گزیده ای از فرخی یزدی
شب چو دربستم و مست از می نابش کردم ماه اگر حلقه به در کوفت جوابش کردم
دیدی آن ترک ختا دشمن جان بود مرا گرچه عمری به خطا دوست خطابش کردم
ختا= سرزمینی در ترکستان شرقی قدیم
منزل مردم بیگانه چوشد خانه چشم آنقدر گریه نمودم که خرابش کردم
شرح داغ دل پروانه چو گفتم با شمع آتشی در دلش افکندم و آبش کردم
غرق خون بود و نمی مرد ز حسرت فرهاد خواندم افسانه شیرین و به خوابش کردم
دل که خونابه غم بود و جگرگوشه درد بر سر آتش جور تو کبابش کردم
زندگی کردن من مردن تدریجی بود آنچه جان کند تنم عمر حسابش کردم
هر لحظه مزن در،که در این خانه کسی نیست بیهوده مکن ناله،که فریاد رسی نیست
شهری که شه و شحنه و شیخش همه مستند شاهد شکند شیشه که بیم عسسی نیست
آزادی اگر می طلبی،غرقه به خون باش کاین گلبن نو خاسته بی خار و خسی نیست
دهقان دهد از زحمت ما یک نفس اما آنروز کخ دیگر ز حیاتش نفسی نیست
با بودن مجلس بود آزادی ما محو چون مرغ که پابسته ولی در قفسی نیست
گر موجد گندم بود از چیست که زارع از نان جوین سیر به قدر عدسی نیست
هر سر به هوای سر و سامانی ما را در دل بجز آزادی ایران هوسی نیست
تازند و برند اهل جهان گوی تمدن ای فارس مگر فارس ما را فرسی نیست
در راه طلب فرخی ار خسته نگردید دانست که تا منزل مقصود بسی نیست
گزیده ای از فرخی یزدی
هرجا سخن از جلوهِ آن ماه پری بود كارِ من سودازده ، دیوانه گری بود
پرواز به مرغان چمن خوش كه درین دام فریاد من از حسرت بی بال و پری بود
گر اینهمه وارسته و آزاد نبودم چون سرو ، چرا بهره ی من بی ثمری بود
روزیكه ز عشق تو شدم بی خبر از خویش دیدم كه خبرها همه از بی خبری بود
بی تابش مهر رُخت ای ماه دل افروز یاقوت صفت ، قسمت ما خون جگری بود
دردا ، كه پرستاری بیمار غم عشق شبها همه در عهده ی آه سحری بود
گزیده ای از فرخی یزدی
گرچه مجنونم و صحرای جنون جای منست لیک دیوانه تر از من،دل شیدای منست
آخر از راه دل و دیده سرآرد بیرون نیش آن خار که از دست تو درپای منست
رخت بربست ز دل شادی و ،هنگام وداع با غمت گفت که:یا جای تو یا جای منست
جامه ای را که به خون رنگ نمودم،امروز برجفا کاری تو شاهد فردای منست
سرتسلیم به چرخ آنکه نیاورد فرود با همه جور و ستم همت والای منست
دل تماشایی تو،دیده تماشایی دل من به فکر دل و خلقی به تماشای منست
آنکه در راه طلب خسته نگردد هرگز پای پر آبله بادیه پیمای منست
گزیده ای از فرخی یزدی
گلرنگ شد در و دشت ، از اشكباري ما چون غير خون نبارد ، ابر بهاري ما
با صد هزار ديده ، چشم چمن نديده در گلستان گيتي ، مرغي به خواري ما
بي خانمان و مسكين ، بد بخت و زار و غمگين خوب اعتبار دارد ، بي اعتباري ما
اين پرده ها اگر شد ، چون سينه پاره داني دل پرده پرده خون است ، از پرده داري ما
يكدسته منفعت جو ، با مشتي اهرمن خو با هم قرار دادند ، بر بي قراري ما
گوش سخن شنو نيست ، روي زمين و گر نه تا آسمان رسيده است ، گلبانگ زاري ما
بي مهر روي آن مه ، شب تا سحر نشد كم اختر شماري دل ، شب زنده داري ما
بس در مقام جانان ، چون بنده جان فشانديم در عشق شد مسلم ، پروردگاري ما
ازفر فقر داديم ، فرمان به باد و آتش اسباب آبرو شد ، اين خاكساري ما
در اين ديار باري ، اي كاش بود ياري كز روي غمگساري ، آيد به ياري ما
گزیده ای از فرخی یزدی
باغی كه در آن آب هوا روشن نيست هرگز گل يكرنگ در آن گلشن نيست
هر دوست كه راستگوی و يكرو نبود در عالم دوستی كم از دشمن نيست
زندگانی گر مرا عمری هرسان كرد و رفت مشكل ما را بمردن خوب آسان كرد و رفت
جغد غم هم در دل ناشاد ما ساكن نشد آمد و اين بوم را يكباره ويران كرد و رفت
جانشين جم نشد اهريمن از جادوگری چند روزی تكيه بر تخت سليمان كرد و رفت
پيش مردم آشكارا چون مرا ديوانه ساخت روی خود را آن پری از ديده پنهان كرد و رفت
وانكرد از كار دل چون ع‍‍‍قده باد مشكبوی گردشی در چين آن زلف پريشان كرد و رفت
پيش از اينها در مسلمانی خدائی داشتم بت پرستم آن نگار نامسلمان كرد و رفت
با رميدنهای وحشی آمد آن رعنا غزال فرخی را با غزل سازی غزلخوان كرد و رفت
گزیده ای از فرخی یزدی
آن زمان كه بنهادم سر به پای آزادی دست خود ز جان شستم از برای آزادی
تا مگر به دست آرم دامن وصالش را می دوم به پای سر در قفای آزادی
با عوامل تكفیر صنف ارتجاعی باز حمله می‌كند دایم بر بنای آزادی
در محیط طوفان‌زای ماهرانه در جنگ است ناخدای استبداد با خدای آزادی
شیخ از آن كند اصرار بر خرابی احرار چون بقای خود بیند در فنای آزادی
دامن محبت را گر كُنی ز خون رنگین می توان تو را گفتن پیشوای آزادی
فرخی ز جان و دل می‌كُند در این محفل دل نثار استقلال جان فدای آزادی
گزیده ای از فرخی یزدی
ترسم ای مرگ نیایی تو و من پیر شوم وین قدر زنده بمانم که زجان سیر شوم
آسمانا ز ره مهر مرا زود بکش که اگر دیر کشی پیر و زمینگیر شوم
جوهرم هست و برش دارم و ماندم به غلاف چون نخواهم کج و خونریز چو شمشیر شوم
میر میراث خوران هم نشوم تا گویم مردم از جور بمیرند که من میر شوم
منم آن کشتی طوفانی دریای وجود که ز امواج سیاست ز بر و زیر شوم
گوشه گیری اگرم از اثر اندازد به که من از راه خطا صاحب تاثیر شوم
پیش دشمن سپر افکندن من هست محال در ره دوست گر آماجگه تیر شوم
غم مخور ای دل دیوانه که از فیض جنون چون تو من هم پس از این لایق زنجیر شوم
شهره شهرم و شهریه نگیرم چون شیخ که بر شحنه و شه کوچک و تحقیر شوم
کار در دوره ما جرم بود یا تقصیر «فرخی» بهر چه من عامل تقصیر شوم
گزیده ای از فرخی یزدی
دلت به حال دل ما چرا نمی سوزد بسوزد آن که دلش بهر ما نمی سوزد
ز سوز اهل محبت کجا شود آگاه چو شمع آن که ز سر تا به پا نمی سوزد
در این محیط غم افزا گمان مدار که هست کسی کز آتش جور و جفا نمی سوزد
ز دود آه ستمدیدگان سوخته دل به حیرتم که چرا این بنا نمی سوزد
بگو به کارگر و عیب کارفرما بین هر آن که گفت که فقر از غنا نمی سوزد
غریق بحر فنا ای خدا شدیم و هنوز برای ما دل این ناخدا نمی سوزد
ز تندباد حوادث ز بس که شد خاموش چراغ عمر من بینوا نمی سوزد
گزیده ای از فرخی یزدی
کام دلم ز وصل تو حاصل نمی شود گیرم که شد دگر دل من دل نمی‌شود
دیوانه ای که مزه دیوانگی چشید با صد هزار سلسله عاقل نمی‌شود
اجرا نشد میان بشر گر مرام ما آجل شود اگرچه به عاجل نمی‌شود
حق گو خورد شکست ز یک دسته بی شرف حق است و حق به مغلطه باطل نمی‌شود
زور و فشار و سختی و تهدید و گیر و دار با این طریق حل مسائل نمی‌شود
تکفیر و ارتجاع و خرافات و های هوی از این طریق طی مراحل نمی‌شود
مجلس مقام مردم ناپاک دل مخواه کاین جای پاک جای اراذل نمی‌شود
یک ملک بی عقیده و یک شهر چاپلوس یارب بلا برای چه نازل نمی‌شود
نازم به عزم ثابت چون کوه فرخی کز باد سهمگین متزلزل نمی‌شود
