و اختلال افسردگی اساسی در فصل­های مخصوص آنها مراجعه کنید.

ویژگی­های تشخیصی

تشخیص اختلال اسکیزوافکتیو بر ارزیابی دوره بدون وقفه بیماری استوار است که در طول آن فرد همچنان نشانه­ های فعال یا باقیمانده بیماری روان­پریشی را آشکار می­سازد. این تشخیص معمولاً، اما نه لزوماً، در طول دوره بیماری روان­پریشی داده می­شود. در یک زمانی در طول این دوره، ملاک A برای اسکیزوفرنی باید برآورده شده باشد، ملاک­های B (کژکاری اجتماعی) و F (منتفی بودن اختلال طیف اوتیسم یا اختلال ارتباط دیگر با شروع کودکی) برای اسکیزوفرنی، لزومی ندارد برآورده شده باشند. علاوه بر برآورده شدن ملاک A برای اسکیزوفرنی، دوره خلقی اساسی وجود دارد (افسردگی اساسی یا مانیک) (ملاک A برای اختلال اسکیزوافکتیو). چون فقدان علاقه یا لذت در اسکیزوفرنی شایع است، برای برآورده کردن ملاک A جهت اختلال اسکیزوافکتیو، دوره افسردگی اساسی باید خلق افسرده فراگیر را در بر داشته باشد (یعنی، وجود کاهش علاقه یا لذت محسوس، کافی نیست). دوره­ های افسردگی یا مانی در بخش عمده­ ای از کل مدت این بیماری وجود دارند (یعنی، بعد از اینکه ملاک A برآورده شده باشد) (ملاک C برای اختلال اسکیزوافکتیو). برای مجزا کردن اسکیزوافکتیو از اختلال افسردگی یا دوقطبی همراه با ویژگی ­های روان­پریشی، هذیان­ها یا توهمات باید حداقل به مدت ۲ هفته در غیاب دوره خلقی اساسی (افسرده یا مانیک) در مقطعی از کل مدت بیماری، وجود داشته باشند(ملاک B برای اختلال اسکیزوافکتیو). نشانه ­ها نباید ناشی از تأثیرات مواد یا بیماری جسمانی دیگر باشند (ملاک D برای اختلال اسکیزوافکتیو).

ملاک C برای اختلال اسکیزوافکتیو مشخص می­کند که نشانه­ های خلقی که ملاک­های دوره خلقی اساسی را برآورده می­کنند باید در بخش عمده­ای از کل مدت بخش فعال و باقیمانده بیماری وجود داشته باشد. ملاک C مستلزم ارزیابی نشانه­ های خلقی برای کل دوره بیماری روان­پریشی است، که با ملاک موجود در DSM-IV ، که فقط به ارزیابی دوره کنونی نیاز داشت، تفاوت دارد. اگر نشانه ­های خلقی فقط برای مدت نسبتاً کوتاهی وجود داشته باشند، تشخیص، اسکیزوفرنی است، نه اختلال اسکیزوافکتیو. متخصص بالینی هنگام تصمیم­گیری در مورد اینکهه آیا جلوه بالینی فرد ملاک­های C زا برآورده می­کند یا نه، باید کل مدت بیماری روان­پریشی را بررسی کند (یعنی، هر دو نشانه­ های فعال و باقیمانده) و تعیین کند چه موقعی نشانه­ های خلقی مهم (درمان­ نشده یا نیازمند به درمان با داروی ضدافسردگی و / یا تثبیت ­کننده خلق) با نشانه­ های روان­پریشی همراه بوده ­اند. این تصمیم به اطلاعات پیشین ه­ای کافی و قضاوت بالینی نیاز دارد. برای مثال، فردی که سابقه ۴ ساله نشانه ­های اسکیزوفرنی فعال و باقیمانده دارد، دچار افسردگی و مانیک می­شود که روی هم رفته، در طول ۴ سال سابقه بیماری روانپریشی، بیش از ۱ سال را اشغال نمی­کنند. این جلوه بالینی، ملاک­های C را برآورده نخواهد کرد.

علاوه بر پنج زمینه نشانه که در ملاک­های تشخیصی مشخص شده ­اند، ارزیابی نشانه ­های شناختی، افسردگی و مانی برای ایجاد تمایزات مهم بین طیف اسکیزوفرنی مختلف و اختلالات روان­پریشی دیگر حیاتی است.

ویژگی­های مرتبط که تشخیص را تأیید می­کنند

عملکرد شغلی غالباً معیوب است، اما این ملاک توصیف ­کننده نیست (برخلاف اسکیزوفرنی). ارتباط اجتماعی محدود و مشکلاتی در رابطه با مراقبت شخصی با اختلال اسکیزوافکتیو ارتباط دارند، اما نشانه ­های منفی از آنچه در اسکیزوفرنی دیده می­شوند، کمتر شدید و کمتر بادوام هستند. عدم درک نقیصه (یعنی بینش ضعیف) نیز در اختلال اسکیزوافکتیو شایع است، اما این کمبودها در بینش ممکن است از کمبودهای مشابه در اسکیزوفرنی، کمتر شدید و فراگیر باشند. اگر نشانه­ های خلقی بعد از بهبود نشانه­ هایی که ملاک A برای اسکیزوفرنی را برآورده می­کنند ادامه یابند؛ افراد مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو ممکن است بعدها بیشتر در معرض خطر مبتلا شدن به دوره­ های اختلال افسردگی اساسی یا اختلال دوقطبی باشند. امکان دارد اختلالات مرتبط با الکل یا مواد دیگر وجود داشته باشند. هیچ آزمون یا مقیاس­ های زیستی وجود ندارد که بتواند به تشخیص دادن اختلال اسکیزوافکتیو کمک کند. اینکه آیا اختلال اسکیزوافکتیو از نظر ویژگی­ های مرتبط، نظیر نابهنجاری­های ساختاری یا کارکردی مغز، کمبودهای شناختی، یا عوامل خطر ژنتیکی یا اسکیزوفرنی تفاوت دارد یا نه، معلوم نیست.

شکل­گیری و روند

سن معلوم هنگام شروع اختلال اسکیزوافکتیو، اوایل بزرگسالی است. هر چند شروع می­تواند در هر دوره­ ای از نوجوانی تا سنین بالاتر باشد. شمار قابل ملاحظه ­ای از افرادی که مبتلا به بیماری روان­پریشی دیگر تشخیص داده شده­ اند، بعدها هنگامی که الگوی دوره ­های خلقی آشکارتر می­شود، مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو تشخیص داده خواهند شد. با توجه به ملاک تشخیصی کنونی C، انتظار می­رود هنگامی که نشانه­ های خلقی کمتر برجسته می­شوند، تشخیص برای افراد از اختلال اسکیزوافکتیو به اختلال دیگری تبدیل شود. پیش ­آگهی برای اختلال اسکیزوافکتیو قدری بهتر از پیش ­آگهی برای اسکیزوفرنی است، اما از پیش ­آگهی برای اختلالات خقی بدتر است.

اختلال اسکیزوافکتیو ممکن است به صورت الگوهای زمانی مختلف روی دهد. مورد زیر الگوی رایج است: ممکن است فرد به مدت ۲ ماه قبل از شروع دوره افسردگی اساسی برجسته، توهمات شنیداری مشخص و هذیان­های گزند و آسیب داشته باشد. بعداً نشانه ­های روان­پریشی و دوره کامل افسردگی اساسی به مدت ۳ ماه وجود دارند. سپس، فرد کاملاً از دوره افسردگی اساسی بهبود می­یابد، اما نشانه­ های روان­پریشی، به مدت یک ماه دیگر قبل از اینکه ناپدید شوند، ادامه می­ یابند. در طول این دوره بیماری، نشانه ­های فرد به طور همزمان ملاک­های دوره افسردگی اساسی و ملاک A برای اسکیزوفرنی را برآورده می­کنند، و در طول همین دوره بیماری، توهمات شنیداری و هذیان­ها، قبل و بعد از مرحله افسردگی، وجود دارند. کل مدت بیماری تقریباً ۶ ماه ادامه دارد، به طوری که نشانه­ های روان­پریشی به تنهایی در طول ۲ ماه اول، نشانه­ های افسردگی و روان­پریشی در طول ۳ ماه بعدی، و نشانه­ های روان­پریشی به تنهایی در طول ماه آخر وجود دارند. در این مورد، مدت دوره افسردگی نسبت به کل مدت اختلال روان­پریشی، کوتاه نبوده است، و بنابراین، این جلوه بالینی برای تشخیص اختلال اسکیزوافکتیو واجد شرایط است.

تجلی نشانه­ های روان­پریشی در طول عمر متغیر است. نشانه­ های افسردگی یا مانیک می­توانند قبل از شروع روان­پریشی، در طول دوره ­های حاد روان­پریشی، در طول دوره ­های باقیمانده، و بعد از توقف روان­پریشی روی دهند. برای مثال، امکان دارد فردی نشانه­ های خلقی مشخص را در طول مرحله مقدماتی اسکیزوفرنی آشکار سازد. این الگو لزوماً بیانگر اختلال اسکیزوافکتیو نیست، زیرا این وقوع همزمان نشانه ­های روان­پریشی و خلقی است که تشخیص محسوب می­شود. در مورد فرد مبتلا یه نشانه­ هایی که ملاک­های اختلال اسکیزوافکتیو را برآورده می­کنند، ولی در مدت پیگیری فقط نشانه­ های روان­پریشی باقیمانده را آشکار می­سازد (مانند روان­پریشی زیر­آستان ه­ای و / یا نشانه-های منفی برجسته)، تشخیص می­تواند به اسکیزوفرنی تغییر یابد، زیرا کل مدت بیماری روان­پریشی در مقایسه با نشانه­ های خلقی، برجسته­ تر است. اختلال اسکیزوافکتیو، نوع دوقطبی، ممکن است در جوانان شایع تر باشد، در حالی که اختلال اسکیزوافکتیو، نوع افسردگی، ممکن است در افراد مسن شایع­تر باشد.

عوامل خطر و پیش ­آگهی

ژنتیکی و فیزیولوژیکی. در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، ممکن است در خویشاوندان درجه اول، خطر بیشتری برای اختلال اسکیزوافکتیو وجود داشته باشد. امکان دارد میزان خطر برای اختلال اسکیزوافکتیو در افرادی که خویشاوند درجه اول مبتلا به اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی، یا اختلال اسکیزوافکتیو دارند، بیشتر باشد.

موضوعات تشخیصی مرتبط با فرهنگ

عوامل فرهنگی و اجتماعی-اقتصادی باید در نظرگرفته شوند، مخصوصاً هنگامی که فرد و متخصص بالینی زمینه فرهنگی و اقتصادی مشترک نداشته باشند. عقایدی که در یک فرهنگ هذیانی به نظر می­رسند (مثل جادوگری) ممکن است در فرهنگ دیگرعموماً پذیرفته شده باشند. شواهدی نیز در نوشته­ ها برای تشخیص بیش از حد اسکیزوفرنی در مقایسه با اختلال اسکیزوافکتیو در جمعیت­ های آمریکایی آفریقایی­ تبار و آمریکای­ لاتینی وجود دارد، بنابراین، برای تضمین ارزیابی متناسب با فرهنگ که هر دو نشانه­ های روان­پریشی و عاطفی را در برگیرد، مراقبت لازم باید صورت پذیرد.

تشخیص افتراقی

اختلالات روانی و بیماری­های جسمانی دیگر. انواع زیادی از بیماری­های روانی و جسمانی می­توانند نشانه­ های روان­پریشی و خلقی را آشکار سازند که در تشخیص افتراقی اختلال اسکیزوافکتیو باید در نظر گرفته شوند. این بیماری­ها عبارتند از اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر؛ دلیریوم؛ اختلال عصبی-شناختی عمده؛ اختلال روان­پریشی یا اختلال عصبی-شناختی ناشی از مواد/دارو؛ اختلالات دوقطبی همراه با ویژگی­های روان­پریشی؛ اختلال افسردگی اساسی همراه با ویژگی­های روان­پریشی؛ اختلالات افسردگی یا دوقطبی همراه با ویژگی­های کاتاتونیک؛ اختلال شخصیت اسکیزوتایپی، اسکیزوئید، یا پارانوئید، اختلال روان­پریشی کوتاه ­مدت؛ اختلال اسکیزوفرنیفرم؛ اسکیزوفرنی؛ اختلال هذیانی؛ و طیف اسکیزوفرنی و اختلالات روان­پریشی مشخص و نامشخص دیگر. بیماری­های جسمانی و مصرف مواد می­توانند با ترکیب نشانه­ های روان­پریشی و خلقی وجود داشته باشند، و بنابراین، اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر باید کنار گذاشته شود. متمایز کردن اختلال اسکیزوافکتیو از اسکیزوفرنی و از اختلالات افسردگی و دوقطبی همراه با ویژگی­های روان­پریشی اغلب دشوار است. ملاک C برای مجزا کردن اختلال اسکیزوافکتیو از اسکیزوفرنی، و ملاک B برای متمایز کردن اختلال اسکیزوافکتیو از اختلال افسردگی را می­توان به خاطر وجود هذیان­ها و / یا توهمات برجسته برای مدت حداقل ۲ هفته در غیاب دوره خلقی اساسی، از اختلال افسردگی یا دوقطبی همراه با ویژگی­های روان­پریشی، متمایز کرد. در مقابل، در اختلالات افسردگی یا دوقطبی همراه با ویژگی­های روان­پریشی، ویژگی­های روان­پریشی عمدتاً در طول دوره (دوره­های) خلقی روی می­دهند. چون نسبت نشانه­های خلقی به روان­پریشی ممکن است با گذشت زمان تغییر کند، تشخیص مناسب می­تواند از آنبه اختلال اسکیزوافکتیو تغییر یابد(مثلاً تشخیص اختلال اسکیزوافکتیو برای دوره افسردگی اساسی شدید و برجسته که به مدت ۳ ماه در طول ۶ ماه اول بیماری روان­پریشی مداوم ادامه داشته است، به اسکیزوفرنی تغییر خواهد یافت و این در صورتی است که نشانه­های روان­پریشی فعال یا باقیمانده برجسته، ظرف چند سال بدون برگشت دوره خلقی دیگر ادامه یافته باشند).

اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر. بیماری­های جسمانی دیگر و مصرف مواد می­توانند همراه با ترکیب روان­پریشی و خلقی آشکار شوند، و بنابراین، اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر باید کنار گذاشته شود.

اختلالات اسکیزوفرنی، دوقطبی، و افسردگی. متمایز کردن اختلال اسکیزوافکتیو از اسکیزوفرنی و از اختلالات افسردگی و دوقطبی همراه با ویژگی­های روان­پریشی اغلب دشوار است. ملاک C برای مجزا کردن اختلال اسکیزوافکتیو از اسکیزوفرنی، و ملاک B برای متمایز کردن اختلال اسکیزوافکتیو از اختلال دوقطبی همراه با ویژگی­های روان­پریشی تعیین شده ­اند. به بیان دقیق­تر، اختلال اسکیزوافکتیو را می­توان براساس وجود هذیان­ها و / یا توهمات برجسته به مدت حداقل ۲ هفته در غیاب دوره خلقی اساسی، از اختلال افسردگی یا دوقطبی همراه با ویژگی های روان­پریشی متمایز کرد. در مقابل، در اختلال افسردگی یا دوقطبی همراه با ویژگی­های روان­پریشی، ویژگی­های روانپریشی عمدتاً در طول دوره (دوره ­های) خلقی روی می­دهند. چون ممکن است نسبت نشانه­ های خلقی به روان­پریشی با گذشت زمان تغییر کند، تشخیص مناسب می­تواند از آن به اختلال اسکیزوافکتیو تغییر یابد. (برای مثال، تشخیص اختلال اسکیزوافکتیو برای دوره افسردگی اساسی برجسته که یه مدت ۳ ماه در طول ۶ ماه اول بیماری روان­پریشی مزمن ادامه داشته، به اسکیزوفرنی تغییر خواهد یافت و این در صورتی است که نشانه­ های فعال روان-پریشی یا باقیمانده برجسته به مدت چند سال بدون برگشت دوره خلقی دیگر ادامه یافته باشند).

همزمانی اختلالات

شماری از افرادی که مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو تشخیص داده می­شوند، مبتلا به اختلالات روانی دیگر، مخصوصاً اختلالات مصرف مواد و اختلالات اضطرابی نیز تشخیص داده می­شوند. همچنین، وقوع بیماری­های جسمانی بالاتر از میزان پایه برای کل جمعیت افزایش می­یابد و به کاهش امید زندگی منجر می­شود.

9. اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو

ملاک­های تشخیصی

وجود یک یا هر دو نشانه زیر:

هذیان­ها.

توهمات.

شواهدی از سابقه، معاینه بدنی، یا نتایج آزمایشگاهی برای هر دو نشانه (۱) و (۲) وجود دارد:
نشانه­ ها در ملاک A در طول مسمومیت با مواد یا ترک مواد یا بلافاصله بعد از آن یا بعد از قرار گرفتن در معرض دارو ایجاد می­شوند.
مواد/داروی درگیر توانایی ایجادکردن نشانه­ های ملاک A را دارد.
این اختلال با اختلال روان­پریشی که ناشی از مواد /دارو نیست، بهتر توجیه نمی­شود. شواهد برای اختلال روان­پریشی مستقل می­تواند شامل مورد زیر باشد:

نشانه­ ها قبل از شروع مصرف مواد/دارو واقع شده ­اند؛ نشانه­ ها برای مدت زمان قابل ملاحظه ­ای (مثلاً در حدود ۱ ماه) بعد از توقف ترک حاد یا مسمومیت شدید ادامه می یابند؛ یا شواهد دیگری برای اختلال روان­پریشی مستقل که ناشی از مواد/دارو نیست، وجود دارد (مثل مسابقه برگشت دوره­ های نامربوط به مواد/دارو).

این اختلال منحصراً در طول دوره دلیریوم روی نمی­دهد.
این اختلال موجب ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه­ بالینی در عملکرد اجتماعی، شغلی یا زمینه­ های مهم دیگر عملکرد می­شود.

توجه: این تشخیص فقط زمانی که نشانه­های ملاک A در تصویر بالینی غالب باشند و هنگامی که به قدر کافی شدید باشند که توجه بالینی را موجه سازند باید به جای تشخیص مسمومیت با مواد یا ترک مواد داده شود.

ویژگی­های تشخیصی

ویژگی­های اساسی اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو عبارتند از هذیان­ها و /یا توهمات برجسته (ملاک A) که قضاوت شده باشند ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد/دارو هستند (یعنی، سوءمصرف مواد مخدر، دارو، یا قرارداشتن در معرض مواد سمی)(ملاک B). توهماتی که فرد می­داند نشی از مواد/دارو هستند در این جا منظور نشده ­اند و به جای آن به صورت مسمومیت با مواد یا ترک مواد با شاخص «همراه با اختلالات ادراکی» تشخیص داده خواهد شد (در مورد ترک الکل؛ مسمومیت با حشیش؛ ترک داروی آرامبخش، خواب­اور، یا ضداضطراب؛ و مسمومیت با مواد محرک به کار می­رود).

اختلال روان­پریشی ناشی از مواد /دارو با درنظر گرفتن شروع، روند، و عوامل دیگر، از اختلال روان­پریشی اساسی متمایز می­شود. در مورد مواد مخدری که سوء مصرف می­شوند، باید شواهدی از سابقه، معاینه بدنی، یا نتایج آزمایشگاهی مصرف، مسمومیت، یا ترک مواد وجود داشته باشد. اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو در مدت یا بلافاصله بعد از قرار گرفتن در معرض دارو یا پس از مسمومیت یا ترک مواد ایجاد می­شوند. اما می­توانند به مدت چند هفته ادامه یابند، در حالی که اختلالات روان­پریشی اساسی می­توانند قبل از شروع مصرف مواد/دارو شروع شوند یا ممکن است در مدت پرهیز مستمر روی دهند. وقتی نشانه­های روان­پریشی شروع می­شوند، ممکن است تا زمانی که مصرف مواد/دارو ادامه می­یابند، تداوم داشته باشند. موضوع دیگر، وجود ویژگی­هایی هستند که نسبت به اختلال روان­پریشی اساسی نامتعارف­ اند (مثل سن نامتعارف هنگام شروع یا دوره). برای مثال، پیدایی هذیان­های جدید در فرد بالای ۳۵ سال بدون سابقه شناخته شده اختلال روان­پریشی اساسی باید از احتمال اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو حکایت داشته باشد. حتی سابقه قبلی اختلال روان-پریشی اساسی، احتمال اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو را منتفی نمی­سازد. در مقابل، عواملی که خبر می­دهند نشانه­ های روان­پریشی با اختلال روان­پریشی اساسی بهتر توجیه می­شوند عبارتند از ادامه نشانه­ های روان­پریشی برای مدت قابل ملاحظه (یعنی، یک ماه یا بیشتر) بعد از خاتمه مسمومیت با مواد یا ترک مواد حاد یا بعد از توقف مصرف دارو؛ یا سابقه قبلی اختلالات روانپریشی اساسی عودکننده. علت­ های دیگر نشانه ­های روان­پریشی باید در نظرگرفته شوند، حتی در فردی که مسمومیت یا ترک مواد دارد، زیرا مشکلات مصرف مواد در افرادی که اختلالات آنها ناشی از مواد/دارو نیستند، شایع هستند.

علاوه بر چهار زمینه نشانه که در ملاک­های تشخیصی مشخص شده­اند، برای ایجاد تمایزات مهم بیش از انواع طیف اسکیزوفرنی و اختلالات روان­پریشی دیگر، ارزیابی زمینه­ های نشانه شناختی، افسردگی، و مانی حیاتی است.

ویژگی­های مرتبط که تشخیص را تأیید می­کنند

اختلالات روان­پریشی می­توانند در ارتباط با مسموومیت با طبقات مواد زیر روی دهند؛ الکل؛ حشیش؛ مواد توهم­زا؛ از جمله فن ­سایکلیدین و مواد مربوط؛ مواد استنشاقی؛ داروهای آرامبخش، خواب­ آور، و ضداضطراب؛ مواد محرک (از جمله کوکائین)؛ و مواد دیگر (یا ناشناخته). اختلالات روان­پریشی می­توانند در ارتباط با ترک طبقات مواد زیر روی دهند؛ الکل؛ داروهای آرامبخش، خواب­ آور، و ضداضطراب؛ و مواد دیگر (یا ناشناخته).

برخی از داروهایی که گزارش شده نشانه ­های روان­پریشی را ایجاد می­کنند عبارتند از داروهای بیهوشی و داروهای مسکن، مواد آنتی کولینرژیک، داروهای ضدتشنج، داروهای آنتی هیستامین، داروهای ضدفشار، و داروهای فلبی-عروقی، داروهای ضدمیکروب، داروهای ضدبیماری پارکینسون، مواد شیمی درمانی (مثل سیکلوزپورین، پروکاربازین)، داروهای کورتیکواستروئید، داروهای معده-روده ­ای، داروهای شل ­کننده عضله، داروهای غیراستروئیدی ضد التهاب، داروهای بدون نسخه دیگر (مثل فنیل­افرین، سدوفدرین)، داروی ضدافسردگی، و دیسولفیرام. مواد سمی گزارش ­شده که نشانه­ های روان­پریشی را ایجاد می­کنند عبارتند از آنتی­ کولینستراز، حشره­ کش­های تورگان و فسفات، سارین و گازهای اعصاب دیگر، مونوکسید کربن، دی­اکسید کربن، و مواد فرار نظیر بنزین یا رنگ.

شکل­گیری و روند

شروع این اختلال بسته به مواد می­تواند بسیار متفاوت باشد. برای مثال، استعمال مقدار زیادی کوکائین ممکن است ظرف چند دقیقه روان­پریشی ایجاد کند، در حالی که برای ایجاد روانپریشی، چند روز یا چند هفته مصرف مقدار زیاد الکل یا داروی آرامبخش ضرورت دارد. اختلال روانپریشی ناشی از الکل، همراه با توهمات، معمولاً فقط بعد از مصرف زیاد و طولانی الکل در افرادی که اختلال مصرف الکل متوسط تا شدید دارند روی می­دهند، و ماهیت توهمات عموماً شنیداری است.

اختلالات روان­پریشی ناشی از آمفتامین و کوکائین، ویژگی­های بالینی مشابه دارند. امکان دارد که مدت کوتاهی بعد از مصرف آمفتامین یا داروی فعال­ کننده دستگاه سمپاتیک که تأثیر مشابهی دارد، هذیان-های گزند و آسیب به سرعت ایجاد شوند. توهم حشرات یا جانوران موذی روی پوست یا زیر آن (توهم لمس حشره) می­تواد به خارش و پوست رفتگی وسیع منجر شود. اختلال روان­پریشی ناشی از حشیش ممکن است مدت کوتاهی بعد از مصرف مقدار زیادی حشیش ایجاد شود و معمولاً هذیان­های گزند و آسیب، اضطراب محسوس، تغییرپذیری هیجانی، و مسخ شخصیت را شامل می­شود. این اختلال معمولاً ظرف یک روز بهبود می­یابد، اما در برخی موارد ممکن است تا چند روز ادامه یابد.

امکان دارد که اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو در مواقعی که عامل مشکل ­آفرین حذف شده است، ادامه یابد، به طوری که در آغاز، متمایز کردن آن از اختلال­ روان­پریشی اساسی مشکل باشد. گزارش شده است که موادی نظیر آمفتامین ها، فن ­سایکلیدین، کوکائین حالت­های روان­پریشی موقتی ایجاد میکنند که گاهی می­توانند به مدت چند هفته یا بیشتر، با وجود حذف مواد و درمان با داروی ضد روان­پریشی، ادامه یابند. در اواخر زندگی، تجویز همزمان چند دارو برای بیماری­های جسمانی و قرار گرفتن در معرض داروهای مخصوص بیماری پارکینسون، بیماری قلبی-عروقی، و اختلالات جسمانی دیگر می­تواند با احتمال بیشتر ناشی از تجویز داروها در مقابل موادی که سوءمصرف می­شوند، ارتباط داشته باشد.

شاخص­های تشخیصی

در رابطه با موادی که سطح خون برای آنها وجود دارد (مثل سطح الکل در خون، سطوح خون قابل اندازه­گیری دیگر مانند دیگوکسین)، وجود سطح هماهگ با مسمومیت می­تواند اطمینان تشخیص را افزایش دهد.

پیامدهای کارکردی اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو

اختلال روان­پریشی ناش از مواد/دارو معمولاً به شدت ناتوان­کننده است و در نتیجه، وقتی روی می­دهد و افراد را به بخش مراقبت ویژه منتقل می­کنند، غالباً در بخش­های اورژاس مشاهده میشود. با این حال، این ناتوانی معمولاً محدود است و بعد از حذف مواد مشکل­ آفرین، برطرف می­شود.

تشخیص افتراقی

مسمومیت با مواد یا ترک مواد. افرادی که با مواد محرک، حشیش، مپردین شبه­ افیونی، یا فن ­سایکلیدین مسموم می­شوند، یا آنهایی که الکل یا داروهای آرامبخش را ترک می­کنند، ممکن است دچار تغییر ادراک­هایی شوند که آنها را به عنوان عوارض دارو تشخیص دهند. اگر واقعیت آزمایی این تجربیات سالم بماند (یعنی، فرد تشخیص دهد که این ادراک ناشی از مواد است و آن را باور نکرده و مطابق با آن عمل نمند)، تشخیص، اختلال روان-پریشی ناشی از مواد/دارو نیست. به جای آن، مسمومیت با مواد یا ترک مواد، همراه با اختلالات ادراکی تشخیص داده می­شود (مثل مسمومیت با کوکائین، همراه با اختلالات ادراکی). توهمات «بازگشت به گذشته» و فلاشبک  که می­توانند مدتها بعد اینکه از مصرف مواد توهم­زا متوقف شده است روی دهند، با عنوان اختلال ادراک توهم­زای مداوم تشخیص داده می­شوند. اگر نشانه­ های روان­پریشی ناشی از مواد/دارو منحصراً در طول دوره دلیریوم روی دهند، مانند شدید ترک الکل، نشانه­ های روان­پریشی به وصورت ویژگی مرتبط با دلیریوم در نظرگرفته می­شوند و به طور جداگانه تشخیص داده نمی­شوند. هذیان­ها در زمینه اختلال عصبی-شناختی عمده یا خفیف، به صورت اختلال عصبی-شناختی عمده یا خفیف، همراه با اختلال رفتاری تشخیص داده می­شوند.

اختلال روان­پریشی اساسی. اختلال روان­پریشی اساسی ناشی از مواد/دارو به وسیله این واقعیت از اختلال روان­پریشی اساسی، نظیر اسکیزوفرنی، اختلال اسکیزوافکتیو، اختلال هذیانی، اختلال روان­پریشی کوتاه­مدت، طیف اسکیزوفرنی مشخص دیگر و اختلال روان­پریشی دیگر، یا طیف اسکیزوفرنی و اختلال روان­پریشی نامشخص متمایز می­شود که قضاوت شده باشد مواد با نشانه­ها ارتباط سبب­شناختی دارد.

اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر. اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو در اثر درمان تجویزی برای بیماری روانی یا جسمانی، باید در حالی که فرد دارو را مصرف می­کند شروع شده باشد (یا در مدت ترک اگر نشانگان ترک مرتبط با دارو وجود داشته باشد). چون افراد مبتلا به بیماری­های جسمانی اغلب برای این بیماری­هادارو مصرف می­کنند، متخصص بالینی باید این احتمال را در نظر بگیرد که نشانه­های روان­پریشی در اثر پیامد­های بیماری جسمانی و نه دارو، ایجاد شده­اند، که در این صورت، اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر تشخیص داده می­شود. سابقه اغلب مبنای اساسی را برای چنین قضاوتی تأمین می­کند. در مواقعی، تغییر در درمان برای بیماری جسمانی (مثل جایگزین کردن یا قطع دارو) باید به صورت تجربی برای آن فرد تعیین شده باشد که آیا دارو عامل علیتی است یا خیر. اگر متخصص بالینی معلوم کرده باشد که اختلال، هم ناشی از بیماری جسمانی و هم مصرف مواد/داروست، هر دو تشخیص می­توانند داده شوند(یعنی، اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر و اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو).

10. اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر

ملاک­های تشخیصی

توهمات یا هذیان­های برجسته.
شواهدی از سابقه، معاینه بدنی، یا نتایج آزمایشگاه وجود دارد مبنی بر اینکه اختلال، پیامد پاتوفیزیولوژیکی مستقیم بیماری جسمانی دیگر است.
این اختلال با اختلال روانی دیگر بهتر توجیه نمی­شود.
این اختلال منحصراً در طول دوره دلیریوم روی نمی­دهد.
این اختلال ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی در عملکرد اجتماعی، شغلی، یا زمینه­های مهم دیگر عملکرد ایجاد می­کند.

همراه با هذیان­ها: در صورتی که هذیان­ها نشانه غالب باشند.

همراه با توهمات: در صورتی که توهمات نشانه غالب باشند.

شدت به وسیله ارزیابی کمی و نشانه­های اساسی روان­پریشی، از جمله هذیان­ها توهمات، رفتار روانی –حرکتی نابهنجار، و نشانه­های منفی تعیین می­شود. هر یک از این نشانه­ها را می­توان از نظر شدت کنونی(خیلی شدید ظرف مدت ۷ روز گذشته) بر طبق مقیاس ۵ درجه­ای از صفر (وجود ندارد) تا ۴ (وجود دارد و شدید است) ارزیابی کرد. (به ابعاد شدت نشانه روان­پریشی که توسط متخصص بالینی ارزیابی می­شود در فصل «مقیاس­های ارزیابی» مراجعه کنید).

توجه: تشخیص اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر می­تواند بدون استفاده از این شاخص شدت صورت گیرد.

ویژگی­های تشخیصی

ویژگی اصلی اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر، هذیان­ها و توهماتت برجسته هستند که ناشی از تأثیرت فیزیولوژیکی بیماری جسمانی دیگر قضات می­شوند و با اختلال روانی دیگر بهتر توجیه نمی­شوند (برای مثال، نشانه ­ها پاسخی نیستند که از لحاظ روان­شناختی میانجی بیماری جسمانی شدید شده باشند، که در این صورت تشخیص اختلال روان­پریشی کوتاه مدت، همراه با عامل استرس ­زای مشخص، مناسب ذخواهد بود).

توهمات می­توانند در هر دستگاه حسی روی دهند (یعنی، بینایی، بویایی، چشایی، لامسه­ای، یا شنوایی)، اما عوامل سبب­شناختی خاصی احتمالاً پدیده­های توعمی خاص را ایجاد می­کنند. توهمات بویایی بر صرع قطعه گیجگاهی دلالت دارند. بسته به عوامل سبب ­شناختی و محیطی، توهمات ممکن است از حالت شمل نایافته تا بسیار پیچیده و منظم تفاوت داشته باشند. اگر فرد واقعیت آزمایی برای توهمات را حفظ کرده باشد و درک کند که آنها ناشی از بیماری جسمانی هستند، اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر عموماً تشخیص داده نمیشود. هذیان­ها می­توانند انواع موضوعات، از جمله جسمانی، بزرگ­منشی، مذهبی، و از همه رایج­تر، گزند و آسیب باشند. اما در کل، به نظر می­رسد که ارتباط بین هذیان­ها و بیماری­های جسمانی خاص کمتر از آنچه در توهمات مشاهده می­شود، مشخص باشد.

هنگام معلوم کردن این موضوع که آیا اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر است یا نه، وجود بیماری جسمانی باید مشخص شده و علت روان­پریشی از طریق مکانیزم فیزیولوژیکی محسوب شده باشد. گرچه برای معلوم کردن این موضوع که آیا رابطه بین اختلال روان­پریشی و بیماری جسمانی سبب­شناختی است یا نه، رهنمودهای خطاناپذیر وجود ندارند، اما ملاحظات چندی، رهنمودی را تأمین می­کنند. یک ملاحظه، وجود رابطه زمانی شروع، وخامت، یا بهبود بیماری جسمانی با اختلال روان­پریشی است. ملاحظه دیگر، وجود ویژگی­هایی است که برای اختلال روان­پریشی نامتعارف هستند (مثل سن نامتعارف هنگام شروع یا وجود توهمات دیداری یا بویایی). این اختلال همچنین باید از اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو یا اختلال روانی دیگر (مثل اختلال سازگاری) متمایز شود.

ویژگی-های مرتبط که تشخیص را تأیید می­کنند

رابطه زمانی شروع یا وخامت بیماری جسمانی، اطمینان تشخیصی بیشتری را فراهم می­کند که هذیان­ها یا توهمات ناشی از بیماری جسمانی هستند. عوامل دیگر می­توانند شامل درمان­های همزمان برای بیماری جسمانی اساسی باشند که به طور مستقل خطر روان­پریشی را ایجاد می­کنند، مانند درمان استروئید برای اختلالات خودایمنی.

شکل­گیری و روند

اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر ممکن است حالت­گذاری منفرد یا عودکننده باشد و با وخامت­ها و بهبودهای بیماری جسمانی اساسی، نوسان داشته باشد. گرچه درمان بیماری جسمانی اساسی اغلب به برطرف شدن روان­پریشی منجر می­شود، اما همیشه چنین نیست، و ممکن است نشانه­های روان­پریشی مدت طولانی بعد از رویداد جسمانی ادامه یابد(مثل اختلال روان­پریشی ناشی از صدمه مغزی موضعی). در زمینه بیماری­های مزمنی چون فلج چندگانه یا روان­پریشی صرع مابین حملات مزمن، روان­پریشی ممکن استطولانی مدت به خود بگیرد.

بروز اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر، از لحاظ پدیدارشناسی، بسته به سن هنگام وقوع، تفاوت اساسی ندارد. با این حال، این اختلال در گروه­های سنی بالاتر شایع­تر است، که به احتمال زیاد ناشی از فشار جسمانی بیشتر در ارتباط با سن بالا و تأثیرات تراکمی مواجهه­های زیان­آور و فرایندهای مرتبط با سن است (مثل تصلب شریان). ماهیت بیماری­های جسمانی اساسی احتمالاً در طول عمر تغییر می­کند، به طوری که گروه­های سنی پایین­تر در جوانی تا میانسالی بیشتر به بیماری­های صرع، آسیب سر، خودایمنی، و مربوط به تومور مبتلا میشوند، و گروه­های سنی بالاتر بیشتر به بیماری سکته؛ بیماری­های کمبود اکسیژن، و اختلالات همزمان چند سیستمی مبتلا می­شوند. عوامل اساسی مرتبط با افزایش سن، مانند اختلال شناختی از پیش موجود به علاوه اختلالات بینایی و شنوایی، احتمالاً با ایجاد پایین­تر برای تجربه کردن روان­پریشی، می­تواند موجب خطر بیشتر برای روان­پریشی شود.

عوامل خطر و پیش­ آگهی

تعدیل کننده روند. شناسایی و درمان بیماری جسمانی اساسی بیشتر تأثیر را بر روند دارد، هرچند آسیب دستگاه عصبی مرکزی از پیش موجود(مثل آسیب سر، بیماری مغزی-عروقی) ممکن است نتیجه روند بدتری ایجاد کند.

شاخص­های تشخیصی

تشخیص اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر به وضعیت بالینی هر فرد بستگی دارد و آزمایش­های تشخیصی مطابق با این وضعیت متفاوت خواهند بود. انواع بیماری­های جسمانی می­توانند موجب شانه­های روان­پریشی شوند. اینها عبارتند از بیماری­های عصبی (مثل تومور­ها، بیماری مغزی-عروقی، بیماری هانتینگتون، فلج­چندگانه، صرع، صدمه یا اختلال عصب شنوایی یا بینایی، کری، میگرنف عفونت­های دستگاه عصبی مرکزی)، بیماری­های غدد مترشحه داخلی (مثل کم کاری و پرکاری تیروئید، کم کاری و پرکاری غدد پاراتیروئید، افزایش و کاهش ترشح هورمون­های قشر غده فوق کلیوی)، بیماری­های سوخت و سازی (مثل کمبود اکسیژن بافت، هیپوگلیسمی) کمی قند خون، عدم تعادل مایع یا الکترولیت، بیماری­های کبد یا کلیه، و اختلالات خودایمنی همراه با درگیری دستگاه عصبی مرکزی (مثل لوپوس اریتماتو). نتیجه معاینه بدنی مرتبط، نتیجه آزمایشگاهی، و الگوهای شیوع یا شروع، بیماری جسمانی سبب شناختی را منعکس می­کنند.

خطر خودکشی

خطر خودکشی در زمینه اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر به وضوح مشخص نشده است، هرچند بیماری­های خاص نظیر صرع و فلج چندگانه با افزایش میزان خودکشی ارتباط دارند، که می­تواند با وجود روان­پریشی، افزایش بیشتری یابد.

پیامدهای کارکردی اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر

ناتوانی کارکردی معمولاً در زمینه اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر شدید است، اما بسته به نوع بیماری و بهبود احتمالی با رفع موفقیت ­آمیز بیماری، به طور چشمگیری تغییر خواهد کرد.

تشخیص افتراقی

دلیریوم. توهمات و هذیان­ها معمولاً در زمینه دلیریوم روی می­دهند؛ با این حال، اگر این اختلال منحصراً در طول دوره دلیریوم روی دهد، تشخیص جداگانه اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر داده نمی­شود. هذیان­ها در زمینه اختلال عصبی-شناختی عمده یا خفیف به صورت اختلال عصبی- شناختی عمده یا خفیف، همراه با اختال رفتاری، تشخیص داده خواهند شد.

اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو. اگر شواهدی از مصرف مواد اخیر یا طولانی (از جمله داروهایی که تأثیرات روان­گردان دارند)، ترک مواد، یا قرار داشتن در معرض مواد سمی (مثل  LSD اسید لیسارجیک دی اتیلامید مسمومیت، ترک الکل) وجود داشته باشد، اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو باید در نظر گرفته شود. نشانه­هایی که در مدت مسمومیت یا ترک مواد یا مدت کوتاهی بعد از آن (یعنی، ظرف چهار هفته) یا پس از مصرف دارو روی می­دهند، بسته به ویژگی، مدت، یا مقدار مواد مصرف شده، ممکن است بر اختلال روان­پریشی ناشی از مواد دلالت داشته باشند. اگر متخصص بالینی معلوم مرده باشد که این اختلال ناشی از بیماری جسمانی و مصرف مواد است، هر دو تشخیص (یعنی، اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر و اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو) می­تواند داده شود.

اختلال روان­پریشی. اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر باید از اختلال روان­پریشی (مثل اسکیزوفرنی، اختلال هذیانی، اختلال اسکیزوافکتیو) یا اختلال افسردگی یا دوقطبی، همراه با ویژگی­های روان­پریشی متمایز شود. در اختلالات روان­پریشی و اختلالات افسردگی یا دوقطبی، همراه با ویژگی­های روان­پریشی، هیچ مکانیزم فیزیولوژیکی علیتی مشخص و مستقیم مرتبط با بیماری جسمانی را نمی­توان ثابت کرد. سن بالا به هنگام شروع و فقدان سابقه شخصی یا خانوادگی اسکیزوفرنی یا اختلال هذیانی، از نیاز به ارزیابی کامل برای منتفی دانستن تشخیص اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر، حکایت دارد. توهمات شنیداری که صداهایی را شامل می­شوند که جملات پیچیده­ای را بیان می­کنند، بیشتر مخصوص اسکیزوفرنی هستند تا اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی. انواع دیگر توهمات (مثل دیدار، بویایی) عموماً از اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر روان­پریشی ناشی از مواد/دارو خبر می­دهند.

همزمانی اختلالات

اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی در افراد بالای ۸۰ سال، با اختلال عصبی-شناختی عمده همزمان (زوال عقل) ارتباط دارد.

11. کـاتـاتـونـی

کاتاتونی می­تواند در زمینه چندین اختلال روی دهد که اختلالات عصبی-رشدی، روان­پریشی، دوقطبی، افسردگی و بیماری­های جسمانی دیگر (مثل کمبود فولیت مغزی، اختلالات خودایمنی و فراتومور نادر) از جمله آنها هستند. این کتاب راهنما با کاتاتونی به عنوان طبقه تشخیصی مجزا برخورد نکرده بلکه این موارد را تأیید می­کند (الف) کاتاتونی همراه با اختلال روانی دیگر(یعنی، اختلال عصبی –رشدی، اختلال روان­پریشی، اختلال دوقطبی، اختلال افسردگی، یا اختلال روانی دیگر)، (ب) اختلال کاتاتونی ناشی از بیماری جسمانی دیگر، و (ج) کاتاتونی نامشخص.

کاتاتونی به وسیله وجود سه یا تعداد بیشتری از ۱۲ ویژگی روانی-حرکتی در ملاک­های تشخیصی کاتاتونی همراه با اختلال روانی دیگر و اختلال کاتاتونی ناشی از بیماری جسمانی دیگر مشخص می­شود. ویژگی اصلی کاتاتونی، اختلال روانی-حرکتی محسوس است که می­تواند کاهش فعالیت حرکتی، کاهش مشارکت در طول مصاحبه یا معاینه جسمانی، یا فعالیت حرکتی بیش از حد و عجیب ­و غریب را در بر داشته باشد. جلوه بالینی کاتاتونی می­تواند گیج­ کننده باشد، به طوری که اختلال روانی – حرکتی ممکن است از عدم پاسخ ­دهی محسوس تا سراسیمگی بارز گسترش داشته باشد. بی ­جنبشی حرکتی می­تواند شدید (بهت) یا متوسط (جمود خلسه­ای و انعطاف ­پذیری مومی شکل) باشد. همچنین، کاهش مشغولیت ممکن است شدید (لالی) یا متوسط (منفی­ گرایی) باشد. رفتارهای حرکتی بیش از حد عجیب و غریب می­توانند پیچیده (مثل قالبی) یا ساده (سراسیمگی) باشند و پژواک­ گویی و پژواک ­کرداری را در بر داشته باشند. در موارد شدید، همین فرد ممکن است بین فعالیت حرکتی کم و شدید نوسان کند. ویژگی­های بالینی که متضاد به نظر می­رسند و جلوه های متغیر این تشخیص، در عدم آگاهی و کاهش شناسایی کاتاتونی دخالت دارند. در طول مراحل شدید کاتاتونی، ممکن است فرد به نظارت دقیق نیاز داشته باشد تا از صدمه زدند به خود یا دیگران اجتناب کند. مخاطرات بالقوه ناشی از سوءتغذیه، فرسودگی، تب شدید، و صدمه زدن به خود وجود دارند.

کاتاتونی مرتبط با اختلال روانی دیگر(شاخص کاتاتونی)

A. سه (یا تعداد بیشتری) از نشانه­های زیر در تصویر بالینی غالب هستند:
بهت (یعنی، بدون فعالیت روانی-حرکتی؛ برقرارنکردن ارتباط فعال با محیط).
جمود خلس ه­ای (یعنی، القای منفعل وضع اندامی که در برابر نیروی جاذبه اختیار می­شود).
انعطاف­پذیری مومی شکل(یعنی، بی­اعتنایی، حتی مقاومت در برابر مستقر شدن توسط آزماینده).
لالی (یعنی، بدون پاسخ کلامی یا خیلی کم. اگر زبان­پریشی شناخته شده باشد، منتفی است.
منفی ­گرایی(یعنی، مخالفت با دستورات یا محرک­های بیرونی یا بدون پاسخ به آنها).
وضع خاصی گرفتن (یعنی، نگهداری خودانگیخته و فعال وضع بدن در برابر نیروی جاذبه).
ادا و اطوار (یعنی، کاریکاتور اعمال عادی عجیب ­و غریب، شکوهمند).
رفتار قالبی (یعنی، حرکات تکراری، به طرز نابهنجار مکرر، بدون هدفمندی).
سراسیمگی، که تحت محرک­های بیرونی قرا ندارند.
شکلک.
پژواک ­گویی (یعنی، تقلید کردن از گفتار دیگران).
پزواک­ کرداری (یعنی، تقلید کردن از حرکات دیگران).

یادداشت کدگذاری: هنگام ثبت کردن نام بیماری به اسم بیماری روانی مرتبط اشاره کنید (یعنی،  کاتاتونی مرتبط با اختلال افسردگی اساسی). ابتدا اختلال روانی مرتبط را کدگذاری کنید (مثل اختلال عصبی-رشدی، اختلال روان­پریشی کوتاه مدت، اختلال اسمیزوفرنیفرم، اسکیزوفرنی، اختلال اسکیزوافکتیو، اختلال دوقطبی، اختلال افسردگی اساسی، یا اختلال روانی دیگر) اختلال اسکیزوافکتیو، نوع افسردگی؛  کاتاتونی مرتبط با اختلال اسکیزوافکتیو).

ویژگی­های تشخیصی

در صورتی می­توان از کاتاتونی مرتبط با اختلال روانی دیگر (شاخص کاتاتونی) استفاده کرد که در طول دوره اختلال عصبی-رشدی، دوقطبی، افسردگی، یا اختلال روانی دیگر ملاک­های کاتاتونی برآورده شده باشند. شاخص کاتاتونی زمانی مناسب است که تصویر بالینی با اختلال روانی-حرکتی محسوس مشخص شده باشد و حداقل سه مورد از ۱۲ ویژگی ثبت شده در ملاک A را در بر داشته باشد. کاتاتونی معمولاً در محیط بستری تشخیص داده می­شود و در بالغ بر ۳۵ درصد افراد مبتلا به اسکیزوفرنی روی می­دهد. اما اکثر موارد کاتاتونی، افراد مبتلا به اختلالات افسردگی یا دوقطبی را شامل می­شوند. قبل از اینکه شاخص کاتاتونی در مورد اختلالات عصبی-رشدی، روان­پریشی، دوقطبی، افسردگی، یا اختلالات روانی دیگر مورد استفاده قرار گیرد، انواع زیادی از بیماری­های جسمانی دیگر باید منتفی شده باشند؛ این بیماری­ها شامل بیکاری­های جسمانی ناشی از مشکلات عفونی، سوخت و سازی، یا عصبی می­شوند، ولی محدود به آنها نیستند (به «اختلال کاتاتونیک ناشی از بیماری جسمانی دیگر» مراجعه کنید). کاتاتونی می­تواند عارضه جانبی دارو نیز باشد (به فصل «اختلالات حرکت ناشی از دارو و تأثیرات ناگوار دیگر دارو» مراجعه کنید). به خاطر جدی بودن این عوارض، باید به امکان اینکه کاتاتونی ناشی از نشانگان بدخیم داروی ضدروان­پریشی باشد، توجه خاصی مبذول شود.

12. اختلال کاتاتونیک ناشی از بیماری جسمانی دیگر

ملاک های تشخیصی

سه نشانه زیر (یا تعداد بیشتری) در تصویر بالینی غالب هستند:
بهت(یعنی، بدون فعالیت روانی-حرکتی؛ ارتباط برقرار نکردن فعال با محیط).
جمود خلسه­ای (یعنی، القای منفعل وضع اندامی که در برابر نیروی جاذبه اختیار می­شود).
انعطاف­ پذیری مومی­ شکل (یعنی، بی­ اعتنایی، حتی مقاومت در برابر مستقر شدن توسط آزماینده).
لالی (یعنی، بدون پاسخ کلامی یا خیلی کم) توجه: اگر زبان­ پریشی ثابت شده وجود داشته باشد، مصداق ندارد.
منفی ­گرایی(یعنی، مخالفت با دستورات یا محرک­های بیرونی یا بدون پاسخ به آنها).
وضع خاصی گرفتن (یعنی، نگهداری خودانگیخته و فعال وضع بدن در برابر نیروی جاذبه).
ادا و اطوار (یعنی، کاریکاتور اعمال عادی عجیب­ و غریب، شکوهمند).
رفتار قالبی (یعنی، حرکات تکراری، به طرز نابهنجار مکرر، بدون هدفمندی).
سراسیمگی، که تحت تأثیر محرک­های بیرونی قرار ندارد.
شکلک
پژواک ­گویی (یعنی، تقلید کردن از گفتار دیگران).
پژواک­ کرداری (یعنی، تقلید کردن از حرکات دیگران).
شواهدی از سابقه، معاینه جسمانی، یا نتایج آزمایشگاهی وجود دارد مبنی بر اینکه این اختلال پیامد پاتوفیزیولوژیکی بیماری جسمانی دیگر است.
این اختلال با بیماری روانی دیگر (مثل دوره مانیک) بهتر توجیه نمی­شود.
این اختلال منحصراً در طول دوره دلیریوم روی نمی دهد.
این اختلال ناراحتی یا اختلال بالینی مهمی را در عملکرد اجتماعی، شغلی، یا زمینه ­های مهم دیگر عملکرد ایجاد می­کند.

ویژگی­های تشخیصی

ویژگی اصلی اختلال کاتاتونیک ناشی از بیماری جسمانی دیگر، وجود کاتاتونی است که قضاوت شده ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی بیماری جسمانی دیگر است. کاتاتونی را می­توان به وجود حداقل سه مورد از ۱۲ ویژگی بالینی در ملاک A تشخیص داد. باید شواهدی از سابقه، معاینه بدنی، یا نتایج آزمایشگاهی وجود داشته باشد که نشان دهند کاتاتونی ناشی از بیماری جسمانی دیگر است(ملاک B).

در صورتی که کاتاتونی با بیماری روانی دیگر (مثل دوره مانیک) بهتر توجیه شود (ملاک C) یا اگر منحصراً در طول دوره دلیریوم روی دهد (ملاک D) این تشخیص داده نمی­شود.

ویژگی­های مرتبط که تشخیص را تأیید می­کنند

انواع بیماری­های جسمانی می­توانند موجب کاتاتونی شوند، مخصوصاً بیماری­های عصبی (مثل تومور، آسیب سر، بیماری مغزی-عروقی، التهاب مغز) و بیماری­های سوخت و سازی (مثل افزایش میزان کلسیم خون، بیماری مغزی هپاتیک، هوموسیستینوری، ketoacidosis دیابتی) نتایج معاینه مرتبط، نتایج آزمایشگاه، و الگوهای شیوع و شروع، سبب­ شناسی بیماری جسمانی را منعکس می­کنند.

تشخیص افتراقی

در صورتی که کاتاتونی منحصراً در طول دوره دلیریوم یا نشانگان بدخیم داروی ضدروان­پریشی روی دهد، تشخیص مجرای اختلال کاتاتونیک ناشی از بیماری جسمانی دیگر داده نمی­شود. اگر فرد در حال حاضر داروی ضدروان­پریشی مصرف می­کند، باید به اختلالات حرکت ناشی از دارو (برای مثال، وضع اندامی نابهنجار گرفتن می­تواند ناشی از اختلال تونوس حاد ناشی از داروی ضدروان­پریشی باشد) یا نشانگان بدخیم داروی ضدروان­پریشی (به عنوان مثال، ویژگی­های شبه کاتاتونیک ممکن است همراه با علامت حیاتی مرتبط و / یا نابهنجاری­های آزمایشگاهی وجود داشته باشد) توجه خاصی مبذول شود. نشانه-های کاتاتونیک ممکن است در هر یک از پنج اختلال روان­پریشی زیر وجود داشته باشند: اختلال روان­پریشی ناشی از مواد/دارو. نشانه­ های کاتاتونیک می­توانند در تعدای از اختلالات عصبی-رشدی، در تمام اختلالات دوقطبی و افسردگی، و در اختلالات روانی دیگر وجود داشته باشند.

13. کاتاتونی نامشخص

این طبقه در مورد جلوه ­هایی صدق می­کند که در آنها نشانه­ های مخصوص کاتاتونی، ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی در عملکرد اجتماعی، شغلی، یا زمینه­ های مهم دیگر عملکرد ایجاد می­کنند، اما ماهیت اختلال روانی اساسی یا بیماری جسمانی دیگر، مشخص نیست، ملاک­های کامل برای کاتاتونی برآورده نمی­شوند، یا برای تشخیص دقیق­تر، اطلاعات کافی وجود ندارد (مثلاً در بخش اورژانس).

14. طیف اسکیزوفرنی مشخص دیگر و اختلال روان­پریشی دیگر

این طبقه در مورد جلوه­های بالینی صدق می­کند که در آنها، نشانه­های مخصوص طیف اسکیزوفرنی و اختلال روان­پریشی دیگر که ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی در عملکرد اجتماعی، شغلی، یا زمینه­های مهم دیگر عملکرد ایجاد می­کنند، غالب باشند، ولی ملاک­های کامل را برای هیچ یک از اختلالات در طیف اسکیزوفرنی مشخص دیگر و اختلال روان­پریشی دیگر در موقعیت­هایی به کار برده می­شود که در آنها، متخصص بالینی تصمیم بگیرد دلیل خاص را برای اینکه جلوه بالینی ملاک­های هیچ یک از اختلالات طیف اسکیزوفرنی و اختلال روان­پریشی دیگر را برآورده نمی­کنند، منتقل کند. این با ثبت کردن «طیف اسکیزوفرنی مشخص دیگر و اختلال روان­پریشی دیگر» و به دنبال آن ذکر کردن دلیل خاص (مثل «توهمات شنیداری مردم») انجام می­شود.

نمونه­ هایی از جلوه­هایی که می-توان با استفاده از عنوان «مشخص دیگر» تعیین کرد، موارد زیر را شامل می­شوند:

توهمات شنیداری مداوم در غیاب ویژگی­های دیگر روی می­دهند.
هذیان­های همراه با دوره-های خلقی که همپوشی قابل ملاحظه دارند: این هذیان­های مداوم همراه با دوره­های خلقی همپوش را شامل می­شود که در بخش قابل توجهی از اختلال هذیانی وجود دارند (به طوری که ملاکی که فقط اختلال خلق کوتاه­مدت در اختلال هذیانی را تصریح می­کند، برآورده نمی­شود).
نشانگان روان­پریشی تقلیل­یافته: این نشانگان با نشانه­های شبه­روان­پریشی مشخص می­شود که زیر سطح آستانه برای روان­پریشی کامل قرار دارد(مثلاً، نشانه ­ها شدت کمتری دارند و موقتی هستند و بینش نسبتاً حفظ شده است).
نشانه­ های هذیانی در همسر یا فرد مبتلا به اختلال هذیانی: در زمینه رابطه، موضوعات هذیانی همسر مسلط، محتوایی را برای عقیده هذیانی فرد تأمین می­کند که ممکن است در غیر این صورت ملاک­های اختلال هذیانی را کاملاً برآورده نکند.

15. طیف اسکیزوفرنی و اختلال روان­پریشی نامشخص دیگر

این طبقه در مورد جلوه­هایی صدق می­کند که در آنها، نشانه­های مخصوص طیف اسکیزوفرنی و اختلال روان­پریشی دیگر که ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی را در عملکرد اجتماعی، شغلی، یا زمینه­های مهم دیگر عملکرد ایجاد می-کنند، غالب باشند، ولی ملاک­های کامل را برای هیچ یک از اختلالات در طیف اسکیزوفرنی و طبقه تشخیصی اختلالات روان­پریشی دیگر برآورده نکنند. طبقه طیف اسکیزوفری و اختلال روان­پریشی نامشخص دیگر در موقعیت­هایی به کار برده می­شود که در آنها، متخصص بالینی تصمیم بگیرد دلیلی را که ملاک­ها برای طیف اسکیزوفرنی و اختلال روان­پریشی مشخص دیگر برآورده نمی­شوند، مشخص نکند، و جلوه­هایی را منظور کند که اطلاعات کافی برای تشخیص مشخص­تر در مورد آنها وجود ندارد(مثلاً در بخش اورژانس).