چرا کتاب بخوانیم؟
خواندنیها :
میگویند جامعهای که کتاب زیاد میخواند و سرانه مطالعه بالایی دارد، جامعه عاقلتر و با فرهنگتری است. اما چرا؟ مگر کتاب چه چیزی دارد که فرهنگ یک جامعه را افزایش میدهد؟ شاید اصلاً قضیه عکس این است: فرهنگ یک جامعه، آن را به سمت کتابخوانی سوق میدهد! اگر چنین است، چرا؟ چرا جوامع با فرهنگ کتاب میخوانند؟
پاسخ به این سوال، میتواند بدبینی افرادی را که اهل کتاب خواندن نیستند از بین ببرد. قبل از هر اقدامی، قبل از انتشار انواع و اقسام ابزارهای ارتقاء سطح کتابخوانی و غیره، باید چرایی این مسئله روشن شود. فلسفه این کار چیست؟ هدف دقیقاً چیست؟ و… . تا بدانیم دقیقا دنبال چه چیزی هستیم.
یک کتاب در کوتاه مدت، شما را نه به آدم بهتری تبدیل میکند و نه به آدم بدتری. بلکه خواندن هدفمندِ سلسلهای از کتابها در طول عمرتان و صرف زمان برای کتابخوانیست که میتواند تغییراتی در دیدگاه شما ایجاد کند تا در لحظههای مهم زندگیتان تصمیمهای بهتری بگیرید.
- دانش
- تجربه جمع
خواندن در برابر تماشا کردن
روشهای مختلفی برای انتقال تجربه وجود دارد. دو مورد از پراستفادهترین این روشها مطالعه کتاب و تماشای ویدیو هستند. طبق باور عمومی، مطالعه کتاب “خوب” و تماشای تلویزیون “بد” است! به عنوان دانش عمومی پذیرفته شده که کتابخوانی دانش شما را افزایش میدهد و باعث فکر کردن شما میشود، در حالی که تماشای تلویزیون سلولهای مغز شما را میکُشد. ولی چرا؟ از طرفی کتابها و فیلمهای مختلفی وجود دارند، محصولات ضعیف تا قوی. پس چرا کتاب را طبق قانونی کلی خوب و تماشای تلویزیون را بد بنامیم؟
خواندنیها
علم درباره کتاب و تلویزیون چه میگوید؟
راجع به تاثیر کتابخوانی و مطالعه روی مغز از دید نوروساینس (علوم اعصاب)، تحقیقهای زیادی انجام شده است، از جمله تحقیقهای جذابی که در Huffington-Post راجع به تفاوت تاثیر کتاب خواندن و تماشای ویدیو بر مغز انسان مطرح شده است:
طبق قسمتی از این تحقیقات که در دانشگاه توکیو در ژاپن انجام شده است، کودکانی که زمان بیشتری را صرف دیدن برنامههای تلویزیونی میکنند، قسمت پیشانی مغزشان و همینطور قسمتهایی از مغز که مربوط به برانگیختکی (arousal) است ضخیمتر است. این قسمتهای مغز، به کاهش توانایی استدلال کلامی معروف هستند. ضمناً، خروجی تحقیق مستقل از سن، جنس و سطح اقتصادی افراد بوده است.
تحقیقاتی موازی که در دانشگاه ایموری در آمریکا بر روی دانشجویان انجام شده، نشان میدهد که کسانی که بیشتر وقتشان را به مطالعه و کتابخوانی میگذرانند، قسمتهایی از مغزشان که به زبان و ارتباط مربوط است؛ رشد میکند. طبق مطالعات تاثیر این فعالیت روی مغز، مستقل از نوع محتوایی است که افراد میخوانند، و بیشتر به خود فعالیت مربوط است.
به علاوه در تحقیقهای مشابه نشان داده شده که احتمال بروز آلزایمر در افراد میانسالی که به مطالعه میپردازند ۲.۵ برابر کمتر از افرادی است که تلویزیون تماشا میکنند. همچنین ۶ دقیقه مطالعه در روز میتواند سطح اضطراب افراد را ۶۸ درصد کاهش دهد. تاثیری بیشتر از سایر فعالیتهای آرامشبخش مثل گوش دادن به موسیقی (۶۱ درصد)، نوشیدن چای یا قهوه (۵۴ درصد) و قدم زدن (۴۲ درصد).
چرا کتاب و تلویزیون عکس هم عمل میکنند؟
اگر بخواهیم در چرایی این روال دقیقتر شویم، میبینیم که برنامههای ویدیویی ذهن فرد را به حالت منفعل میبرند: تماشاچی نیازی چندانی به استفاده از تخیل ندارد، همه صحنهها و بازیگران به شکل زنده مجسم شده و نمایش داده میشوند. در حالی که هنگام کتابخوانی، فرد به حالت فعال میرود: کتابها میتوانند شخصیتها و صحنهها را به شکل عمیقتری نسبت به برنامهی تلویزیونی و ویدیو توصیف کنند. از طرفی لازم است خواننده، برای پر کردن گافهای محتوا از تجسم و تخیل خود استفاده کند.