شوخی، هزل، طعنه، طنز، هجو، توهین

شوخی، هزل، طعنه، طنز، هجو، توهین

     I      شوخی                  Humor

    II     طعنه                   Sarcasm

   III     هزل            Facetiousness

    IV    هجو                   Lampoon

     V    طنز                         Satire

    VI    مسخرگی            Mockery

   VII    توهین                     Insult

   I            شوخی

o       مزاح.

o       استهزا، بذله، جوک، خوشمزگی، دعابه، ریشخند، لاغ، لطیفه، لودگی، متلک، مداعبت، مزاح، مسخرگی، مسخره، مطایبه،

o       بیحیایی، بیشرمی، گستاخی

o       ظرافت، قذرات، لافی، لطیفه، ملاعبت

o       Gag, Humor, Jape, Jest, Jocoseness, Jocularity, Joke, Jollity, Lark, Play, Playfulness, Quip, Spoof, Story, Waggery, Witticism

  II            طعنه

o       سخن کنایه‌آمیز که معمولاً به منظور توهین، تمسخر، و سرزنش بر زبان می‌آید.

o        بدگویی، سرزنش، شماتت، طعن، لوم، ملامت، نیش و کنایه

o       نیزهزنی، ضربتنیزه، گوشه و کنایه زدن

o       Barb, Irony, Quip, Sarcasm, Taunt

  III            هزل

o       . مزاح؛ شوخی؛ سخن غیر جدی. سخن بیهوده.

o       سخن منظوم یا منثور که محتوی مضامین غیراخلاقی و غیراجتماعی است.

o       بذله گویی، جوک، شوخی، طیبت، ظرافت، لاع، لافی، لطیفه، لودگی، مزاح، مسخرگی، مسخره، مطایبه، هجا، هجو، هجو

  IV            هجو

o       بدگویی کردن؛ برشمردن معایب کسی.

o       سخریه، مسخره، هجا، هجویه، هزل، بیهوده، پوچ، مبتذل، مزخرف، مهمل، نامربوط.

o       Burlesque, Lampoon, Libel, Mockery, Satire, Squib

  V            طنز

o       شیوۀ ادبی که در آن عیوب فردی و اجتماعی به منظور اصلاح این عیوب به‌صورت خنده‌آوری نمایش داده می‌شوند.

o       طعنه؛ سرزنش.؛ مسخره کردن.

o       استهزا، فکاهه، فکاهی، مسخره، هزل

o       ناز، طعنه، سرزنش، افسوس کردن، مسخره کردن

   VI            مسخره و مسخره بازی

o       مَسخَره .آنکه مردمان با وی مطایبه کنند و استهزا و سخریه نمایند.

آنکه مردمان به او سخریه و استهزاء کنند.

آنکه بر او فسوس کنند.

Buffoonery, Caper, Charade, Deviltry, Drollery, Foolery, Jest, Play, Prank, Travesty, Waggery

o       مسخره بودن.. Ridiculousness

o       مسخره کردن..Chaff, Deride, Jest, Mock, Rally, Scoff, Smile, Taunt, Tease

o       استهزأکننده و ریشخندکننده و بذله گو و لطیفه گو و بیهوده گو و مقلد و خوش طبع و شوخ و

آنکه چیزهای خنده دارو مضحک ظاهر می سازد، و هر چیز مضحک و خُرمّی آور.

o       آنکه با کارها یا گفته های خنده آور مردم را خنداند.

o       آنکه در دربار سلطانی شاه را به گفته ها و کرده های خویش خنداند.

ریشخند کردن. هازل . ضحکه . لوده . افسوسگر. مضحکه . دلقک

o       چرا چون ز یک اصل بود آدمی…..یکی عالم آمد یکی مسخره ؟

o       چون نشنوی همی و نبینی همی به دل…گوشت به مُطرب است و دو چشمت به مسخره .

  VII            توهین

o       خوار کردن ، خوار داشتن . سُست کردن .

o       اهانت، بیحرمتی، تحقیر، خوارداشت، وهن، دشنام، ناسزا

o       Affront, Cut, Brass, Effrontery, Flout, Indignity, Insult, Invective, Slap, Slight, Slur, Snub, Violation

  VIII            نیش

o       سخن گزنده- نشتر- نیشتر- زخم

o       نوک هرچیز نوک‌تیز، مانندِ سوزن، خنجر، و نشتر.

o       عضوی از بدن حشرات گزنده از قبیل عقرب، زنبور، و مار که زهر خود را به‌وسیلۀ آن داخل بدن انسان می‌کنند.

o        چهار دندان نوک‌تیز جلوی دهان انسان، دو در بالا و دو در پایین؛ انیاب.

برای مطالعه بیشتر روی لینکهای بالای این صفحه کلیک کنید.

شوخی

Humour (humor)

o       شوُخی یا مِزاح به تمایل اشخاص به ارائه تجربیات شخصی که موجب خنده و تفریح می‌گردد، می‌گویند. مردم در اکثر سنین مایل به انجام شوخی هستند و اکثریت آنها پس از شنیدن شوخی لبخند زده و خوشحال می‌شوند.

o       نوع شوخی و مزاح بسته به موقعیت جغرافیایی، فرهنگ، آموزش و پرورش و تیزهوشی متفاوت است. برای مثال کودکان با مسائل کم اهمیت‌تر مثل دیدن خیمه‌شب بازی و یا دیدن کارتون خوشحال می‌شوند. اما در سنین بالاتر اینها دیگر برایشان خنده‌دار نمی‌باشد.

o       به توانایی درک یا بیان جنبه‌های طنزآمیز موقعیت‌ها، شوخ‌طبعی می‌گویند.

o       شوخی حالتی مثبت در ذهن است و موقعی ایجاد می‌شود که فردی موضوعی ناهمخوان، غیرمنتظره و یا سرگرم کننده را بگوید و یا انجام دهد یا اینکه برای برخی افراد به دلایل دیگری اتفاق می‌افتد و مردم می‌خندند. خنده دار بودن مسائل نوع خاصی از شادی است، لذا خنده در شادی حائز اهمیت است.

o       شوخی ویژگی رایج در زندگی است و غالباً پاسخی خودجوش به موقعیت‌ها در حضور دیگران است. شوخی ناشی از یک خلق مطلوب و مثبت است و می‌تواند تاثیر عمیقی بر شادی مردم داشته باشد.

o       اغلب روانشناسانی که شوخی را مطالعه کرده‌اند، نتیجه گرفته‌اند که ویژگی اصلی رویدادهایی که افراد را خوشحال می‌کند،  ناهمخوانی آنهاست و برای افرادی که تمایل به شوخ‌طبعی دارند ضرورت دارد.

o       استفاده از شوخی با خوداِبرازی و خودنگری قابل پیش‌بینی هستند و هر دوی آنها به عنوان شاخص‌های مهارتی اجتماعی مطرح می‌باشند. افراد احساسی لطیفه‌ها را خنده‌دارتر درک می‌کنند و بیشتر می‌خندند.

o       افراد متعصب لطیفه‌های جنسی را دوست دارند.

o       افراد آزاد اندیش لطیفه‌های بی‌معنی را ترجیح می‌دهند.

o       بسیاری از افراد خشک و متعصب از ناهمخوانی لذت می‌برند و از این طریق تنش‌های خود را تخلیه می‌کنند.

o       در بعضی مواقع نیز شوخی وسیله‌ای است برای بیان غیر مستیم دلخوری‌ها و ناراحتی‌ها از شخص یا گروهی بخصوص که به صورت مستقیم نمی‌توان عنوان کرد.

شوخی و مقابله با استرس

o       شوخی در مقابله با استرس نقش مراقبتی ایفا می‌کند و موجب کاهش تهدید و آسیب استرس می‌شود.

افراد دارای حس عمیق شوخ طبعی، بعد از رویدادهای منفی زندگی بطور قابل ملاحظه‌ای خلق بهتری نشان می‌دهند.

شوخی موجب می‌شود که فرد جنبه مثبت رویدادها را در نظر بگیرد،  باعث می‌شود فرد توانایی پیدا کند تا رویدادها را از جهتی شوخی و خنده‌دار ببیند، و لذا از میزان استرسش کاسته می‌شود.

رابطه شوخی و مغز

o       شوخی به عملکرد بخشهای خاصی از مغز بستگی دارد.

محققین در سال ۱۹۹۹، ۲۱بیمار مصدوم مغزی و تعدادی افراد سالم را مورد مطالعه قرار دادند.

بیماران اگر ضایعه‌ای در بخشی از ناحیه قدامی لوب راست پیشانی داشتند، شوخی را درک نمی‌کردند.

این ناحیه بخشی از مغز است که اطلاعات دریافتی را یکپارچه کرده و تفسیر می‌کند و خودآگاهی در آن قرار دارد.

o       داروهای خاصی نیز بر شوخی تاثیر می‌گذارند. محققین نشان داده اند که الانزاپین Olanzapine  ، از مشتقات تینوبنزودیازپین Thienobenzodiazepine (بنزودیازپین‌ها)،  که داروی ضد روانپریشی Atypical Antipsychotic،  ضد دوقطبی Bipolar Disorder  و شیزوفرنی Schizophrenia است، از طریق اثرات آنتاگونیستی آن بر روی گیرنده های دوپامین و سروتونین Dopamine Antagonist ، از خندیدن افراطی در بیماران اسکیزوفرنی جلوگیری می‌کند.

o       خنده نیز مانند سایر ابرازهای چهره‌ای، بخشی به لوبهای پیشانی و بخشی دیگر به نواحی مرکزی بستگی دارد.

شوخی در کودکان

o       در مطالعه‌ای در سال ۱۹۷۹ گزارش می‌شود که کودکان شوخ ارتباط نزدیکی تا سن ۳ سالگی با مادران خود داشتند و موقعی که بعد از سن سه سالگی ارتباط عاطفی مادران کاهش می‌یابد، این تفکر شکل می‌گیرد که شوخی می‌تواند در مقابله با مشکلات و موقعیت‌های استرس‌زا نقش حمایتی داشته باشد.

در سن ۶ سالگی تفاوت جنسی مشهود است، پسرها لطیفه‌های بیشتری را تعریف می‌کنند و تمسخر در آنها به نسبت دخترها بیشتر است.

o       کودکان خیلی زود تبسم می‌کنند. در هفته‌های اول تولد ، تبسم اولیه ابتدا به سمت مادر و صدا است. کودکان در ۴ ماهگی می‌خندند که در پاسخ به غلغلک (قلقلک) یا سایر تحریکات لمسی، بازی‌های دالی و در اواخر اولین سال  در پاسخ به رویدادهای عجیب از قبیل شیر خوردن مادر از شیشه شیر کودک می‌باشد. به نظر می‌رسد که ناهمخوانی باعث برانگیختن خنده در مراحل اولیه تولد می‌شود. این کار در شرایطی امکان‌پذیر است که موقعیت مطلوبی وجود داشته باشد.

o       از حدود ۱۸ ماهگی به بعد، کودکان به بازی‌های تخیلی می‌پردازند. آنها مبالغه گویی‌ها، لاف‌زدن‌ها و ناهمخوانی‌ها را شروع می‌کنند. بازیهای خیالی اغلب اجتماعی بوده و منبعی از شادمانی است. هر چه کودکان بزرگتر می‌شوند، لطیفه‌های خنده‌دار بحث‌برانگیزی را پیدا کرده و بعد از ۶ الی ۷ سالگی می‌توانند معانی را به صورت چندگانه درک کنند،  به خاطر اینکه به مرحله تفکر عملیات عینی پیاژه می‌رسند. از سنین اولیه کودکی یک عنصر اجتماعی قوی در شوخی کودکان وجود دارد.

o       در سن سه سالگی میل قوی به گفتن لطیفه وجود دارد. کودک در شوخی دیگران شرکت می‌کند تا آنها را بخنداند، به خاطر اینکه خندیدن لذت بخش است و عضویت در گروه را شکل می‌دهد.

کودک ۷ ساله در حضور دیگران بیشتر می‌خندد و مخصوصاً در جمع همسالانش خنده‌اش بیشتر می‌شود. کودک ۸ تا ۱۰ ساله درباره معماها مشغله ذهنی پیدا می‌کند و از لطیفه‌ها براساس معانی دوگانه آنها لذت می‌برد.

شوخی در حیوانات

o       یک منشاء غریزی درباره شوخی وجود دارد که نقش عوامل زیستی را تائید می‌کند. تعدادی از حیوانات بطور غریزی اهل شوخی هستند . از جمله میمونها. در این گروه از موجودات که تماس بیشتری با انسانها دارند، علائم تکلمی که برخی مواقع شباهت زیادی با شوخی دارد را می‌توان در آنها مشاهده کرد.

شوخی یا نیش ؟

o       شوُخی ارتباط برقرار کردن بدون غرض ورزی است، ولی نیش و تیکه انداختن غرض ورزی را نشان می دهد

o       چنان‎چه یک شوخی از مشخصات زیر برخوردار باشد، شوخی واقعی نبوده و استفاده کننده قصد نیش و انتقاد و حمله را در سر نداشته است:

i          آیا از شوُخی برای جهت دهی دوباره به گفت‎وگو استفاده می‎شود؟ آیا هدف شخص این بوده است که از پیگیری موضوع خاصی خلاصی یابد؟

ii        آیا شوُخی مرتبط با یک مطلب جدی است؟ آیا از شوخی برای پرهیز از رویارویی استفاده می‎شود؟

iii      آیا شوُخی شخص همراه با نشانه‎های عطوفت آمیز و رقت قلب است و فرد بدین واسطه همراهی و همدلی و درک خود را نشان می‎دهد؟

iv     آیا شوُخی سرپوشی برای حالاتی چون ترس، سرخوردگی، حسادت و احساس خشم است؟

v        آیا شوُخی می‎‎تواند معنا و مفهوم تازه‎ای به جریان بحث و گفت‎وگو ببخشد؟

o       اشخاصی که از موقعیت زندگی خود راضی هستند و نسبت به موقعیت مادی و اجتماعی خود رضایت خاطر دارند، از شوخی به عنوان چاشنی و مزه‎ گفت‎و گو استفاده می‎کنند.

o       چنین اشخاصی معمولاً از شوخی اغراض خاصی را دنبال نمی‎کنند. در هر صورت، با ارزیابی کردن دقیق اشکال شوخی می‎توانید از اهداف و اغراض ناپیدای اشخاص استفاده کننده از این زبان و وسیله آگاه شده و بدین واسطه بهتر به شخصیت فرد برسید.

تکامل شوخی و خنده

o       با توجه به اینکه حتی کودکان کوچکتر نیز از شوُخی لذت می‌برند و مرکز شوخی در بخش معینی از مغز قرار دارد،  این احتمال را مطرح می‌سازد که شوُخی مبنای فطری دارد. بنابراین با توجه به نقش عوامل زیستی در شوُخی، به نظر می‌رسد که بایستی از برخی مزایای تکاملی برخوردار باشد.

o       شوُخی و خنده از بازی‌های اجتماع مشتق شده است و افرادی که در آن مشارکت می‌کنند از شوُخی لذت می‌برند.

o       اساسا شوُخی یک پدیده اجتماعی است که به خاطر هیجان های مثبت به پیوستگی اجتماعی منجر می‌شود و باعث تخلیه هیجانات منفی می‌شود . البته این کار ناشی از کنش عملی شوُخی است. شوُخی کردن با استفاده از روشهای مختلف منبع مهم شادی است. شوخی تا اندازه‌ای غریزی است. شکل قدیمی آن در نخستین‌های غیرانسان وجود دارد و کودکان کم سن از شوخی و شروع کردن آن لذت می‌برند.

کلید اصلی اغلب شوُخی‌ها شامل رویدادها یا داستانها است و بخش غیر منتظره آن از ارزش کمتری برخوردار است. گستاخی و بی‌پروایی در بخش غیر منتظره بیشتر از بخش رویدادها است.

o       خنده بیان عاطفه مثبت است، اما شوُخی تاثیر علی روی خلق و شادی دارد. شوخی یکی از شایع‌ترین و موثرترین روشهای القا خلق است و ضمن تاثیر مثبت و شادی‌بخش رویدادهای استرس‌زا را کم خطر می‌سازد. همچنین کمک می‌کند تا با استرس‌های اجتماعی که از تعارضات درون جامعه ناشی می‌شود، نگاه متفاوتی داشته و موجب تخلیه تنش‌ها شود.

o       برخی مطالعات رابطه روشنی بین شوُخی و شادی به دست آورده‌اند، افراد شاد بیشتر می‌خندند و احساس بهتری از شوُخی دارند.

برون‌گراها و سایر افرادی که مهارتهای اجتماعی مطلوبی دارند، زیاد می‌خندند و مسائل را خنده‌دار درک می‌کنند، همبستگی قوی بین برون‌گراها و شادی وجود دارد .

این مساله مسلم است که برون‌گراها بیشتر می‌خندند ارتباطات نزدیک نیز بطور وسیعی با شوُخی تقویت می‌شود.

بیشتر در:

گفتاری درباره شوُخی

روانشناسی شوُخی

انواع و اقسام شوُخی‌ها

فرهنگ لغات اقسام شوخی

i          آماج شوُخی     Butt

ii        شوُخی خودمانی    Crack

iii      شوُخی عامیانه    Monkeyshines

iv     شوُخی آمیز    Waggish

v        شوُخی بدنی    Caper

vi     شوُخی خرکی    Antic, Horseplay, Prank

vii   شوُخی دوستانه    Banter

viii شوُخی عملی    Hoax, Practical Joke, Prank

ix     شوُخی عوامانه    Farce

x        شوُخی کردن    Jape, Jest, Joke, Sport

xi     شوُخی لفظی    Badinage

xii   شوُخی مستهجن    Blue Joke

xiii شوُخی وار    Sportively

xiv شوُخی یدی    Practical Joke

xv    اهل شوُخی    Playful

xvi   با شوُخی    Banteringly, Jokingly, Tongue-In-Cheek

xvii           به شوُخی    Jocosely, Sportingly, Sportively

xviii         بی شوُخی    No-Nonsense, Serious

xix       شوُخی بیجا     Facetious

xx       از روی شوُخی    Playful

xxi     از سر شوُخی    Playfully

xxii           شوُخی انجام دادنی    Practical Joke

xxiii         شوُخی کردن با    Kidding

xxiv         شوُخی کردن با (عامیانه)     Josh

xxv           شوُخی و سبکسری    Coquetry

xxvi         شوُخی و متلک گویی    Raillery

xxvii       شوُخی و مسخرگی    Chaff

xxviii    شوُخی و مسخره کردن    Fooling

xxix         اهل شوُخی عملی    Prankster

xxx           اهل شوُخی و تمسخر    Kidder

xxxi         بدجنس (به شوُخی)    Rascal

xxxii       اهل شوُخی و سرسری گیری    Light-Minded

xxxiii    شوُخی و سر به سر گذاری    Tease

xxxiv    یارو (از روی شوُخی یا محبت)    Bugger

xxxv      شیطون (به شوُخی – خطاب به بچه یا دوست)    Rascal

xxxvi    برهنه کردن کون خود و چرخاندن آن به طرف کسی برای شوُخی    Moon

xxxvii  شوُخی، لطیفه، بذله، شوخی کردن    Prank

گفتاری درباره شوخی

دستور زایشی

o       دستور زایشی Generative Grammar  یکی از رویکردهای بررسی نحو زبان است که توسط نوام چامسکی Noam Chomsky  تبیین شده‌است. تدوین این دستور با نگارش کتاب ساخت‌های نحوی (۱۹۵۷) توسط چامسکی آغاز شد.

o       بین سال‌های ۱۹۲۳ و ۱۹۵۷، هدف زبان‌شناسی «تکمیل روندهای کشف» بود؛ یعنی یافتن مجموعه‌ای از اصول که زبان‌شناس را قادر کند تا دستور زبانی را از توده‌ای اطلاعات که به کمک سخن‌گوی اهل زبان گفته شده، کشف و استخراج کند و دستور باید علمی باشد و صرفاً براساس الگوهایی باشد که فقط در زبان وجود دارند و هیچ رجوعی به معنا نداشته باشند. به این طریق می‌توان به توصیفی عینی و کامل از زبان دست یافت.

o       چامسکی با اعتقاد به این‌که این هدف آرمان‌گرایانه و محدود است، نقدهایی را بر آن وارد می‌کند. آرمان‌گرایانه به این دلیل که امکان ندارد بتوانیم قواعدی خدشه‌ناپذیر برای استخراج یک دستور کامل از توده‌ای اطلاعات وضع کنیم. محدودیت این دستورها به این دلیل است که از قدرت پیش‌گویی برخوردار نبودند؛ آنچه را رخ داده بود دسته‌بندی می‌کردند و آنچه را ممکن بود رخ دهد پیشگویی نمی‌کردند.

o       چامسکی معتقد بود دستور باید به‌عنوان نظریه یا فرضیه‌ای باشد که چگونگی کارکرد زبان را بیان کند. اگر دستور به‌صورت صحیح تدوین شود، به دستگاهی تبدیل می‌شود که تمام توالی‌های دستوری را تولید می‌کند و هیچ رشتهٔ غیردستوری را پدید نمی‌آورَد.

وظیفهٔ زبان‌شناس این است که دستورها را فرمول‌بندی کند تا از این طریق ابزاری برای ارزشیابی دستور فراهم شود و در موقعیتی که زبان‌شناس با دو دستور روبه‌رو شد، خود بتواند نوع بهتر را انتخاب کند.

دستور گشتاری

o       دستور گَشتاریTransformational Grammar  یا دستور زایشی-گشتاری Generative-Transformational Grammar  گونه‌ای از دستور زبان است که شیوه توصیف آن از ساختار زبان‌ها جدا از شیوه دستور زبان‌های سنتی است.

o       دستور گشتاری می‌کوشد شیوه‌هایی که آگاهی‌های فطری افراد از دستور زبان در مغز پردازش شده و به منصه ظهور می‌رسد را بیابد. منظور از لفظ گشتار (گردیدن، تبدیل شدن) هم شیوه تبدیل ذهنیات ما به زبان گفتاری و نوشتاری ما است.

o       دستور گشتاری می‌کوشد از طریق توصیف دستوری، معنای دقیق و واقعی آنچه که در پشت جملات وجود دارند را دریابد و اندیشه‌هایی که در پشت کلمات و جملات هستند را کشف کند.

o       در دستور گشتاری، ذهنیاتی که در ذهن ما وجود دارند که هنوز به زبان جاری نشده‌اند ژرف‌ساخت Deep Structure نامیده شده و مجموعه جملاتی که به زبان جاری می‌کنیم روساخت  Surface Structure نام دارند.

o       یک نمونه از گشتار:    این خبر مرا خوشحال کرد.  من از این خبر خوشحال شدم. بنا به مفهوم دستور گشتاری، در اینجا یک ژرف‌ساخت مطرح است به صورت این‌که شخصی به دلیلی حالتی پیدا کرده‌است: من (شخص) + خوشحال (حالت) + خبر (دلیل) و دو جمله یادشده تحقق‌های نحوی این مفهوم هستند و تنها شیوه تبدیل آن‌ها به بیان (گشتار آن‌ها) است که تفاوت دارد. دستور گشتاری معتقد است که هرچند دو جمله یاد شده شکل دستوری متفاوت یا به عبارتی روساخت متفاوتی دارند،  اما مفهوم بنیادین و ژرف‌ساخت آن‌ها یکسان یا نزدیک است.

o       در تجزیه و تحلیل زبان با استفاده از دستور گشتاری این فرض مبنا قرار می‌گیرد که تعداد مشخصی ویژگی‌های جهان‌شمول و همگانی در زبان‌های دنیا وجود دارند و به منصه ظهور رسیدن آن‌ها است که تفاوت دارد.  اصل دستور گشتاری بر خلق جملات فراوان از تعداد محدودی قانون و واژه قرار دارد.

واژه شوخی

o       هنگامی که از واژه ای به نام شوخی صحبت می کنیم، درواقع تنها به یک کنش زیستی که صرفاً در خنده خلاصه شود، اشاره نداریم، بلکه این مفهوم مطابق نظریه معروف « دستور زایشی- گشتاری» نوام چامسکی، خود دارای جنبه های پراهمیت دیگری ، نظیر زیست شناسی- عصب شناسی، روان شناسی، زبان شناسی، رفتار شناسی و مردم شناسی و جامعه شناسی ست.  یعنی آن را می توانیم از دیدگاه شناختی مورد بررسی قرار دهیم، به این معنا که انسان در رویارویی با جهان پیرامونش، دست به انواع کنش خواهد زد که تحت تاثیر اداراکات وی از محیط است.

یعنی این ذهن انسان بوده که ساختار زبانی را می سازد نه گوش و دهان و … . در چنین زمینه ای هنگامی که از شوخی صحبت می کنیم، در ساده ترین شکلش دو فرد را باید در نظر بگیرم،

 که یکی در حال شوخی کردن بوده و دیگری در حال شنیدن شوخی، که در این میان معنایی ذهنی از جانب طرف اول که فاعل بوده به قصد خنده که حرکتی زیستی است، به طرف دوم منتقل و دریافت می شود که بایستی در یک بافت مشترک انجام پذیرد، تا عمل به درستی انجام شود.

o       این قضیه به همین سادگی که عنوان شد نبوده ، زیرا با دخالت فرهنگ بیش از پیش ما با پیچیدگی آن مواجه می شویم. که در شکل زیستی آن خنده زورکی یا خنده ارادی است یا گاهی خنده با نوعی برانگیختگی احساسی همراه می شود، مثلاً بیان رفتاری دوستانه.

o       چیزی که خنده را در نوع زیست شناختی آن با اهمیت می سازد، فراگیر و مشترک بودن آن در اغلب جوامع و در طی زمان بوده است. یعنی می توان آن را جزء بنیادی ترین حس بشر دانست.

o       بروز خنده در شکل گشتاری شوخی بوده است که در فرهنگ های مختلف، متفاوت عمل می کند. اما سوالی که اینجا مطرح می شود این بوده که آیا می توان برای خنده به عنوان بنیادی ترین حس که مشترک است،  نوعی علامت مشترک و فراگیر یافت که در فرهنگ های مختلف به شکل های گوناگون بروز نکند؟ مثلاً همین علامت خنده که در فضای مجازی رایج گردیده است؟

o       هیچ کس نمی تواند با قلقلک دادن، خودش را بخنداند.  چنان که در بالا بیان شد، خود رفتار خنده علامتی زیستی است که در جوامع انسانی تکامل یافته است. این نوع خنده می تواند مقدمه ای برای کنش متقابل دوستانه باشد. در نتیجه اجتماعی بودن این امر زیستی کسانی که به طور سازمان یافته درباره خنده مطالعاتی انجام دادند مردم شناسان بودند.

o       مردم شناسان اولیه تحت تاثیر نظریه تکاملی داروین به دنبال راهی برای اثبات همگونی رفتار خنده و شوخی در میان تمام جوامع انسانی می گشتند. نشان داده شده که رفتار خنده و شرایط منتهی به بروز خنده در جوامع گوناگون یکسان است و الگوی جهانی و فراگیری برای رفتار عضلانی خنده و شرایط پیرامونی برانگیزاننده آن وجود دارد.

o       سوالاتی که در این مبحث برای ما مهم بوده این است؛ که ما اصلاً :

i          برای چه شوخی می کنیم؟

ii        چرا به آن می خندیم؟

iii      شوخی چیست؟

iv     آیا میان جوامع با فرهنگ های متفاوت مشترک بوده یا متمایز؟

v        چه واژه های دیگری با شوخی درگیر هستند؟

vi     شوخی چه کارکردی می تواند داشته باشد؟

o       اگر به جمع ها و گروه های اجتماعی نگاهی بیاندازیم یا وارد آن ها شویم اغلب با شوخی مواجه می شویم که گاهی دوستانه و گاهی مخالف آن است.

در کتابها و مجلات ما به شکل فراوانی با عناوینی شبیه شوخی با خبرنگاران یا سیاستمداران روبرو هستیم.  چیزی که بیش از پیش اهمیت می یابد فراگیر بودن آن در طول تاریخ فرهنگی این کشور است که در برهه های زمانی به اوج خود رسیده و گاهی سکوت اختیار کرده است.

منابع:

ویکیپدیا

 انسان شناسی و فرهنگ– زهره نظام محله

روانشناسی شوخی

شوخی از دیدگاه فروید

o       تا ده، پانزده سال پیش، همه رویکردهای روان‌شناسی اصرار داشتند که شوخ‌طبعی روی سلامت روان اثر مثبت دارد.

o       فروید، سه نظریه پیشین یعنی:

i          رهایی،

ii         ناهمخوانی

iii        تعارض

 را در یک نمونه تشریحی تر ادغام کرد و گفت:

سازوکارهای مورد استفاده در شوخی ها عبارتند از ادغام Assimilation  و جا به جایی Displacement.

o       ادغام زمانی است که دو موضوع در یک کلمه یا جمله خلاصه شوند.

مثال: در زمان جنگ جهانی دوم، رییس جمهور آمریکا در لندن به ملاقات چرچیل رفت.

چرچیل، نخست وزیر بریتانیا که در حمام بود، برهنه نزد رییس جمهور آمریکا رفت و در برابر تعجب او گفت:

ما انگلیسی ها چیزی را از دوستان آمریکایی خود پنهان نمی کنیم!

o       جا به جایی نیز زمانی است که تأکید از موضوع اصلی به موضوعی که ظاهراً با آن بی ارتباط است تغییر یابد.

مثلاً: لردی انگلیسی که با همسرش هنگام صرف شام اختلاف نظر پیدا کرده بود،

 پس از کسب اجازه از همسرش برای ترک اتاق غذاخوری و گفتن شب به خیر به علامت اعتراض و خشم از پشت میز شام برخاست

و به سرپیشخدمت خود که در را برای خروج او باز می کرد، گفت: «لطفاً در را پشت سر من محکم به هم بزنید!»

o       جا به جایی، تظاهر نمادین عقده یا شئ اصلی را به گونه ای ضعیف تر یا به شکلی که ناراحتی کمتری را برانگیزد، ممکن می سازد.

جا به جایی به صورت های گوناگون دیده می شود.

برای نمونه ممکن است معنای دوپهلو را برساند؛

مثلاً جمله «این روزها افرادی که به جای راست رفتن چپ بروند، موفق تر هستند» ممکن است به معنای متضاد اشاره کند.

o       جوانی از «اوناسیس»، میلیاردر مشهور یونانی پرسد: «برای رسیدن به رفاه و خوشبختی چه باید بکنم؟»

اوناسیس پاسخ داد: «باید  ۲۰ سال مثل خر کار کنی و مثل سگ زندگی کنی!»

جوان پرسید: «پس از آن میلیاردر می شوم؟»

اوناسیس جواب داد: «نه، ولی به همان زندگی سگی عادت می کنی و احساس رفاه و خوشبختی خواهی کرد!»

o       نمونه ای دیگر از ادغام و جا به جایی توأم نقل می شود:

 از اوتانت، دبیرکل اسبق سازمان ملل متحد، پرسیدند: «خوشبخت کیست؟»

گفت: «مردی که زن ژاپنی داشته باشد، در خانه ای انگلیسی زندگی کند، غذای چینی بخورد و حقوق آمریکایی دریافت کند.»

مجدداً از او پرسیدند: «بدبخت کیست؟»

گفت: «مردی که زن آمریکایی داشته باشد، در خانه ای ژاپنی زندگی کند، غذای انگلیسی بخورد و حقوق چینی بگیرد!»

o       طبق نظر فروید، سازوکارهای دفاعی روانی «ادغام و جا به جایی» نه تها موجب انحراف روال معمول اندیشه و بیان آن،

بلکه باعث بیان افکار و کلام به شکلی اختصاری می شود.

به این ترتیب مفهوم اقتصاد یا صرفه جویی را ایرلندی ها دارند.

راحت طلبی فرانسوی ها و بی مسوولیتی ایتالیایی ها و حتی نظم و کارآمدی و ادب آلمانی ها موضوع شوخی های زیادی در اروپاست.

برای نمونه، جهانگردی فرانسوی شب در هتلی در برلین اقامت کرد.

فردا صبح راهنما از او پرسید: «آیا دیشب راحت بودید؟»

فرانسوی گفت: «هتلی خیلی تمیز و خدمات آن عالی است اما دیشب نتوانستم بخوابم زیرا صدای منظم قطارهایی که رد می شدند مانع خواب من شد.»

o       راهنما به او گفت: «در این حوالی، قطار عبور نمی کند اما در نزدیکی هتل، کار بنایی ساختمان به صورت شبانه روزی در جریان است

 و کارگرانی که آجرها را می چینند هر بار که آجر را می گیرند، می گویند «دانکه» (متشکرم)

و پاسخ می شنوند «بیته» (خواهش می کنم)

تداوم این دانکه ـ بیته، دانکه ـ بیته، دانکه ـ بیته موجب شده است فکر کنید تمام شب قطار عبور می کند!»

در اینجا فرانسوی ها خشم و ناراحتی خود را در مورد نظم و ادب و کارآمدی آلمانی ها

به صورت شوخی و بذله گویی ابراز کرده اند که البته خیلی بهتر از پرخاشگری مستقیم است!

o       روانکاوان پیرو فروید، شوخی را یک شیوه دفاعی پخته و متمدن می‌دانستند که ما آدم‌ها در مقابل اضطراب به کار می‌گیریم، البته ناخودآگاه!

شناخت‌گراها می‌گفتند شوخی یک توانایی شناختی‌ است؛ توانایی فهمیدن، بازسازی، به یاد آوردن و البته خلق لطیفه‌‌ها.

رفتارگراها آن را در حد یک عادت پایین‌ آوردند.

انسان‌گراها شوخی را به اندازهِ یک نگاه ویژه به جهان، بالا می‌برند.

اما همهِ این گروه‌ها در یک چیز موافق بودند: شوخی چیز خوبی است!

کاربردهای درمانی شوخی

o       شوخی می تواند چون تماس چشمی، سکوت، لمس و کلام یکی از شکل های ارتباط باشد.

o       طنز و شوخی می تواند در درمان بیماری های روانی نقش داشته باشد.

o       حتی جدی ترین پزشکان روانکاو که با خویشتن داری و متانت به کار تحلیل روانی می پردازند هم به بیماران یاری می دهند

 تا با تشخیص معنای ضمنی مفاهیم متعدد لغات و ایهام، حس طنز را در خویش بپرورند.

o       پزشکان روانکاو همان گونه که به رویاهای بیماران و تفسیر آنها اهمیت می دهند، به طنز و شوخی هم توجه دارند

زیرا شوخی ها با خواب ها (رویاهای شبانه) در ویژگی های تحریف و ایهام شباهت دارند.

o       طنز حتی در گروه درمانی نقش مهمی دارد.

به گفته گوردن آلپورت، بیمار روان ـ نژندی که می آموزد به خود بخندد، ممکن است در مسیر تسلط بر خود و بهبود باشد.

کسی که بتواند به خود بخندد، یعنی می تواند خود را بپذیرد و در نتیجه، در صدد پذیرش زندگی برآید.

o       خنده که واکنش طبیعی در برابر طنز و شوخی است، نه تنها موجب راحتی می شود، بلکه پرخاشگری را هم می کاهد.

تصویرنگاری مغز نشان می دهد محرک های طنزآمیز توسط نیمکره راست مغز دریافت می شود.

مبتلایان به ضایعات نیمکره راست در فهم شوخی های کلامی و فهم تصاویر فکاهی با مشکل رو به رو می شوند.

فعال شدن نیمکره راست در اثر محرک های طنز و شوخی که موجب خنده طبیعی می شود، انرژی روانی محبوس را به جریان می اندازد،

پرخاشگری را رفع می کند و استرس را می کاهد.

o       خنده به عنوان واکنش طبیعی در برابر کارکرد شوخی و طنز موجب ترشح اندورفین Endorphin  در مغز و در نتیجه کاهش افسردگی می شود.

اندورفین‌ها یا مسکن‌های طبیعی بدن  Endogenous Morphine، موادی هستند که از غدد مخاطی و هیپوتالاموس Hypothalamus  ترشح می‌شوند

و اثر اصلی آنها تسکین درد است.

اندورفین ها در حقیقت بسیار شبیه به مخدرها – مانند مرفین و دیگر مشتقات تریاک – عمل می‌کنند و تولید آن‌ها در زمان فعالیت بدنی،

هیجان، احساس درد، خوردن غذاهای فلفلی، احساس عشق و اوج لذت جنسی است.

o       در اثر خنده، هورمون های موجد اضطراب کاهش می یابند و نیروی ایمنی بدن در برابر عوامل بیماری زا از جمله میکروب ها افزوده می شود.

پس طنز و شوخی در صورت کاربرد مناسب و به هنگام می تواند به رفع تنش و آشفتگی در سطح جامعه، خانواده و محیط کار کمک کند.

مراقبت های ویژه در شوخی

o       درمورد شوخی و بذله باید مراقب بود که در آن فرد خاصی هدف قرار نگیرد؛ بلکه موقعیت ها هدف اصلی شوخی و بذله را تشکیل دهد.

o       توجه کنید که مضحکه قرار دادن یک نفر در جمع، جنبه طنز ندارد و حتی شوخی هم نیست و فقط می توان آن را تظاهر مستقیم پرخاشگری دانست.

این کار موجب افزایش تنش در جمع و کاهش سطح بهداشت روانی می شود.

شاید شایسته ترین کار آن باشد که بتوانیم در باره کارهای مضحکی که خود کرده ایم و دیدگاه های خنده داری که داشته ایم، صحبت کنیم.

 (البته باز هم با قید این احتیاط که به ورطه خودآزاری یا مازوخیسم نیافتیم.)

o       توانایی خندیدن به افکار و اعمال مضحک خود موجب می شود که دیگران هم با نظر انتقادی خود را ارزیابی کنند

و نه فقط روحیه ای مبتنی بر همدلی در جمع پدید می آید، بلکه بازخورد این کار به بهبود اندیشه ها و نگرش ها و اعمال هر فرد کمک می کند.

شناخت آدم‌ها بر مبنای شوخی‌هایشان

o       پذیرفته شده‌ترین صفات آدم‌ها، پنج عامل بزرگ شخصیت هستند. این پنج صفت عبارت‌اند از:

i          تهییج پذیری یا روان‌رنجوری یا بی ثباتی عاطفی یا نورزگرایی Neuroticism ، یعنی این که شما چقدر هیجان‌هایتان پایدار است؟

ii         برون گرایی Extroversion ، یعنی این که شما چقدر دوست دارید با جمع باشید و در گروه‌ها فعالیت کنید؟،

iii       پذیرا بودن در مقابل تجارب جدید Openness to Experience ، یعنی این که شما چقدر دوست دارید با عقاید جدید،

 جاهای جدید، هنرهای جدید و کلاً موقعیت‌های جدید آشنا شوید؟،

iv      توافق پذیری و سازگاری Agreeableness ، یعنی این که شما وقتی در یک جمع قرار می‌گیرید،

 چقدر با آن جمع همرنگ می‌شوید و فروتنانه قوانینش را می‌پذیرید؟

v        وظیفه شناسی Conscientiousness ، که منظم بودن، با وجدان بودن و دقیق بودن شما را می‌سنجد.

o       حال، سبک‌های شوخی با این عوامل شخصیتی رابطه دارند؛ بدین ترتیب که:

     I            کسانی که عمدتاً از شوخی‌های خودفزاینده استفاده می‌کنند، هیجانات پایدارتری دارند و به قول معروف دمدمی مزاج نیستند.

این افراد غالباً برون‌گراترند و نسبت به تجربه‌های جدید هم پذیراترند.

بد نیست بدانید که این گروه معمولاً صفات مردانهِ بیشتری هم دارند، چه زن باشند و چه مرد.

    II            کسانی که عمدتاً از شوخی‌های پیونددهنده استفاده می‌کنند، بیشتر تمایل دارند که با جمع باشند،

 یعنی برون‌گراترند و مثل خودفزاینده‌ها به حضور در موقعیت‌های جدید هم تمایل دارند،

 اما این افراد بر عکس خودفزاینده‌ها صفات زنانهِ بیشتری دارند.

    III            کسانی که از شوخی‌های پرخاشگرانه استفاده می‌کنند، پایداری هیجانی‌شان پایین‌تر است،

یعنی دمدمی‌ مزاج‌ترند و زودتر از کوره در می‌روند.

آن‌ها وقتی در جمعی قرار می‌گیرند معمولاً ساز خودشان را می‌زنند یعنی «توافق پذیری» پایینی دارند

و بالاخره این که این گروه معمولاً آدم‌های وظیفه‌شناسی نیستند.

شوخی‌های پرخاشگرانه را هم باید جزو شوخی‌های مردانه محسوب کرد.

  IV            کسانی که از شوخی‌های خودشکنانه استفاده می‌کنند، پایداری هیجانی‌شان به شدت پایین است

و به همین خاطر نمرات اضطراب و افسردگی‌شان بالاست.

آن‌ها هم مثل پرخاشگرها در جمع، توافق‌پذیری پایینی دارند و آدم‌های چندان با وجدانی نیستند

و جالب‌تر این که این شوخ طبعی هم با صفات مردانه‌تر رابطه دارد.

شوخی‌های زنانه، شوخی‌های مردانه

o       مردها بیشتر از شوخی‌های پرخاشگرانه استفاده می‌کنند و شوخی خودشکنانه هم در مردها شایع‌تر است،

اما در شوخی‌های دیگر تفاوت چندانی بین زن و مرد وجود ندارد.

o       خانم‌ها و آقایان برای شوخی‌های مشابه، معنای مشابهی قائل نیستند.

زنان عمدتاً دوست دارند که مردان، مولّد یا آغازگر شوخی باشند

مردان عمدتاً دوست دارند که زن‌ها پذیرندهِ شوخی‌هایشان باشند.

o       مردها گاهی شوخی را ابزاری برای توهین خودمانی می‌دانند، چیزی شبیه شوخی‌های پرخاشگرانهِ،

 اما به ندرت از شوخی برای تحقیر دیگران استفاده می‌کنند.

o       مردان عمدتاً برای رقابت با سایر مردان از شوخی استفاده می‌کنند، اما زنان عمدتاً برای پیوند با زنان دیگر.

o       مردان بامزه جذاب ترند.

مردان شوخ‌طبع دو ویژگی مهم دارند:

i          اول این که، خلاق هستند

ii         دوم این که، چشم‌انداز مضاعفی دارند.

o       یعنی هم از دید خودشان به قضایا نگاه می‌کنند و هم از دید شوخی شونده.

این دو  صفت به ویژه برای زنان بسیار جذاب است.

o       در یکی از روش‌های رایج درمان افسردگی، موسوم به شناخت درمانی، یکی از اهداف مهم درمانگر،

ایجاد تغییر در نوع نگاه فرد افسرده به جهان است.

درمانگران از شوخی برای تأمین این منظور استفاده می‌کنند.

o       مارتین Rod A. Martin ، محقق برجسته شوخی و لطیفه Humor Research، و استاد University of Western Ontario

ابتدا مثل بقیه از پر و پا قرص‌ترین طرفدارهای شوخ‌طبعی بود.

او فکر می‌کرد شوخی در مقابل استرس معجزه می‌کند.

تست‌های اولش را هم بر همین پایه ساخت.

اما در سال‌های آخر قرن بیستم کشف کرد که یک جای کار می‌لنگد.

o       او دریافت که شوخی در بهترین حالت، رابطهِ بسیار ضعیفی با سلامت روان دارد.

شوخی با روانشناسی

1.    سلام. به مرکز مشاوره تلفنی خوش آمدید

o       چنانچه به اختلال وسواسی ـ اجباری Obsessive – Compulsive Disorder- OCD  مبتلا هستید پشت سر هم کلید 1 را فشار دهید.

o       چنانچه به اختلال هم وابستگی  Co – Dependency  مبتلا هستید لطفا از کسی بخواهید که کلید 2 را برایتان فشار دهد.

o       چنانچه چند شخصیتی هستید لطفا کلید های  3 و 4 و 5 و 6 را فشار دهید

o       چنانچه دچار هذیان پارانویید هستید ما می دانیم که شما کی هستید و چه می خواهید فقط روی خط بایستید تا ما خط را کنترل کنیم

o       چنانچه دچار اسکیزو فرنی هستید خوب گوش دهید تا یک صدای آرامی به شما بگوید که چه کلیدی را فشار دهید

o       چنانچه دچار افسردگی هستید مهم نیست چه کلیدی را فشار دهید چون کسی جواب نخواهد داد

o       چنانچه به هذیان مبتلا هستید و گاهی نیز دچار توهم Hallucinate  می شوید لطفا بدانید که آنچیزی که شما کنار سرتان نگه داشته اید  یک موجود زنده است و میخواهد گوشتان را با یک گاز بکند!

2.    یک روان پریش فکر میکند که دو دو تا میشود پنج تا.   یک روان آزرده میداند که دو دو تا میشود چهار تا اما از این موضوع ناراحت است.

3.    بیمار: آقای دکتر همسرم فکر میکنه که من دیوونه ام چون خیلی سوسیس دوست دارم.

o       روانشناس: مهم نیست! چون منم خیلی سوسیس دوست دارم.

o       بیمار: چه خوب آقای دکتر. پس لازم شد بیایی و کلکسیون منو ببینی. چون من صدها مدل سوسیسو جمع کردم!

4.    بیمار : آقای دکتر من دوشخصیتی هستم

o       دکتر : خوبه ، حالا با هم میشیم چهار تا

5.    یک بازرس دولتی به هنگام بازدید از یک بیمارستان روانی، از یک روان پزشک پرسید:

شما چطور می فهمید که یک بیمار روانی به بستری شدن نیاز دارد یا نه ؟

o       روان پزشک گفت : ما وان حمام را پر از آب می کنیم و یک قاشق چایخوری ، یک فنجان و یک سطل جلوی بیمار می گذاریم و از او می خواهیم که وان را خالی کند.

o       بازرس گفت: آهان! فهمیدم ، آدم عاقل باید سطل را بردارد چون بزرگ تر است…

o       روان پزشک گفت : نه ! آدم عاقل درپوش زیر وان را برمی دارد.

شما هم مثل اینکه باید بستری شوید می خواهید تخت تان کنار پنجره باشد؟

6.    یه روز یه آقایی میره پیش یه روانپزشك و میگه:

o       آقای دكتر، من هر شب خواب می بینم دارم با یه عده خر فوتبال بازی می كنم؛ یه دوایی چیزی بهم بدید كه دیگه از این خوابا نبینم.

o       دكتره میگه: بیا آقا، این قرصها و این شربت رو امشب بخور؛ دیگه این خوابا رو نمی بینی.

مرده میگه: آقای دكتر، نمی شه اینها رو از فرداشب بخورم؟ آخه امشب فیناله.

7.    یه نفر میره دکتر میگه آقای دکتر هیچ کس منو تحویل نمی گیره.

o       دکتره میگه: نفر بعدی.

8.    یک مشاور می‌میرد و در آن دنیا در صفی که هزاران نفر جلوی او بودند برای محاسبه اعمالش می‌ایستد. اندکی نگذشته بود که فرشته محاسب میز خود را ترک می‌کند و صف طولانی را طی کرده و به سمت مشاور می‌آید  و به گرمی به او سلام کرده و احترام می‌گذارد. فرشته، مشاور را به اول صف برده و او را بر روی مبل راحتی کنار میزش می‌نشاند.

o       مشاور می‌گوید: من از این توجه شما سپاسگزارم، اما چه چیزی باعث شده که این گونه با من رفتار کنید؟

o       فرشته می‌گوید: ما برای افراد مسن احترام ویژه‌ای قائل می‌شویم. ما یک پردازش اولیه بر روی تمامی کارنامه‌های اعمال انجام داده‌ایم و من ساعاتی را که شما به عنوان ساعات مشاوره برای مشتریان خود اعلام کرده‌اید جمع زدم. بر اساس محاسبه من، شما حداقل ۱۹۳ سال سن دارید!

9.    . فرق بین روانشناس و روانپزشک اساساً داروست و یه تفاوتی حدود 20،000$ در سال.

o       فرق بین روانشناس و جامعه شناس معمولاً ریش است

10.  سیاستمدار کسی است که: می تواند به شما بگوید به جهنم بروید، منتها به نحوی که شما برای این سفر لحظه شماری کنید!

o       روانشناس کسی است که: از شما پول می گیرد تا سوالاتی را بپرسد که همسرتان مجانی از شما می پرسد!

11.  یک دکتر روانشناسی بود که هر کس مشکلات روحی و روانی داشت به مطب ایشان مراجعه می کرد و ایشان با تبحر خاصی بیماران را مداوا می کرد و آوازه اش در همه شهر پیچیده بود.

o       یک روز یک بیماری به مطب این دکتر آمد که از نظر روحی به شدت دچار مشکل بود. دکتر بعد از کمی صحبت به ایشان گفت در همین خیابانی که مطب من هست، یک تئاتری موجود هست که یک دلقک برنامه های شاد و خیلی جالبی اجرا می کند. معمولاً بیمارانی که به من مراجعه می کنند و مشکل روحی شدیدی دارند را به آنجا ارجاع می دهم  و توصیه می کنم به دیدن برنامه های آن دلقک بروند و همیشه هم این توصیه کارگشا بوده و تاثیر بسیار خوبی روی بیماران من دارد. شما هم لطف کنید به دیدن تئاتر مذکور رفته و از برنامه های شاد آن دلقک استفاده کرده تا مشکلات روحی تان حل شود.

o       بیمار در جواب گفت: آقای دکتر من همان دلقکی هستم که در آن تئاتر برنامه اجرا می کنم.

12.  سوال: میدانید چرا روانپزشکان بیماران را شوک درمانی میکنند؟

o       پاسخ: برای آنکه از قبل آنها را برای دیدن قبض پرداخت حق ویزیت آماده کنند!

13.  دیشب میخواستم خودمو با خوردن یه مشت قرص آرامبخش بکشم! اما بعد از خوردن دوتای اول احساس کردم حالم بهتره.

14.  یک نفر رفت پیش روانشناس و گفت:

o       دکتر! من نمیتونم هیچ دوستی داشته باشم تو میتونی کمکی به من بکنی؟ گنده بدترکیب!

15.  بیمار: دکتر! شما باید به من کمک کنی! من خیلی زیر فشارم. استرس داره منو میکشه. خیلی زود کنترلم رو از دست میدم و با مردم دعوا میکنم!

o       دکتر: خوب برای من توضیح بده ببینم مشکلت چیه!

o       بیمار: توضیح دادم دیگه! ندادم؟ مرتیکه احمق

16.  سوال: فرق بین بیمار و روانپزشک در یک بیمارستان روانی چیست؟

o       پاسخ: خوب… بیمار بالاخره خوب میشه و به خانه بر میگرده.

17.  مردی در هنگام رانندگی، درست جلوی حیاط یک تیمارستان پنچر شد و مجبورشد همان جا به تعویض لاستیک بپردازد.

هنگامی که سرگرم این کار بود، ماشین دیگری به سرعت از روی مهره های چرخ که در کنار ماشین بودند گذشت  و آن ها را به درون جوی آب انداخت و آب مهره ها را برد. مرد حیران مانده بود که چه کار کند. تصمیم گرفت که ماشینش را همان جا رها کند و برای خرید مهره چرخ برود.

o       در این حین، یکی از دیوانه ها که از پشت نرده های حیاط تیمارستان نظاره گر این ماجرا بود، او را صدا زد و گفت:

از ٣ چرخ دیگر ماشین، از هر کدام یک مهره بازکن و این لاستیک را با ٣ مهره ببند و برو تا به تعمیرگاه برسی.

o       آن مرد اول توجهی به این حرف نکرد ولی بعد که با خودش فکر کرد دید راست می گوید و بهتر است همین کار را بکند.

پس به راهنمایی او عمل کرد و لاستیک زاپاس را بست.

هنگامی که خواست حرکت کند رو به آن دیوانه کرد و گفت: خیلی فکر جالب و هوشمندانه ای داشتی. پس چرا توی تیمارستان انداختنت؟

o       دیوانه لبخندی زد و گفت: من اینجام چون دیوانه ام. ولی احمق که نیستم.

18.  دكتر از دیوانه پرسید: تو رو برای چی به تیمارستان آوردند؟

o       دیوانه گفت: بدون هیچ دلیلی، فقط به خاطر اینكه من معتقدم جوراب نخی خیلی بهتر از جوراب نایلون هست.

o       دكتر گفت: این كه دلیل نشد، منم معتقدم جوراب نخی بهتر از جوراب نایلون هست.

o       دیوانه گفت: چه جالب! راستی شما جوراب نخی رو با سس سفید می‏خورید یا با سس گوجه فرنگی؟

19.  دو زوج پیر در حال گفتگویی دوستانه بودند که یکی از مردها از دیگری پرسید:

o       آلبرت! کلینیک تقویت حافظه ای که یک ماه پیش رفتی چطور بود؟

o       عالی بود. آخرین تکنیکهای روانشناسی روز دنیا رو بهمون یاد دادند.  مثل تجسم خلاق، تداعی… از اون موقع تا حالا خیلی فرق کردم.

o       خوب، این خیلی خوبه! اسم کلینیک چی بود؟

o       البرت رنگش پرید! هر چی به مغزش فشار آورد فایده نداشت نتونست به یاد بیاره بعد پرسید شما به اون گل قرمزی که ساقه بلندی همراه خار داره چی میگید؟

o       منظورت رز است؟

o       ها بله خودشه.

o       بعد رو کرد به همسرش و گفت:

o       رز! اسم اون کلینیک چی بود؟!!

20.  اگر وسواسی هستید لطفآ مكرر مطالب را بخوانید.

o       اگر وابسته اید بگویید كسی برایتان بخواند.

o       اگر چندشخصیتی هستید هم بخوانید، هم بگویید بخوانند،  هم بگویید كی گفت بخوانی؟

o       اگر پارانویید هذیانی هستید خودمان میدانیم كه هستید و چه می خواهید فقط چند لحظه صبر كنید تا خودمان برایتان بخوانیم.

o       اگر اسكیزوفرن هستید با دقت گوش دهید، یك صدا به شما خواهد گفت چه نوشته.

o       اگر افسرده اید نمی خواهد بخوانید، فایده ای ندارد. كسی برای شما مطلب نمی نویسد و به شما اهمیت نمی دهد!

21.  آیا میدانید که :نوروتیكها در آسمان كاخ سازی می كنند، سایكوتیكها در آنها زندگی كرده، و روانشناسان اجاره بها وصول می نمایند .

22.  رئیس تیمارستان به یکی از مراقب ها می گوید:

o       من در این جا از همه راضی هستم، فقط دیوانه ای هست که اصرار دارد من برج ایفل را از او بخرم.

o       مراقب می گوید: «خب، چرا نمی خرید؟»

o       رئیس تیمارستان می گوید: آخر پول ندارم. اگر داشتم، حتما می خریدم.

23.  مراجع: آقای دکتر مشکل من اینه که ۱۸ ماهه با خانمم حرف نزده ام

o       رواشناس: چرا؟

o       مراجع: خوب آخه نخواستم صحبتشو قطع کنم.

24.  توصیه یک روانشناس: همیشه به به یاد داشته باشید که شما منحصر به فرد هستید. درست مثل بقیه افراد.

25.  روانشناسان معتقد هستند که همه ی ما آدم ها به جز کودک درون،  یک خر درون هم داریم که گاه زمام امور را به دست میگیرد. باور کن.

26. میگم چرا این پسر رو برای ازدواج انتخاب کردی ؟ -میگه اخه خیلی پسر خوبی است!

میگم برای ازدواج مناسب ما دنبال پسر خوب نیستیم بلکه باید دنبال پسر مناسب باشید!

 دیگری می گوید : خیلی منو دوست داره میگه بدون تو میمیرم! میگم ما در روانشناسی به این اشخاص میگیم اختلال شخصیت وابسته!

 دیگری می گوید: خیلی خیلی پسر خوب مهربونی است. اصلا دوست نداره منو ناراحت کنه! میگم ما در روانشناسی به این تیپ افراد میگیم مهر طلب !

میگه قصد ازدواج داریم والدین نمیزارن ! میگم چرا نمیزارن رو ول کنید. بگید چه چیزی در پسر هستش که اون رو واسه ازدواج انتخاب کردی! می گوید دوستش دارم دوستم داره! میگم مگر فاکتور اصلی ازدواج عشق دوست داشتن است! اگر اینا باشه ۶ ماه بعد ازدواج ۹۰ درصد از بین میره تکراری میشه! میگه پس چیا هستند فاکتورای ازدواج!

واینجا هستش که پی میبریم چقدر بی سواد رابطه ازدواج هستیم!
هر اتفاقی رو در جامعه دنبال میکنیم. هر حادثه ای رو پی گیر هستیم. هر مدلی رو دنبال میکنیم. هر خبر جدید رو پی گیر هستیم!

ولی اما…..سواد زندگی کردن رو دنبال نمیکنیم! بدون شنا بلد بودن میپریم تو آب و غرق میشیم و میگیم سرنوشت اینجوری واسم رقم زده بود انگار!

در حالیکه ما تعیین کننده سرنوشت خودمان هستیم.

️از ۵ مورد ازدواج ۴ مورد در پایتخت ایران تهران به طلاق کشیده میشود ! ️اینا از با کلاسی نیست از بی سوادی است!

اگر مطلبی دارید بفرستید تا بنام خودتان قرار داده شود.

 انواع و اقسام شوخی‌ها

o       مارتین Rod A. Martin در تحقیقاتش در سال ۲۰۰۳ اعلام کرد که چهار سبک شوخی را تشخیص داده است

و فهمیده است کدامشان سالم‌اند و کدامشان ناسالم.

o       این سبک‌‌ها عبارت‌اند از:

A.      شوخی خودفزاینده Self – Enhancing

o       ما با این شوخی‌ها خودمان را بالاتر از حد واقعی می‌بریم، بدون این که دیگران را تحقیر کنیم.

مثلاً یک فرد با قیافهِ معمولی به دوستش می‌گوید: «این خوش‌تیپی هم شده دردسر برای ما!»

B.     شوخی پیونددهنده Splicer

o       این شوخی، بدون این که ما یا دیگران را بالا و پایین ببرد، رابطه را محکم‌تر می‌کند.

مثلاً وقتی از دو هنرپیشهِ مرد که زیاد با همدیگر همبازی شده‌اند،

با شیطنت به یک زوج سینمایی تعبیر می‌کنیم، از این شوخی استفاده کرده‌ایم.

C.     شوخی پرخاشگرانه Aggressive

o       شوخی‌هایی که با به کاربردنش طرف مقابل را تحقیر می‌کنیم.

مثال‌هایش متأسفانه زیادند.

وقتی توی یک جمع، کسی به شما می‌گوید «گدا» و بعد که ناراحت می‌شوید می‌گوید «شوخی کردم بی‌جنبه!»،

 دو بار از شوخی پرخاشگرانه استفاده کرده است.

D.    شوخی‌ خودشکنانه Self –Defeating

o       با استفاده از این شوخی‌ها ما خودمان را تحقیر می‌کنیم تا دیگران لبخند بزنند.

o       شوخی‌های اول و دوم، شوخی‌های سالم و سومی و چهارمی ناسالم هستند

و با توجه به این دسته‌بندی آدم ها را هم روان‌شناسی کرد:

1.     شوخی‌های خودفزاینده:

این آدم‌ها نگاه شوخ طبعانه به زندگی دارند.

از شوخی برای مقابله با استرس و غمگینی استفاده می‌کنند.

اضطراب کمتری دارند.

برون‌گرا، صادق، سرزنده، دارای عزت نفس بالا و البته خوش‌بین هستند.

2.     شوخی‌‌های پیونددهنده:

این آدم‌ها، هم خوب شوخی می‌کنند هم زیاد!

بیشتر از دیگران لطیفه می‌گویند.

دوست دارند جمع را سرگرم کنند.

این آد‌م‌ها هم اضطراب و افسردگی کمتری دارند.

برون‌گرا، صادق، سرزنده، دارای عزت نفس بالا و البته خوش‌بین هم هستند.

3.     شوخی‌های پرخاشگرانه: این آدم‌ها توی جنبه‌های دیگر زندگی‌شان هم پرخاشگری و خصومت را بروز می‌دهند.

این موجودات، صمیمیت و درستکاری کمی دارند.

روابط دوستانه را خراب می‌کنند و کمتر مورد پذیرش دیگران قرار می‌گیرند.

4.     شوخی‌های خودشکنانه:

آدم‌هایی که با شوخی خودشان را تحقیر می‌کنند، افسردگی و اضطراب بیشتر دارند.

جالب است که این آدم‌ها خصومت و پرخاشگری را هم بیشتر تجربه می‌کنند، البته احتمالاً به صورت پنهان.

این افراد، عزت نفس و صمیمت پایین‌تری دارند و از حجم حمایت اطرافیان، چندان راضی نیستند.

شوخی ایرانی

o       می‌دانید چند تحقیق عمیق و واقعی در مورد روان‌شناسی شوخی در ایران انجام شده است؟

دقیقاً هیچ!

این در حالی است که یک مجلهِ معتبر علمی به نام «نشریهِ بین‌المللی تحقیقات شوخی» در دنیا وجود دارد.

o       تنها اشاره‌ای که به شوخی در تحقیقات ایرانی شده است، مربوط به هیجان‌جویی دانشجویان تهرانی در خوابگاه است.

هم دختران و هم پسران دانشجو، در ده اولویت اول هیجان جویی‌شان، از شوخی با یکدیگر نام برده بودند.

o       ما ایرانی‌ها آستانهِ خندیدن بالاتری نسبت به کشورهای غربی داریم.

یعنی ما را دیرتر و دشوارتر می‌توان خنداند.

زبان فارسی که تبدیل به یک زبان ادبی و پر از ایهام شده است، بستر مناسبی برای استفاده و سوءاستفاده در قالب شوخی است.

می‌گویند از هر صد جملهِ فارسی، شصت جمله کژتابی دارد، یعنی می‌توان از آن برداشت‌های گوناگون کرد.

o       کاری که مارتین و همکارانش در غرب انجام دادند، مبتنی بر روشی آماری به نام تحلیل عاملی Factor Analysis  بود.

آن‌ها با مراجعه به فرهنگ عامهِ مردم و جمع‌آوری شوخی‌ها از پرسشنامه‌های بسیار طولانی، به این ۴ نوع شوخی اصلی رسیدند.

o       چه بسا اگر چنین کاری در ایران انجام شود، ما به انواع دیگر شوخی هم دست پیدا کنیم.

می‌توان حدس زد که متأسفانه «طعنه» به عنوان یک شوخی، هم عرض با شوخی پرخاشگرانه به شدت بین ما رواج دارد.

شوخی کنایه‌آمیز شاید پیچیده‌ترین نوع شوخی باشد.

o       ما در کلماتمان دیگران را بالا می‌بریم اما در واقع، هدفمان تحقیر طرف مقابل است.

وقتی ما به دوستمان که تازگی‌ها مردود یا مشروط شده، می‌گوییم «دکتر!»، هدفی جز تحقیرش نداریم.

منبع: yeksabadtaraneh